دردسرهای پیگیری خسارت خودرو

سعیده ساجدی نیا - قرارمان برای دیدار مراجعان به واحد خسارت بیمه ایران ساعت ۱۰:۳۰ دقیقه است. اما همین که وارد می شویم، انگار پاره ای مشکلات در هماهنگی ها را پیش رو داریم.به هر حال با قدری تأخیر به اصل فلسفه حضورمان که تهیه گزارش از این مرکز با همراهی مدیر این واحد است، بر می گردیم.

بیمه ای بدون منفعت برای دولت

اولین مخاطب ما یک راننده وانت است که خودرو یکی از نزدیکانش به سرقت رفته و خسارت زیادی دیده است. او می گوید: دولت، بیمه شخص ثالث را به دلیل احتمال بروز حادثه و برجای ماندن آسیب های جانی و مادی در جریان رانندگی اجباری کرده و این به آن دلیل است که تصادف زیاد است و ممکن است دولت متضرر شود.
علی حسنی ادامه می دهد: رانندگان یا مالکان خودروها موظف اند خودرو خود را بیمه کنند اما در رابطه با بیمه بدنه این گونه نیست و چنین اجباری را تعریف نکرده اند، زیرا به نفعشان نیست و به طور معمول میزان خسارت ها به نسبت حق بیمه ای که از بیمه شده دریافت می کنند، بیشتر است.
او اضافه می کند: وسط این همه مشکلات اقتصادی، اگر بیمه بدنه هم اجباری شود، بیمه ها خیلی زود باید اعلام ورشکستگی کنند.

قیمت گذاری خسارت ها کمتر شده است

مرد میان سالی در حال خروج از پارکینگ واحد خسارت است. از او درباره علت مراجعه اش سؤال می کنم و می گوید: شهریور سال گذشته، تصادفی کردیم که مقصر حادثه فرار کرد و به همین دلیل اعلام خسارت کردیم و مجبور به شکایت شدیم اما روال دادگاه به گونه ای است که صدور حکم کمی زمان بر است. در نهایت با مراجعه به شعبه خسارت بیمه ایران کارمان راه افتاد.او می افزاید: تنها گله ای که دارم این است که به نظرم قیمت گذاری برای پرداخت خسارت ها نسبت به گذشته تفاوت فاحشی کرده و کمتر شده است!

پرداخت خسارت تا ۷۲ ساعت بعد از کارشناسی

در این باره رئیس اداره کل خسارت بیمه ایران خراسان رضوی اعلام می کند: ۴۸‌تا ۷۲ ساعت پس از انجام کارشناسی و تعیین میزان آن واریز می شود.
مهدی دانش همچنین در واکنش به گله برخی مراجعان درباره کاهش میزان پرداخت ها نیز می گوید: شاید این موضوع برای پرداختی های مربوط به بیمه بدنه باشد که در پی افزایش ناگهانی قیمت خودروها، برخی مشتریان متأسفانه اقدام به دریافت الحاقیه و افزایش نرخ خودروهایشان نکرده اند؛ برای نمونه پراید ۲۰ میلیون تومان بوده و حالا قیمتش به ۵۰ میلیون تومان رسیده است. این مابه التفاوت باید محاسبه و اضافه می شد که برخی جدی نگرفته اند و بنابراین در زمان مراجعه برای پیگیری خسارت وارده، مشمول قاعده نسبی می شوند ، زیرا بیمه آن ها نصفه پرداخت شده است و بنابراین هر خسارتی وارد شود نیز مبلغ آن رابه صورت نیم بها دریافت خواهند کرد. اما با توجه به ثبات نسبی در بازار، از شهریور و مهر به بعد، این حواشی به حداقل می رسد.

قانون جدید و گله رانندگان جرثقیل

کمی آن طرف تر رانندگان جرثقیل دور هم جمع شده اند و درباره رکود بازار صحبت می کنند. نماینده آن ها مسئله شان را این گونه روایت می کنند: کارمان حمل خودرو است و خودروهای تصادفی را از سطح شهر برای بازدید و تعیین خسارت به اینجا منتقل می کنیم. اما الان مدتی است که بیمه ایران، قانون جدیدی وضع کرده که طی آن، خودروهای حادثه دیده ای که شدت خسارت در آن ها به گونه ای است که امکان روشن شدن و یا جابه جایی بدون جرثقیل را دارند، باید مستقیم به تعمیرگاه منتقل شوند و کارشناس بیمه برای بازدید به مکان مورد نظر مراجعه می کند. این روال موجب رکود کاری ما رانندگان شده است. بسیاری از ما، ۱۰ سال است از این راه امرار معاش می کنیم.
شریفی معتقد است: در واقع بیمه ایران با این کار اضافه کار نیروهای کارشناسی خود را به بهای زمین گیر کردن عده ای دیگر تقویت کرده است.
او ادامه می دهد: تا پیش از این، هر راننده حداقل روزی ۲ دستگاه خودرو تصادفی به شعبه خسارت منتقل می کرد اما اکنون هر ۲ روز در نهایت یک خودرو را حمل می کنیم و اگر شرایط به همین شکل پیش برود، ناگزیر به فروش خودرو و خواهیم شد.

