نسل تسبیح ساز

المیرا منشادی - پشت در پشت تسبیح‌ساز و تسبیح‌فروش بوده‌اند و نسبش به حاج‌میرزای تسبیح‌فروش مشهدی می‌رسد. روز‌هایی که در مشهد بود و دکان حاج‌میرزا زیر ساعت حضرت بود. دکانی که بعد‌ها محل بروبیای فقط یکی از پسران حاج‌میرزا شد. همان پسری که امروز از تولیدکننده‌های بزرگ تسبیح در کشور است. حاج‌جعفر تنها پسر حاج‌میرزای تسبیح‌ساز است که کسب و پیشه خانوادگی را ادامه می‌دهد، تا امروز که ۷ پسر او نیز کار و تجارتش را به یک برند در کشور و حتی در جهان تبدیل کرده‌اند. این هفته و در این گزارش، داستان تسبیح‌فروش معروف خیابان امام‌رضا (ع) و کارآفرینی را می‌خوانید که تسبیح‌های دست‌ساز و صنعتی‌اش در بازار سوغات مشهد و بازار‌های مذهبی کشور‌های همسایه حرف اول را می‌زند. محمد فیروزی، کوچک‌ترین پسر حاج‌جعفر (نوه پسری حاج‌میرزای تسبیح‌فروش) است که به نمایندگی از پدر و برادرانش با ما به گفتگو نشسته است. تولیدکننده و فروشنده‌هایی که کارشان را تنها به بازار مشهد محدود نکرده‌اند، اما راه و روش معامله را به همان شیوه و سبک و سیاق پدربزرگشان ادامه می‌دهند. او به همراه پدر و برادرانش در کنار معرفی کسب‌وکار اجدادی‌اش و همچنین شنیدنی‌های جالبِ پشت هر دانه تسبیح، یک کارآفرین برای ۵۰ نفر به‌طور مستقیم و بیش‌از ۳۰۰ نفر به‌طور غیرمستقیم است. تسبیح‌هایی که مُد می‌شوند، تسبیح‌هایی که فروش خوبی دارند و تمام آنچه که باید از این سوغات مهم مشهدی‌ها که در سبد خرید زائر و مسافر نسبت‌به گذشته کم‌رنگ شده است را از زبان این تولیدکننده و فروشنده بزرگ تسبیح کشور در اطراف حرم مطهر برایتان می‌گوییم.

هم‌نسل‌های حاج‌میرزای تسبیح‌فروش
از نسل حاج‌میرزای تسبیح‌فروشِ معروف مشهدی هستند و می‌گویند ژن این کار در خونشان است. نسلی که هنوز به همان شیوه سنتی حاج‌میرزا دادوستد می‌کنند و موفق هستند. حاج‌جعفر پسر دوم حاج‌میرزا، پسرانش را هم به این کار کشانده است؛ محمد کوچک‌ترین فرزند او با گریزی به گذشته خاندان تسبیح‌فروشش می‌گوید: کوچک‌ترین فرزند حاج‌جعفر فیروزی هستم. از بین تمام پسر‌های حاج‌میرزا فقط پدر من کسب‌وکار پدرش را ادامه داد، اما من و تمامی برادرهایم کسب‌وکار اجدادی‌مان را ادامه می‌دهیم. نه اینکه این کار نان و آب خوبی داشته باشد؛ بلکه برای اعتقادات خاصی است که به تسبیح داریم. در روزگار قدیم حاج‌میرزا دانه‌های تسبیح را از تاجرانی که از راه ابریشم به مشهد می‌آمدند می‌خرید و در طبق‌های چوبی به خانه می‌آورد و اهل و عیالش در خانه این دانه‌ها را به نخ می‌کشیدند و حاج‌میرزا در بازار می‌فروخت. کسب‌وکارش خوب بود و پولش خیلی برکت داشت. همیشه هم همین موضوع را به پدرم که به کار حاج‌میرزا علاقه نشان می‌داد و در مغازه کنار دستش می‌ایستاد می‌گفت، که پول باید برکت داشته باشد و این برکت از رضایت مشتری، کار خوب و با کیفیت است که به دستش داده می‌شود. حاج‌میرزا تسبیح تربت که به آن تسبیح گلی هم می‌گفتند، تولید می‌کرد و بیشتر کارهایش همین تربت دست‌ساز بود.

