فعال‌شدن مکانیسم ماشه چه تأثیری بر اقتصاد کشور دارد؟

محسن موسوی‌زاده | شهرآرانیوز؛ آمریکا مدعی شده که از روز ۳۰ شهریور مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کرده است. هرچند اقدام آمریکا از نظر سازمان ملل، اعتبار حقوقی ندارد، نمی‌توان گفت که فشار آمریکا برای برگشت تمام تحریم‌ها بی‌اثر خواهد بود، با این حال مسئولان کشورمان معتقدند که فعال شدن مکانیسم ماشه تاثیری بر اقتصاد کشور نمی‌گذارد. اما در عمل، بورس و بازار‌های طلا و ارز به اجرای مکانیسم ماشه واکنش منفی نشان دادند که این واکنش را بسیاری، هیجانی قلمداد کردند. بر این اساس به‌منظور بررسی تاثیر میان‌مدت و بلندمدت مکانیسم ماشه با دو اقتصاددان گفتگو کردیم و نظرات آن‌ها را در این‌باره جویا شدیم.

 

استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه اقتصاد کشور به مثابه فرد ضعیفی است که با کوچک‌ترین بادی تب می‌کند، می‌گوید: از زمان خروج آمریکا از برجام، این کشور انواع مختلف تحریم‌ها مانند تحریم کانال‌های بازگشت ارز به کشور، صنایع خودروسازی، خرید مواد اولیه، فولاد و نفت را بر ما تحمیل کرده است. بر این اساس، تحریم‌های جدید، بیشتر تاثیر روانی بر اقتصاد کشور می‌گذارد. با توجه به اینکه اتفاق خاصی در سمت تقاضا روی نداده است، نوسانات روز‌های گذشته بورس، ارز و سکه نیز بر اثر همین تاثیر روانی مکانیسم ماشه است.

عباسعلی لطفی می‌افزاید: البته این مسئله را هم باید درنظر گرفت که اجرای مکانیسم ماشه ممکن است سبب افزایش هزینه واردات برخی مواد اولیه تولیدی شود؛ چراکه این مواد از این به بعد گران‌تر وارد کشور می‌شوند. همین مسئله سبب افزایش هزینه تمام‌شده تولید می‌شود. وی ادامه می‌دهد: تغییرات مناسب برای مدیریت منابع ارزی، اولین اقدامی است که بانک مرکزی باید به‌منظور مقابله با مکانیسم ماشه انجام دهد. بانک مرکزی باید تامین کالا‌های اساسی و واردات مواد اولیه واحد‌های تولیدکننده را در اولویت قرار دهد و از توزیع ارز‌های ارزان به‌صورت رانتی جلوگیری کند. مسئولان پولی باید به‌صورت جدی با ارزپاشی مقابله کنند تا اقتصاد کشور دچار مشکل نشود.

این استاد اقتصاد با اشاره به ضرورت اصلاح نظام بودجه‌ریزی کشور در واکنش به تشدید تحریم‌ها می‌گوید: نظام بودجه کشور به‌خصوص برای سال آینده باید به‌صورت جدی اصلاح شود. روش‌های فعلی تخصیص بودجه، بهره‌وری منابع مالی را کاهش می‌دهد، از این‌رو انتظار می‌رود که دولت، بودجه سال آینده را با توجه به محدودیت‌هایی که برای ورود منابع ارزی به کشور ایجاد شده است، تدوین کند.

لطفی سیاست‌زده بودن اقتصاد را بزرگ‌ترین آسیب فعلی کشور می‌داند و می‌گوید: در کشور ما سیاست خارجی، اقتصاد را سمت‌وسو می‌دهد، این درحالی است که در سایر کشور‌ها اقتصاد، سیاست خارجی را تعیین می‌کند، بنابراین بهترین راهکار ایمن‌سازی کشور این است که اولویت سیاست‌گذاری را به اقتصاد بدهیم.

همچنین دکتر سیدعلی عقیلی، کارشناس اقتصادی، با بیان اینکه تحریم‌های جدید آمریکا را کشور‌های اروپایی، روسیه و چین رد کرده‌اند، می‌گوید:، اما در عمل آمریکا به شرکت‌های کشور‌های دیگر اعلام کرده است درصورتی‌که تحریم‌های مدنظر این کشور را اجرا نکنند، با تنبیه مالی مواجه و از بازار آمریکا حذف خواهند شد.

 

همین مسئله سبب می‌شود این کشور‌ها با وجود رد تحریم‌های آمریکا، در عمل در معاملات اقتصادی با ایران بیشتر احتیاط کنند. وی ادامه می‌دهد: مهم‌ترین هدف آمریکا از فعال کردن مکانیسم ماشه افزایش ریسک معاملات اقتصادی با ایران است. این کشور می‌خواهد با افزایش هزینه معاملات با ایران، اقتصاد ما را تحت‌تاثیر قرار دهد. افزایش هزینه معاملات با ایران در ماه‌های آینده، خودش را به‌صورت افزایش قیمت کالا‌های وارداتی نشان خواهد داد.

وی درباره راهکار‌های کنترل تاثیر مکانیسم ماشه بر اقتصاد کشور می‌گوید: تلاش برای انعقاد قرارداد‌های تجاری با کشور‌های همسایه به‌منظور مبادله صادرات و مبادله کالا و ایجاد راهبرد مناسب برای مدیریت منابع ارزی، جزو راهکار‌های جلوگیری از تاثیر منفی مکانیسم ماشه است.