جلوی زد و بندها را گرفتیم

دانش در مورد حذف واسطه گری  جرثقیل ها برای انتقال خودروهای تصادفی به پارکینگ برای کارشناسی میزان خسارت نیز می گوید: این تصمیم دقیقا برای تکریم ارباب رجوع اخذ شده و جلوی برخی هزینه های بیهوده و زد و بندها را گرفته است.
رئیس اداره کل خسارت بیمه ایران در خراسان رضوی اضافه می کند: به این ترتیب دیگر نیاز نیست خودرو تصادفی ای که میزان خسارتش بالاست، با جرثقیل جابه جا شود تا برای کارشناسی به اینجا انتقال یابد و بابت این انتقال نیز هزینه بپردازد، بلکه زیان دیده می تواند خودرو را به هر تعمیرگاهی که می خواهد ببرد و با اعلام موقعیت، کارشناس ما به آنجا مراجعه می کند.

دریافت هزینه از مشتری و تعمیرکار

به گفته او، به طور معمول میزان خسارت این خودروها سنگین است و موارد زیادی بوده که این ماشین ها به واحد خسارت منتقل و خسارت نیز پرداخت شده است اما در جریان تعمیر خودرو، مشتری دوباره به واحد خسارت مراجعه می کند و می گوید فلان قسمت خودرواش هم صدمه دیده اما در محاسبه میزان خسارت، رقمی برای خسارت یاد شده دریافت نکرده است؛ برای نمونه اگر گیربکس خودرو ترک برداشته باشد فقط در زمان تعمیر و باز شدن گیربکس، این ایراد مشخص می شود.
آن طور که دانش اظهار می کند، رانندگان جرثقیل از یک طرف پولی بابت هزینه حمل از زیان دیده دریافت می کردند و از طرفی، خودرو را به نمایندگی یا تعمیرگاهی انتقال می دادند که به طور معمول از آنجا نیز حق حساب می گرفتند، ضمن اینکه در بسیاری موارد، کار تعمیرگاه مورد نظر از کیفیت مطلوبی نیز برخوردار نبود و مشتریان همیشه ناراضی بودند. او می گوید: در شرایط فعلی، خسارت دیده می تواند خودرو خود را به هر تعمیرگاه اعم از مجاز، یا تعمیرگاه معتمد منتقل کند و کارشناسی هم همان جا صورت می گیرد. اتخاذ این تدابیر موجب شده است برخی تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجاز و رانندگان جرثقیل و حمل خودرو از ما ناراحت باشند!

رضایت از خدمات

یکی دیگر از مراجعان به مرکز تعیین خسارت بیمه ایران نیز می گوید: از ساعت ۹ صبح برای انجام و پیگیری خسارت خودرو خود به اینجا آمده ام و الان ساعت ۱۲ است که خارج می شوم. فکر می کنم با کارشناسی انجام شده و مبلغی که برای جبران خسارت مشخص شد، بتوانم هزینه های برجای مانده را تأمین و پرداخت کنم.
مشتری دیگری نیز بیان می کند: تا آنجا که در مورد بیمه ها می دانم، در پرداخت خسارات خودرو، اینجا بهترین هزینه ها را پرداخت می کنند، ضمن اینکه از پاسخ گویی کارکنان اینجا نیز راضی هستم.

سرگردانی ماشین خاموش ها

در سویی دیگر، یکی از مراجعه کنندگان به واحد خسارت از برخی ناهماهنگی ها گله دارد و می گوید: من نمی دانم این چه قانونی است که مردم را سرگردان می کنند! همین امروز تصادف کردم، ماشین را تا اینجا آوردیم اما لحظه ورود به پارکینگ خاموش شد، مجبور شدیم خودرو را هُل بدهیم! حالا می گویند ماشین باید روشن شود تا کارشناسی صورت گیرد. دوباره یدک کش گرفتم و خودرو را به صافکاری انتقال دادم. این در حالی است که واحد خسارت مستقر در پلیس راه، ماشین خاموش را هم کارشناسی می کند! اگر قانون است، باید همه جا اجرا شود.

درگیر کروکی به بهانه کلاهبرداری!