از تسبیح‌های دست‌ساز تا دانه‌های تسبیح قالبی
بعد از فوت حاج‌میرزا، پسرش حاج‌جعفر راه پدر را ادامه می‌دهد و البته کسب‌وکار حاج‌میرزا را از یک حجره کوچک زیرساعت حضرت، به یک کارگاه بزرگ تبدیل می‌کند. پسر کوچک حاج‌جعفر درحالی که به پدرش که سنی از او گذشته است و در مصاحبه حضور دارد، اشاره می‌کند، در این‌باره می‌گوید: بعد از فوت حاج‌میرزا، پدرم برخلاف پدرش دانه‌های تسبیح را از قم می‌خرید و در کارگاه کوچکش آن‌ها را به نخ می‌کشید. ۱۵ سال به همین منوال گذشت تا اینکه در سال ۱۳۷۰ حاج‌جعفر تصمیم می‌گیرد خودش وارد گود شود و یک دستگاه قالب‌گیری دانه‌های تسبیح خریداری می‌کند. با لطف خدا یک دستگاه اکنون به ۱۰ دستگاه تبدیل شده است. آن اوایل که من هنوز کوچک بودم دانه‌های پلاستیکی و معمولی تولید می‌کردیم، اما کم‌کم با تغییر سلیقه مردم، دستگاه‌های پیشرفته خریداری کردیم و اکنون دانه‌های اعلا در کارگاه بزرگی که داخل شهرک صنعتی است، تولید می‌کنیم.

اولین تسبیح مسلمانان
فیروزی در ادامه صحبت‌هایش به این موضوع اشاره می‌کند که تسبیح در بین مسلمانان و بعضا در میان پیروان سایر مذاهب قداست خاصی دارد. او درباره پیشینه تسبیح در دین اسلام می‌گوید: اولین تسبیح در اسلام تسبیح نخی حضرت‌زهرا (س) است. ایشان برای ۳۴ دفعه سبحان‌ا... گفتن نخی سبز را ۳۴ بار گره می‌زنند و این اولین تسبیح نخی در اسلام است. بعد از ایشان شیعیان از تربت حمزه عموی پیامبر (ص) دانه‌های گلی درست کردند و تسبیح متبرک به شکل امروزی درست شد. آن اوایل هم که حاج‌میرزا کارش را آغاز کرده بود، این مدل تسبیح‌ها هنوز خواهان داشت تا کم‌کم که تسبیح با سنگ‌های مختلف روی کار آمد و دیگر این‌گونه تسبیح‌ها کنار گذاشته شد. برای همین امروز ما هم براساس سلیقه مردم تسبیح‌های به‌روز تولید و وارد بازار می‌کنیم.

ماشین به‌جای دست
کارگاه تسبیح‌سازی فیروزی که به همراه برادرانش و زیرنظر حاج‌جعفر اداره می‌شود، در شهرک صنعتی قرار دارد. در این کارگاه که قدمتی بیست‌وهشت‌ساله دارد، دانه‌های تسبیح با دستگاه تولید می‌شود که بعد از نخ‌شدن دانه‌ها در خانه‌ها، به مغازه‌ای در نزدیکی حرم مطهر می‌رود و به فروش می‌رسد. فیروزی درباره روند کار کارگاه می‌گوید: مواد اولیه تولید دانه‌های تسبیح از کشورهایی، چون چین خریداری می‌شود و به مشهد می‌آید. این مواد در کارگاه درون قالب‌ها ریخته می‌شود و بعد از قرار گرفتن در دستگاه به شکل دانه‌های تسبیح در می‌آید. این دانه‌ها در کارگاه کنترل می‌شود و بعد از تست‌های مختلف به لحاظ کیفیت، بارگیری می‌شود و به کارگاه دیگری درخیابان کامیاب آورده می‌شود. این دانه‌ها در این کارگاه به افرادی که داوطلبانه اعلام آمادگی کنند داده می‌شود تا در مدت معینی به نخ کشیده شوند و دوباره به کارگاه تحویل داده شوند، تا بعد از تست‌های نهایی به مغازه برود و در ویترین قرار بگیرد.

