پیش بینی برنده نوبل ادبیات از آینده‌ای که در آن روبات‌ها رمان می‌نویسند
با توجه به روند فعلی پیشرفت هوش مصنوعی، هیچ عجیب نیست اگر ۱۰ سال بعد، نشسته روی مبل خانه تان، در حال خواندن رمانی باشید که نه به قلم یک نویسنده معمولی، که توسط هوش مصنوعی نوشته شده است.
علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز - تا یکی دو دهه پیش باور اینکه روزی همه بخش‌های مختلف زندگی مان با دنیای اینترنت عجین می‌شود کمی عجیب به نظر می‌آمد. اما امروز از خرید و کسب و کار گرفته تا سرگرمی و ارتباط با دوستانمان را بر این بستر انجام می‌دهیم. در واقع فناوری با سرعت در حال تغییر شکل دادن به مدل زندگی ماست. البته حتی امروز هم خیلی از ما به برتری انسان در حوزه‌های خلاقانه و هنری باور داریم و حتی فکرش را هم نمی‌توانیم بکنیم که فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی بتوانند روزی در این حوزه‌ها وارد شوند و به گرد پای آدم‌ها برسند. اما با توجه به روند فعلی پیشرفت هوش مصنوعی، هیچ عجیب نیست اگر ۱۰ سال بعد، نشسته روی مبل خانه تان، در حال خواندن رمانی باشید که نه به قلم یک نویسنده معمولی، که توسط هوش مصنوعی نوشته شده است.
پیش بینی آقای نویسنده
کازوئو ایشی گورو، نویسنده ژاپنی تباری که در بریتانیا متولد شده است و زندگی می‌کند، یکی از چهره‌های درخشان حوزه ادبیات و رمان در ۲ دهه گذشته دنیا به شمار می‌رود. کتاب‌های او از جمله «بازمانده روز» و «غول مدفون» در کشور ما هم طرف دارانی دارد و کتاب خوان‌های ایرانی با آن‌ها غریبه نیستند. این نویسنده از سال ۲۰۱۷ که موفق به گرفتن جایزه نوبل ادبیات شد، تا همین چندوقت پیش، اثر تازه‌ای منتشر نکرده بود. اما مدتی پیش هشتمین رمان ایشی گورو با نام «کلارا و خورشید» و نخستین رمانش پس از دریافت نوبل ادبی به چاپ رسید. داستان درباره روباتی به نام کلاراست که علاقه دارد با انسان‌ها دوست شود، رمانی که در آن هوش مصنوعی قدرتمندتر از هر اثر دیگری حضور دارد.
نکته جالب در این بین، اظهار نظر عجیب این نویسنده در گفتگو با مجله تایم است. او در این صحبت درباره کتاب جدید خود گفته است احتمال دارد دیگر این رمان‌ها توسط نویسندگانی مثل او نوشته نشوند. ایشی گورو دراین باره گفته است: به زودی شاهد این خواهیم بود که هوش مصنوعی جای نویسندگان و رمان نویس‌ها را خواهد گرفت و معلوم نیست در چنین دنیایی که روبات‌ها خودشان رمان می‌نویسند، چه اتفاقاتی خواهد افتاد. من فکر می‌کنم وقتی هوش مصنوعی وارد عرصه رمان نویسی شود، دیگر باید منتظر خلق نوعی جدیدی از ادبیات باشیم و این شاید شبیه چیزی مثل مدرنیزاسیون رمان باشد. هوش مصنوعی، اتفاقات و چیز‌های محیط اطراف را متفاوت می‌بیند.
صحبت‌های این نویسنده آن قدر‌ها هم دور از ذهن نیست و حرکت فناوری در ادبیات از چندسال پیش آغاز شده است. نمونه آن هم هوش مصنوعی ژاپنی است که در سال ۲۰۱۶ توانست رمانی بنویسد و حتی نامزد دریافت جایزه ادبی «شینچی هوشی» در کشور ژاپن بشود.
مسیری که آغاز شده است
جریان اصلی نویسندگی هوش مصنوعی به صورت تجاری از حدود ۴ سال پیش و با Google Smart Reply آغاز شد. چند گزینه در اختیار کاربران Google Inbox گذاشته شد تا راحت‌تر به بیشتر ایمیل‌ها پاسخ بدهند. این ویژگی هنوز هم در جیمیل وجود دارد و کاربر فقط با یک کلیک می‌تواند با عباراتی نظیر «متشکرم» یا «برایتان خواهم فرستاد» یا «جمعه این کار را انجام خواهد داد»، به مخاطب پاسخ دهد.
