درباره فیلم «آن شب» ساخته کوروش آهاری که اکران عمومی‌اش در سینما‌های ایران آغاز شده است

شهاب حسینی یکی از عجیب‌ترین چهره‌های سینمای ایران است؛ مرد کاریزماتیک و جذابی که کار خود را با اجرای برنامه‌های گروه کودک و نوجوان آغاز کرد، در تلویزیون با چند سریال پرمخاطب چهره شد، پله‌های بازیگری سینما را یک به یک دنبال کرد تا به مهم‌ترین جایزه بازیگری تاریخ سینمای ایران رسید و حالا دوباره به عرصه اجرا برگشته و بخت خود را برای فیلم سازی امتحان می‌کند. شهاب حسینی از آن دست چهره‌هایی است که انگار از ساکن ماندن و تکراری شدن بیزار است. او هر بار که تلاش تازه‌ای را آغاز می‌کند، مخاطبانش را انگشت به دهان می‌گذارد و البته که این نوسان عجیب به واسطه تلاشش برای ایفای نقش‌های متفاوت و بهتر نیست؛ بلکه او در ذات خودش مردی چالش پذیر است و همواره می‌خواهد پای در راهی نرفته بگذارد که برایش مهم نیست انتهای آن کجاست.

سودای فیلم سازی از چند سال قبل در سر شهاب حسینی افتاده بود و او با فیلم «ساکن طبقه وسط» خطرپذیری خود را به رخ کشید؛ اثر عجیب و قدر نادیده‌ای بود که شخص شهاب حسینی در آن نقش سی و هشت شخصیت مختلف را ایفا می‌کرد. این، اما پایان راه یکی از محبوب‌ترین ستاره‌های تاریخ سینمای ایران نبود و شهاب حسینی حالا به صرافت قرار گرفتن در رأس یک شرکت فیلم سازی افتاده؛ چیزی که نمونه اش را پیشتر‌ها در ایران به ندرت شاهد بوده ایم. یکی از نخستین گام‌های حسینی در این مسیر، قرار گرفتنش در قامت تهیه کننده فیلم «آن شب» است؛ اثری که در ایران تولید نشده، اما به واسطه پایبندی جالبش به قواعد ژانر وحشت می‌تواند پیشنهاد متفاوتی در این روز‌های سرد و بی رونق سینمای ایران باشد.

فیلم‌های موسوم به آثار ترسناک یا نمایندگان ژانر وحشت در ایران بیشترشان چندان محبوب و موفق ظاهر نشده اند. این گونه سینمایی در کشورمان اغلب نادیده گرفته شده و به دلیل برخی مسائل، از جمله نبودن کنترل بر روی گروه سنی و محدودیت‌های اخلاقی حاکم بر عرف جامعه سینمایی ایران، فیلم‌های کمی در این نوع ساخته شده اند. «آن شب» به لحاظ ساختاری و شکل اجرا یک فیلم غربی است که در ایالات متحده تولید شده و به جز شهاب حسینی و نیوشا جعفریان، بیشتر بازیگرانش خارجی هستند. «آن شب» البته فیلم چندان پربازیگری نیست و از ترکیب سینماگران ایرانی در بخش عوامل پشت صحنه بهره می‌برد.

 

با این حال، فیلم سعی دارد بر اساس قواعد حاکم بر هالیوود پیش برود. لوکیشن هتل قدیمی، صدا‌های عجیب و چرخش‌های دلهره آور دوربین، مواردی هستند که نشان می‌دهند فیلم تمام تخم مرغ هایش را در سبد اکران ایران نگذاشته و به همین دلیل هم هست که امروز هم زمان در ایران و آمریکا روی پرده رفته است. این شیوه تولید نه ضعف فیلم محسوب می‌شود و نه فضیلتی برای آن است؛ بنابراین باید در نقد کردن اثر از مناسبات تجاری آن صرف نظر کنیم و از بررسی «آن شب» بر اساس ذائقه مخاطب ایرانی، بپرهیزیم.

«آن شب» یکی از گزینه‌های مناسب برای اکران در ایام کرونا و روزگار خلوت بودن سینماهاست؛ ازاین روی اکرانش می‌تواند برای سینمای ایران الهام بخش باشد تا مسئولان را به این فکر بیندازد که با تسهیل اکران آثاری با مخاطبان کمتر، یعنی افرادی که از شلوغی سالن‌های سینما فراری هستند، رونق از دست رفته را تا حدی به سینما‌ها بازگردانند و هم زمان از ترافیک پس از دوران کرونا هم بکاهند. تجربه تماشای چنین فیلم ترسناکی در سالن خلوت و ساکت به مراتب بهتر از تماشای آن در شلوغی و جمعیت زیاد است؛ زیرا «آن شب» با این هدف تولید شده که مخاطبش را بترساند و این وظیفه را در فضای خلوت و آرام بهتر می‎تواند انجام دهد.

فیلم کوروش آهاری به روشنی حاکی از تلاش یک فیلم ساز جوان برای مشق کردن سینما و تولید اثری جمع وجور و کم خرج است که شاخصه‌های استانداردی در سطح جهان از خودش نشان دهد.

«آن شب» یک شاهکار سینمایی ماندگار نیست؛ اما اثری غیر وابسته به فرهنگ محسوب می‌شود که به دلیل دیالوگ‌های کم و نداشتن شاخصه‌های فرهنگی مشخص ناظر به یک کشور خاص، می‌تواند برای هر مخاطبی از هر جای جهان جذاب به نظر برسد.

بازی شهاب حسینی در این فیلم در حد و اندازه‌های چیزی که از این هنرپیشه کارکشته می‌شناسیم نیست، اما «آن شب» همچنان تحمل پذیر و جذاب ظاهر می‌شود؛ به این دلیل ساده که کارگردانش سینما را می‌شناسد و قصد دارد یکی دو ساعت مخاطب را به تماشای اثری متفاوت و بی ادعا مهمان کند. نقد‌های فراوانی به شکل تولید این فیلم و کیفیت بصری آن وارد است که کند بودن ریتم در صدر آن‌ها قرار می‌گیرد، اما باید توجه داشته باشیم که شاید هدف اصلی آهاری از ساخت این فیلم، سنجیدن شرایط فیلم سازی در خارج از ایران و آشنا شدن بیشتر با قواعد این شیوه کاری بوده.

 

همگرایی و انسجام درخوری در بین عناصر مختلف فیلم «آن شب»، از فیلم برداری و موسیقی گرفته تا گریم و طراحی صحنه، باعث می‌شوند بتوانیم این اثر را یک تجربه مفید قلمداد کنیم که اول برای سینمای ایران و سپس برای شهاب حسینی و کوروش آهاری امیدبخش است.

 

 

---