تسبیح‌های گران‌بها
فیروزی از تسبیح‌هایی می‌گوید که دانه‌های آن از سنگ است و ارزش فراوانی دارد. این تسبیح‌ها در مشهد به واسطه حضور و درخواست زائران، تقاضا و فراوانی زیادی دارد. او در این‌باره می‌گوید: معروف‌ترین و گران‌قیمت‌ترین تسبیح موجود در بازار تسبیح شاه‌مقصود است. این تسبیح از گذشته تاکنون در نزد مردم بسیار محبوب بوده است. دلیل آن هم این است که می‌گویند تسبیح شاه‌مقصود در دست پیامبر (ص) بوده و ذکر گفتن با آن خوش یمن است. این تسبیح از افغانستان می‌آید. در جلال آباد و قندهار حجره‌های تسبیح‌سازی و سنگ‌تراشی که استادانش نانشان را از تراش سنگ تسبیح شاه‌مقصود به‌دست می‌آورند، فراوان است. انواع قدیمی و دسته چندمش خیلی گران‌تر از نو و دست اولش است. چون هرچه بیشتر دست بخورد و در دست بچرخد، شفاف‌تر، قشنگ‌تر و البته زردتر می‌شود. ویژگی دیگری هم دارد که جنس سنگش زهرکِش است. برای همین اسم تسبیح پادزهری را هم رویش گذاشته‌اند. شاه‌مقصود سبز، از همه ارزان‌تر است، اما زردتر‌ها و دست‌خورده‌تر‌ها گران‌ترند. اگر تسبیح شاه‌مقصود اصل باشد تا ۲ میلیون تومان هم خرید و فروش می‌شود، اما ویژگی اصل بودن تسبیح این است که دانه‌های آن نباید خوردگی داشته باشد. تسبیح یسر هم تسبیح ارزشمندی است. این تسبیح از عربستان و تایلند می‌آید و نوع مرغوبش یسر حجازی است. یسر را از لوله‌کردن برگ‌های یک نوع درخت دریایی می‌سازند. بعد این برگ‌های لوله شده را این‌قدر به هم می‌پیچند تا سفت شود و بعد نخ تسبیح را از وسط دانه‌هایش رد می‌کنند. برگ یسر نر و ماده دارد و تسبیح یسر خوب، تسبیحی است که به قول اهل فن بچه نخورد. یسرها، سورمه‌ای رنگ هستند و برای قشنگ‌تر شدن، رویشان را نقره‌کوبی می‌کنند. ویژگی منحصر به فردشان این است که وقتی رویشان دست می‌کشی، بوی جوهر خوش‌نویسی می‌دهند. تسبیح صندل هم بسیار باارزش است. این تسبیح از نوعی چوب معطر هندی ساخته می‌شود که بویی شبیه بوی عود می‌دهد. قیمت صندل خوب، تا ۱۰ هزار تومان هم می‌رسد، اما معمولی‌هایش را با هزار تومان هم می‌شود خرید. حال آنکه به دلیل نبود فناوری تولید این تسبیح‌ها در ایران، حتی ما هم به عنوان یکی از تولید‌کننده‌های بزرگ تسبیح در کشور مجبوریم این دانه‌ها را از کشور‌های سازنده‌اش وارد و در ایران نخ کنیم.