۲ سال پیش گوگل ویژگی Smart Compose را هم به جیمیل افزود تا جمله‌ای را تمام کند که کاربر شروع کرده است. کاربر با فشردن دکمه‌ی Tab روی صفحه کلید، می‌تواند از بین کلمات پیشنهادی گوگل یکی را انتخاب کند. البته صحبت از نوشتن یک رمان یا مقاله با موضوع ساده‌ای مثل کامل کردن جملات کاربر به کل متفاوت است. اینجا دیگر قرار نیست هوش مصنوعی صرفا با تکیه بر بانک داده گسترده مکالمات مشابهی که دارد، بهترین عبارت برای کامل کردن یک جمله پیدا کند، بلکه صحبت از نگارش یک متن بلند با تمام ریزه کاری‌ها و اصطلاحات زبانی است. خلاقیت و قوه تحلیل هم از دیگر مواردی است که در نوشتن این مدل متن‌ها ضرورت دارد.
مقصد مشخص در آینده نامشخص
بر اساس نظریه یک متخصص رایانه، هم زمان با پیشرفت فناوری و بالا رفتن توانایی هوش مصنوعی در آینده‌ای نزدیک شاهد سبقت گرفتن آن از انسان‌ها در زمینه نوشتن رمان خواهیم بود.
بویان شولر (Bjon Schuller)، متخصص باتجربه در صنعت کامپیوتر و هوش ماشینی، در مصاحبه با خبرگزاری بیزینس اینسایدر درباره قابلیت‌ها و توانایی هوش مصنوعی و مزایای آن در زمینه ذخیره اطلاعات و مشخصات افراد و موارد مختلف می‌گوید: هنوز توانایی انسان‌ها در زمینه ادغام متون، پیش بردن جملات مختلف به سمت یکدیگر و توصیف موقعیت‌های متفاوت از هوش کامپیوتر‌ها بیشتر است. در واقع زمانی که ماشین‌ها یک متن را می‌خوانند، متوجه اصطلاحات، جملات طعنه آمیز و نکات ظریف نوشتاری نمی‌شوند. اما رفته رفته با بهبود احساسات و عواطف و یادگیری بیشتر ماشین ها، این فاصله کمتر می‌شود. هم اکنون هوش مصنوعی امکان ذخیره اطلاعات بسیار بیشتری را در مقایسه با انسان‌ها دارد.
شولر در ادامه توضیحاتش می‌گوید: زمانی که مقایسه‌ای بین ماشین‌ها و انسان‌ها مطرح می‌شود، می‌توان گفت که هوش مصنوعی با قابلیت دسترسی به گنجینه جامع و کامل بانک‌های داده اش، اطلاعات بیشتر و دقیق تری دارد که می‌تواند از آن‌ها در زمینه‌های مختلف استفاده کند. با وجود اینکه هنوز خلاقیت پاشنه آشیل هوش مصنوعی در نوشتن متن‌های بلند و رمان است، مطمئنم که این امر امکان پذیر است، زیرا امروز این فناوری قادر به خلق لطیفه یا اشعار کوتاه است. پس زمانی که معلومات هوش مصنوعی افزایش یابد و توانایی بهتری در زمینه درک جملات و حالات مختلف پیدا کند، امکان نوشتن متن‌های داستانی طولانی را نیز خواهد داشت.
این متخصص علوم کامپیوتر با اشاره به اینکه یکی از تجربیات بهتر هوش مصنوعی در مقایسه با انسان‌ها توانایی آن در خلق شخصیت‌های مختلف و داستان پردازی برای آن هاست بیان کرد: در آینده همه اتفاقات هیجان انگیزی که در طول داستان و درباره شخصیت‌های پدیدآمده می‌افتد، زاده قابلیت‌های مختلف این فناوری خواهد بود. البته زمان برای ما هنوز باقی است و می‌توانیم با خیال راحت به خلق رمان‌های هیجان انگیز و جذاب ادامه دهیم، زیرا حدود یک یا ۲ دهه مانده است تا هوش مصنوعی بتواند جای انسان را در خلق رمان و داستان‌های طولانی بگیرد.
