مشهد اولین مقصد سفر‌های ریلی مردم در نوروز شد (۱۰ فروردین ۱۴۰۳) راهپیمایی حمایت از غزه فردا جمعه (۱۰ فروردین ۱۴۰۳) در مشهد برگزار می‌شود هشتمین شب جشنواره هنر‌های نوری کوهسنگی مشهد| ترازی بین‌المللی با هنرمندانی ایرانی+ فیلم تعطیلی موقت جشنواره هنر‌های نوری مشهد به مناسبت لیالی قدر عیدانه مدیریت شهری به اهالی محدوده جاده سیمان مشهد+ فیلم سخنگوی شورای شهر مشهد مطرح کرد: لزوم تفویض اختیارات کمیسیون ماده ۵ به کلانشهرها افزایش ۳۰ درصدی نیرو‌های کارگری شهرداری مشهد در شب‌های قدر همراهی مشهد با پویش جهانی «ساعت زمین» سرویس‌دهی صلواتی ناوگان اتوبوسرانی مشهد به حرم مطهر در سالروز شهادت حضرت علی(ع) کاهش محسوس دما در مشهد فردا جمعه (۱۰ فروردین ۱۴۰۳) شهردار مشهد: تست گرم فاز اول خط ۳ قطار شهری مشهد ١٨ فروردین انجام می‌شود یک قلاده گرگ هار در مشهد زنده‌گیری شد + عکس سرویس دهی رایگان قطار شهری مشهد در روز شهادت امام علی(ع) | فعالیت قطار شهری در شب های قدر تا پایان مراسم سومین دوره پویش «مشهد مهربان» در مشهد آغاز شد+ فیلم شهردار مشهد مطرح کرد؛ تجلی ظرفیت‌های شورای اجتماعی محلات در پویش «مشهد مهربان» خدمات‌رسانی رایگان خطوط قطار شهری و اتوبوسرانی مشهد در شب‌های قدر + فیلم ورود بیش از ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار زائر به خراسان رضوی (۸ فروردین ۱۴۰۳) خدمت رسانی ۳۵ هزار ناوگان مسافربری برون شهری به زائران و مسافران نوروزی مشهد مراسم شب‌های قدر در گلزار مطهر شهدای بهشت رضا (ع) برگزار می‌شود «جناب خان» و فرزاد حسنی روی آنتن شبکه نسیم می‌روند
سرخط خبرها

سیل کال قره‌خان که عیدگاه را برد

  • کد خبر: ۱۲۰۴۵۸
  • ۱۸ مرداد ۱۴۰۱ - ۱۵:۰۴
سیل کال قره‌خان که عیدگاه را برد
محمود ناظران‌پور - تاریخ‌پژوه

دشت مشهد میان دو رشته‌کوه قرار گرفته است؛ «اژدرکوه» در شمال و «ارتفاعات خلج» در جنوب. این دشت دو زهکش هم دارد که آب بارش‌های فصلی بین آن‌ها جاری می‌شده است؛ دو دره، به‌معنی جایی با ارتفاع کم که با رشته‌ارتفاعات احاطه‌شده، جغرافیای مشهد را تشکیل می‌دهد.

یکی از این دره‌ها که دیگر از بین رفته است، درست در محلی واقع بوده که حرم مطهر قرار دارد. می‌دانید که حرم مطهر در گودی قرار دارد؛ یعنی چه از سمت پیش روی حضرت از فلکه آب، چه از سمت پشت سر حضرت از فلکه طبرسی به‌سمت روضه منوره بیایید، پایین و پایین‌تر می‌روید. حرم مطهر پیش‌از دفن حضرت‌رضا (ع) در آن، باغی بوده است در حاشیه روستای نوغان.

همین واقعیت تاریخی نشان می‌دهد که آنجا حتما گودی یا دره بوده است؛ دره‌ای که بعد‌ها با ساخت‌وساز شهر از بین رفته است، اما بقایای آن همچنان باقی است، مثل «کال قره‌خان». کال قره‌خان زهکش آب‌های منطقه است. این کال در قدیم از بالا می‌آمد و وارد شهر می‌شد و تا پایین‌دست امتداد داشت. این کال زهکش آب‌های منطقه بوده و طبیعتا در گودترین بخش دشت، جریان داشته است. هنوز هم وضعیت این منطقه به‌گونه‌ای است که دراثر بارش، مستعد آب‌افتادگی است.

من بچه بودم که یک بار از همین کال قره‌خان سیل آمد و نصف عیدگاه را برد. آن موقع «مهندس شهرستانی» تازه آمده بود و شهردار شده بود. ما موقع توت‌ها می‌رفتیم به باغ‌منزلمان در محمدآباد. سیل که آمد، من لب ایوان خانه نشسته بودم. نهر نادری هم از باغ ما رد می‌شد. سیل که آمد، آب تا لب ایوان خانه ما بالا آمد. فقط ۲۰‌دقیقه باران آمده بود و آن سیل نهنگ درست شد.

خیابان رازی امتداد کال قره‌خان است. زندان سابق در خیابان جم هم کنار کال قره‌خان بود. برادرم وقتی دعوایی کرده و چند‌نفر را لت‌و‌پار کرده بود و بازداشتش کرده بودند و ما همین‌جا به دیدنش می‌رفتیم. ساختمان زندان سابق تا همین اواخر بود. بعد‌ها زندان جدید را در وکیل‌آباد ساختند.

آن سال که سیل آمد، دیوار زندان را خراب کرد. عده‌ای از زندانی‌ها فرار کردند. خودشان را انداخته بودند در آب سیل و رفته بودند. عده زیادی از آن‌ها مردند. آب سیل شوخی ندارد. با آب دریا و رودخانه و... فرق می‌کند. چندنفری هم که زنده ماندند، دستگیر و بلافاصله اعدام شدند. ظاهرا دستور رضاخانی بود که اعدامشان کنند تا دیگر کسی هوس فرار از زندان به سرش نزند.

سیل که در کال قره‌خان آمد، در نهر نادری جریان پیدا کرد. می‌توان گفت نهر نادری در مسیر همان دره‌ای که از بین رفت، کشیده شده بود.

گودی دیگر که دره اصلی مشهد بوده، همینی است که کشف‌رود در آن جریان داشته است و دارد. آب بارش‌های فصلی، از ارتفاعات دو طرف، می‌آمده و می‌ریخته به کشف‌رود و رودخانه پرآبی می‌ساخته است که مردم مشهد به آن «دریا» می‌گفتند.

خیابان دریا که الان شده است «وحید»، به همین موضوع اشاره دارد. البته الان دیگر آبی نیست که به کشف‌رود بریزد؛ هر‌چه هست فاضلاب است.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->