دانه نخ‌کشیدن بیشتر سرگرمی است تا منبع درآمد
نخ‌کشیدن تسبیح کاری از دل است. نخ‌کردن دانه‌ها درآمد و شغل محسوب نمی‌شود. به قول فیروزی نوعی سرگرمی است تا یک منبع درآمد باشد. آن‌طور که حاج‌جعفر و پسرانش می‌گویند: برای نخ‌کشیدن دانه‌های تسبیح بیشتر خانم‌ها داوطلب هستند. خیلی از خانم‌هایی که برای این کار داوطلب می‌شوند برای سرگرمی این کار را انجام می‌دهند. این کار درآمدی ندارد و یک منبع درآمد محسوب نمی‌شود. حدود ۴۰۰ خانم در حاشیه شهر برای کارگاه آن‌ها کار می‌کنند و روزمزد هستند. خیلی وقت‌ها خانم‌هایی از طرف بهزیستی به آن‌ها معرفی می‌شوند، اما برای درآمد بسیار ناچیزی که در روز به دست می‌آورند، خودشان از ادامه کار منصرف می‌شوند. به‌طور میانگین درآمد هر روز یک خانم که از صبح تا شب دانه‌های تسبیح را نخ می‌کشد ۳ تا ۴ هزار تومان است. به همین علت بیشتر خانم‌هایی که نیازمند هستند یا به سرگرمی نیاز دارند، داوطلب به نخ‌کشیدن دانه‌ها می‌شوند. خیلی وقت‌ها خانم‌هایی هم به آن‌ها مراجعه می‌کنند که نذر کرده‌اند و می‌خواهند دانه‌ها را به نخ بکشند. به هر روی این کار یک کار دلی است و منبع درآمد خانواده محسوب نمی‌شود.

عراقی‌ها، مشتری پا به جفت
تجارت خاندان فیروزی تنها به مشهد و شهر‌های ایران ختم نمی‌شود. آن‌ها با کشور‌های زیادی دادوستد دارند و بیشتر تسبیح‌هایشان را به کشور‌های همسایه ازجمله عراق صادر می‌کنند. فیروزی در این‌باره می‌گوید: بیش‌از ۷۰ درصد از تولیدات ما به خارج از کشور صادر می‌شود. برند ما یکی از برند‌های تقریبا جهانی شده است و تسبیح‌های ما در اکثر کشور‌های حوزه خلیج‌فارس و همچنین کشور‌های همسایه شرقی و غربی به فروش می‌رسد. البته کشور‌های زیادی همچون آلمان، هندوستان، ترکیه، یمن، افغانستان و چین تسبیح تولید می‌کنند و تسبیح‌های مرغوبی هستند که بسیار طرف‌دار دارند، اما بیشتر کشور‌هایی که با آن‌ها دادوستد داریم، تسبیح‌هایی که در ایران به‌ویژ در مشهد تولید می‌شوند را دوست دارند و خریداری می‌کنند که از بین همه آن‌ها بازاری‌های عراقی علاقه‌مند به تجارت با مشهدی‌ها هستند. برای عراق بیشتر تسبیح‌هایی با رنگ تیره تولید می‌کنیم، مثلا تسبیح عقیق، قهوه‌ای و سورمه‌ای در این کشور بیشتر خریدار دارد. به افغانستان که خودش مهد تولید تسبیح‌های باارزش شاه‌مقصود است نیز صادرات داریم و اکنون که عراق چند ماهی است به لحاظ امنیتی وضعیت خوبی ندارد، بیشترین صادرات ما به کشور افغانستان است. تسبیح‌های رنگ روشن مانند تسبیح‌های صورتی، قرمز و... را افغانستانی‌ها بیشتر دوست دارند و خریداری می‌کنند. به کشور پاکستان هم صادرات داریم؛ البته مقدارش کم است، چون از طرف هند که تسبیح‌های خوب و مرغوبی دارد تسبیح وارد این کشور می‌شود، اما پاکستانی‌ها به تسبیح مشهدی بسیار عقیده دارند و به همین دلیل مراودات تجاری‌شان را در این‌باره با مشهد انجام می‌دهند.