محمد نوری، مشتری دیگری است که مسئله خود را این گونه شرح می دهد: تصادفی رخ داد و افسر راهنمایی و رانندگی با توجیه اینکه خسارت زیر ۹میلیون تومان است، کروکی ترسیم نکرد. او ادامه می دهد: حالا که برای کارشناسی مراجعه کرده ایم، می گویند تا کروکی نباشد، خسارت تعلق نمی گیرد! بنابراین دوباره به مرکز پلیس مراجعه و درخواست کردم دست کم گزارش حادثه را در اختیارم قرار دهند اما از این کار خودداری کردند.
آن طور که این ارباب رجوع اظهار می کند: با وجود اینکه پلیس اعلام کرده است خسارت های زیر ۹ میلیون تومان نیاز به کروکی ندارد، اما در صورت بروز حادثه و پیگیری خسارت ، بیمه ها مشتریان خود را سرگردان می کنند، زیرا اولین تصور، فریب و کلاهبرداری توسط مشتریان بیمه است و به این ترتیب همه را با یک چوب می زنند!

تعیین محرمانه میزان خسارت!

انوری، مشتری دیگری است که به واحد خسارت مراجعه کرده و می گوید: پیش از این، وقتی برای تشخیص میزان خسارت و دریافت مبلغ آن مراجعه می کردیم، همان روز عدد مورد نظر را در قالب چک به مشتری تحویل می دادند اما اکنون به این شکل نیست و کارشناسان، به صورت محرمانه قیمت خسارت را تعیین می کنند و با فاصله ۳ تا ۴ روز بعد، این مبلغ به حساب فرد خسارت دیده واریز می شود.

تأخیر در پرداخت به دلیل انطباق نداشتن حادثه

سرهنگ بشیر بشیری، مدیر شرکت ارزیابی خسارت که زیر نظر بیمه مرکزی فعالیت دارد، اظهار می کند: برخی تأخیرها در تعیین میزان خسارت و پرداخت ها به دلیل انطباق نداشتن تصادف مورد ادعا یا نقص در مدارک است.
رئیس اداره کل خسارت بیمه ایران خراسان رضوی نیز می گوید: در شرایطی که هنگام بروز تصادف و مراجعه برای تشخیص میزان خسارت، هر ۲ طرف حادثه یعنی شاکی و مقصر بیمه نامه داشته باشند، مشکلی وجود ندارد و پرداخت خسارت انجام می شود اما در مواردی که برای کارشناس محرز شود حادثه ساختگی بوده است و دو طرف برای صحنه سازی تلاش می کنند، پرداخت خسارت با مشکل مواجه می شود. دانش تأکید می کند: در چنین شرایطی، باید کروکی یا گزارش پلیس حاضر در محل تصادف، ضمیمه پرونده باشد تا امکان پرداخت خسارت وجود داشته باشد و در این میان تشخیص تقلب ها برعهده کارشناس دادگستری حاضر در شعبه است اما در مجموع شاید تنها یک درصد کل خسارت ها با چنین رویه ای رو به رو باشد.

موارد الزام کروکی
او ادامه می دهد: در خسارت هایی که بالای ۹ میلیون تومان است یا حوادثی که در پی دنده عقب گرفتن رخ می‌دهد، باید کروکی پلیس وجود داشته باشد، زیرا متأسفانه در مواردی، دیده شده که دو طرف با هم تبانی کرده اند، زیرا در این موارد به طور معمول راننده مقصر، مالک خودرو مدل پایین و ارزان است که با خودرو گران قیمت برخورد کرده و به همین دلیل برای کمک به راننده مقصر، راننده خودرو گران قیمت خود را مقصر جلوه می دهد.وی تصریح می کند: البته در شرایطی که یکی از دو طرف تصادف، بیمه نامه نداشته باشد نیز دریافت کروکی الزامی است تا مشخص شود چه کسی مقصر است، ضمن اینکه دریافت کروکی هم ارتباطی به میزان خسارت 
ندارد.

تهیه قطعه نایاب از بازار آزاد

رئیس اداره کل خسارت بیمه ایران خراسان رضوی با تأکید بر تکریم ارباب رجوع می گوید: ما موظفیم فاکتوری را پرداخت کنیم که کد فنی کالا داشته باشد. در این میان ممکن است برخی قطعات به دلیل تحریم‌ها در را نمایندگی ها موجود نباشد، بنابراین چنانچه نبود موجودی قطعه را اعلام کنند، برای راه انداختن کار مشتری و گره گشایی، قطعه را حتی از بازار آزاد تهیه می کنیم و به مشتری تحویل می دهیم. بر اساس گزارش دانش، سالانه بیش از یک صد هزار پرونده خسارت در استان تشکیل می شود و در حوزه خودرو، بیمه ایران سال گذشته، ۶۰۰ میلیارد تومان خسارت به حساب مشتریان واریز کرده است.