مُد در تسبیح
کافی است در سریالی یا فیلمی سینمایی شخصیت محبوب و اصلی نوع خاصی از تسبیح را دست بگیرد، از روز بعدش آن تسبیح هم مد می‌شود، هم نایاب! این گفته فیروزی و حاج‌جعفر درباره مد شدن تسبیح‌هایی است که گاهی اسمشان ورد زبان مردم می‌شود و بعد از چندی هم به فراموشی سپرده می‌شوند. او در ادامه صحبتش می‌گوید: چند سال پیش سریالی از تلویزیون پخش می‌شد که شخصیت اصلی آن تسبیح دانه قرمزی را در دست داشت و با آن ذکر می‌گفت. از فردای روز پخش سریال، تمام مردم پیر و جوان به دنبال خرید این نوع تسبیح بودند. آن‌قدر این تقاضا‌ها زیاد شده بود که این نوع تسبیح نایاب و دیگر تسبیح‌ها فروششان کم شده بود. به همین دلیل تولیدات ما هم براساس مد و تقاضای مردم در جامعه پیش می‌رود.

تسبیح ام‌البنین (س)
یکی از تسبیح‌هایی که این روز‌ها مخصوصا در بین خانم‌ها مد شده است، تسبیح ام‌البنین (س) است. تسبیحی که هر دانه آن یک رنگ است و در سفره‌های نذری بسیار استفاده می‌شود. حاج‌جعفر و پسرانش که بزرگ‌ترین تولیدکننده تسبیح در کشور به شمار می‌روند، درباره این تسبیح می‌گوید: تسبیح ام‌البنین (س) این روز‌ها یکی از تسبیح‌های پرطرف‌دار است. خانم‌ها بیشتر این تسبیح را دوست دارند و دلیل آن هم برای رنگی بودن تسبیح است. فلسفه این تسبیح رنگی به روز کربلا باز می‌گردد که حضرت ام‌البنین (س) از روی زمین دانه‌های تسبیح را جمع می‌کردند و به نخ می‌کشیدند و، چون هر دانه یک رنگ بود، تسبیحی رنگی شد که امروز به تسبیح ام‌البنین (س) معروف شده است. نوع مرغوب این تسبیح از سنگ‌های مختلف عقیق، شرف الشمس، کهربا، فیروزه و... است و اعراب حوزه خلیج فارس بیشتر از این نوع تسبیح استفاده می‌کنند و برای خرید آن سرودست می‌شکنند، برای همین تولید آن زیاد است.

خرافات در تسبیح
در خانه کمتر مسلمانی تسبیح چوبی پیدا می‌کنید، دلیل آن هم ریشه در خرافات دارد. فیروزی این‌گونه خرافات را در بین تسبیح‌ها و افرادی که برای ذکر گفتن تسبیح به‌دست می‌گیرند زیاد می‌داند و می‌گوید: از قدیم می‌گفتند تسبیح چوبی فقر می‌آورد و برای ذکر گفتن مناسب نیست، به همین دلیل از تسبیح‌های چوبی برای گردن آویز و زینت استفاده می‌کنند. در صورتی که چنین چیزی واقعیت ندارد و در زمان‌های قدیم افرادی که درآمد کمی داشتند از این نوع تسبیح استفاده می‌کردند و به تصور مردم اگر از این تسبیح‌ها استفاده کنند، امکان فقر وجود دارد. خیلی از افراد هم اعتقاد دارند که تسبیح‌هایی که به دست می‌گیرند باعث می‌شود که در کارهایشان گشایشی حاصل شود و وقتی مشکلی برایشان پیش آید به تسبیح در دست نداشتن ربطش می‌دهند. این‌گونه افراد لحظه‌ای از تسبیح فیروزه خود دور نمی‌شوند یا افرادی که به دنبال تسبیح شرف‌الشمس هستند، برای رزق و روزی و چشم‌زخم از آن استفاده می‌کنند. همچنین معروف است که همراه داشتن تسبیح یسر شادی آفرین است. به هرحال تسبیح دست گرفتن بسیار قداست دارد و در آیات و روایات مختلفی به تسبیح گرفتن و ذکر گفتن با آن سفارش شده است.

تسبیح لاکی، رایج‌ترین تسبیح
جدای از تسبیح‌های سنگی و قیمتی، تسبیح‌هایی نیز وجود دارد که اقشار مختلف در هر طبقه و صنفی در جامعه به‌دست می‌گیرند و در اصطلاح، رایج‌تر از سایر تسبیح‌ها هستند. در کارگاه بزرگ و مجهز فیروزی از این تسبیح‌ها زیاد تولید می‌شود. او در معرفی این تسبیح‌ها می‌گوید: تسبیح‌های لاکی پلاستیکی، تسبیح‌های رایجی هستند که در دست هر فردی می‌توانید ببینید. تسبیح‌های پلاستیکی سبز نیز بیشتر تولید ما هستند که مصارف گوناگونی دارند؛ از هدیه و سوغات دادن بگیرید تا نذر و خیرات اموات. قیمت آن هم بسیار مناسب است و شاید به همین علت هم طرف‌داران زیادی دارد؛ از ۴۲۰ تومان نوع معمولی‌اش تا ۹ هزار تومان نوع مرغوب و اعلای آن نیز وجود دارد.

تسبیح عقیق، محبوب‌ترین تسبیح
در بین تمامی تسبیح‌هایی که حاج‌جعفر در کارگاهش تولید و مونتاژ می‌کند، تسبیح عقیق محبوب‌تر است. فیروزی دلیل این محبوبیت را به علت کوه آن می‌داند و در توضیح بیشتر می‌گوید: تسبیح عقیق بین مردم محبوب است. دلیل آن هم برای حدیثی است که در آن ذکر شده است. کوه عقیق اولین کوهی بود که به وحدانیت خدا اعتراف کرده است. به همین دلیل سنگ عقیق بسیار باارزش و مقدس است. هندوستان و یمن تسبیح‌های عقیق بسیار خوبی تولید می‌کنند. یکی از تسبیح‌هایی که ما برای کشورهایی، چون عراق تولید می‌کنیم و فروش خوبی در بازار‌های عربی دارد، تسبیح عقیق است که با نمونه‌های هندی و یمنی رقابت می‌کند

تسبیح‌های زنانه و مردانه
تسبیح‌ها زنانه و مردانه ندارد، اما تسبیح‌هایی هستند که زنان بیشتر به‌دست می‌گیرند و تسبیح‌هایی هم در بین مردان بیشتر رایج است. فیروزی در این‌باره می‌گوید: تسبیح زنانه و مردانه ندارد، اما زنان تسبیح‌های کریستالی را بیشتر دوست دارند. تسبیح‌های رنگ روشن را هم زنان بیشتر خریداری می‌کنند. اگر بخواهیم تسبیح‌ها را به ۲ دسته زنانه و مردانه تقسیم کنیم، باید بگویم که تسبیح‌های رنگی تسبیح‌های زنانه هستند که چند سال اخیر هم بسیار زیاد شده‌اند، اما تسبیح‌های رنگ تیره و تسبیح‌هایی که ظاهر ظریف ندارند، یعنی دانه‌های آن‌ها درشت هستند، بیشتر در بین مردان رایج است. تسبیح‌هایی به رنگ عقیق، زرشکی، سورمه‌ای، عنابی و... را اگر به کشور‌های عربی صادر نکنیم، حتما در مشهد فروخته می‌شود. البته خیلی وقت‌ها زنان به دنبال یک تسبیح خاص هستند که بعد از تولید، عملا تسبیح زنانه می‌شود و مردان استفاده‌ای ندارند. به‌طور مثال تسبیح ام‌البنین (س) را ابتدا زنان تقاضا کردند و اکنون هم این تسبیح یک تسبیح زنانه به شمار می‌رود و کمتر مردی این نوع تسبیح را به‌دست می‌گیرد.

تسبیح‌ها احساس دارند
او می‌گوید تسبیح‌های مختلفی که افراد به‌دست می‌گیرند، اگر سنگ باشد انرژی خاصی به فرد می‌دهد: تسبیح‌هایی که سنگ هستند انرژی‌های خاصی دارند. تسبیح‌گران نیز به این موضوع اعتقاد دارند و گاهی براساس همین اعتقاد سال‌ها به دنبال یک تسبیح خاص هستند. درباره انرژی سنگ‌های تسبیح حرف زیاد است، اما اگر بخواهیم معروف‌ترین انرژی‌هایی که تسبیح‌ها دارند را بیان کنیم، باید به تسبیح کهربا اشاره کرد که این سنگ برای بیماری زردی و یرقان بسیار مفید است و در روایت‌های مختلفی هم این سنگ سفارش شده است. تسبیح‌های کهربا، رنگ زرد مایل به آجری دارند. دانه‌هایشان خیلی درشت است و از نوعی فسیل دریایی از کف دریا ساخته می‌شود. نوع آلمانی کهربا خیلی معروف و مرغوب است و به ازای هر گرم، تا ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، اما کهربای دریای بالتیک چنگی به دل نمی‌زند و هر گرمش حدود ۱۵۰۰ تومان است. کهربا ۲ ویژگی جالب دارد؛ اول اینکه وقتی رویش دست بکشی، الکتریسیته ساکن تولید می‌کند و چیز‌هایی مثل کاغذ را بلند می‌کند و دوم اینکه اگر در دست گرم شود، بوی لیمو می‌دهد.

مشهدی‌ها طرف‌دار تسبیح پلاستیکی
برای فراوانی یا برای ارزانی، هرچه هست به گفته فیروزی این تولیدکننده بزرگ تسبیح در شرق کشور، مشهدی‌ها تسبیح پلاستیکی را بر هر تسبیح دیگری ترجیح می‌دهند: از انواع و اقسام رنگ بگیرید تا فرم دانه‌ها در بین تسبیح‌های پلاستیکی می‌توانید پیدا کنید. دانه درشت و ریز سیاه، سفید، رنگی و ... برای همین قیمتش هم نوسان دارد. ما از تسبیح ۵ هزار تومانی تا ۴۰۰ هزار تومانی داریم. سلیقه، رنگ‌بندی، فشرده و مرغوب بودن جنس دانه و قالب زیبای کار است که به آن، قیمت می‌دهد. شاید فراوانی تسبیح‌ها باعث محبوبیتشان در بین مشهدی‌ها شده است.
در هر صورت مشهدی‌ها بیشتر به دنبال خرید تسبیح پلاستیکی هستند. تعداد بسیار کمی از مشهدی‌ها هم تسبیح فیروزه یا عقیق به‌دست می‌گیرند.

۲ قطب تولید تسبیح در ایران
تولید تسبیح تنها در ۲ شهر از کشور انجام می‌شود. فیروزی برای دلیل آن را نبود فناوری تولید دانه‌های مرغوب در ایران می‌داند و تاکید می‌کند که همین دو تولید کننده بیشتر بازار ایران را جواب می‌دهد.
او می‌گوید: با وجود اینکه تسبیح‌های ایرانی در دنیا بسیار معروف هستند، اما تنها در ۲ شهر مشهد و قم تسبیح تولید می‌شود و اکثر تسبیح‌هایی که در بازار وجود دارد در ایران مونتاژ می‌شود.
مثلا ما سنگ شاه‌مقصود یا عقیق یمنی را وارد می‌کنیم و در اینجا به نخ می‌کشیم.
ما در مشهد فقط تسبیح پلاستیکی تولید می‌کنیم؛ چراکه فناوری برش سنگ برای دانه تسبیح در ایران وجود ندارد.