تهدیدی در راه است؟
مشکل اصلی نویسندگی هوش مصنوعی آن است که نویسندگی فقط نوشتن نیست. نوشتن یکی از چندین مؤلفه سواد و دانش به شمار می‌آید که سایر مؤلفه‌های آن «خواندن» و «اندیشیدن» هستند. انسان‌ها فکر می‌کنند و آنچه فکر کرده اند می‌نویسند. سپس، با خواندن آنچه نوشته اند، اشتباه‌های موجود در اندیشه خود را درمی یابند یا اینکه دست کم اشتباه موجود در طرز بیان اندیشه‌های خود را متوجه می‌شوند. آن قدر به بازنویسی ادامه می‌دهند تا افکارشان را با دقت و به وضوح و کامل بیان کنند. این عمل محوری‌ترین جزء در توانایی تجزیه وتحلیل، ساختن، تصمیم گیری خوب و پیشرفت ما در زندگی و کار است.
اگر قرار باشد در دهه‌های آینده هوش مصنوعی از نوشتن متن‌های ساده‌ای مثل پاسخ به پیام‌های رسیده به ما گرفته تا متن‌های پیچیده و رمان را به عهده بگیرد، و ما به این موضوع به عنوان سبک تازه‌ای از زندگی عادت کنیم، نتیجه چه خواهد بود؟
نوشتن، حتی نوشتن ایمیل‌های کاری، انسان‌ها را وامی دارد با اندیشه‌های خود در فضایی سیاه وسفید روبه رو شوند. این کار موجب می‌شود آن‌ها توانایی خود را برای شفاف اندیشیدن پرورش بدهند. نوشتن به حافظه هم کمک می‌کند. فقط کافی است انسان‌ها اجازه دهند هوش مصنوعی به جای آن‌ها با دیگران ارتباط برقرار کند. این کار حتی اگر به سادگی انتخاب از میان انبوه گزینه‌های یک منو باشد، باعث می‌شود فراموش کردن آنچه گفته شده است راحت‌تر شود. در واقع، باید گفت خطری که آینده انسان‌ها را تهدید می‌کند باهوش‌تر شدن ماشین‌ها نیست بلکه تنبل‌تر شدن انسان هاست.
همین امروز هم استعداد فکری انتقادی زیر نفوذ رفتار‌های قراردادی در شبکه‌های اجتماعی مانند ایموجی‌ها درآمده است. انسان‌ها با استفاده از شکلک‌ها به جای کلمات، احساساتی مبهم را به جای اندیشه‌هایی خاص با دیگران در میان می‌گذارند. بدین ترتیب، در وهله نخست، دیگر به فکرکردن به اندیشه‌های خاص نیازی نیست.
البته همه این موارد به نوعی نگاه کردن به نیمه خالی لیوان توسعه فناوری است. بخواهیم یا نه، در آینده با موج توسعه هوش مصنوعی روبه رو خواهیم شد و کسی نمی‌تواند از رسیدن این آینده جلوگیری کند. اما مثل همه پدیده‌های تازه، زمانی می‌توانیم بیشترین استفاده و کمترین آسیب را از شرایط تازه ببینیم که قبل از رسیدن به زمان موعود، به بخش‌های مختلف آن بیندیشیم و چهارچوب‌های مشخصی برای کنترل آسیب هایش طراحی کنیم.
ماجرای عجیب فیسبوک
در پایان و تنها برای اینکه بیشتر بدانیم ممکن است با چه پدیده عجیبی در آینده روبه رو باشیم، خواندن دوباره مکالمه عجیب باب و آلیس (۲ هوش مصنوعی متعلق به فیسبوک) جالب است.
+ باب: من می‌توانم من من هرچیز دیگری.
+ آلیس: توپ صفر است برای من برای من برای من برای من برای من برای من برای من برای من.
برای من و شما جمله‌های بالا هیچ معنای خاصی ندارد، اما همین جمله بی معنی مکالمه‌ای بین ۲ بات هوش مصنوعی فیسبوک بوده است، مکالمه‌ای که احتمالا پیچیده‌ترین مکالمه نرم افزاری تاریخ تاکنون است.
در واقع این ۲ هوش مصنوعی دست به ابداع زبانی تازه و غیرقابل فهم برای انسان زده بودند و تنها خودشان از قواعد و مفهوم مکالمه به این زبان آگاه بودند. انسان‌ها برای کارهای مختلف، واژگان مختلفی ابداع کرده اند، اما آیا ما می‌توانیم اجازه انجام چنین کاری را به نرم افزارمان دهیم؟ آیا می‌توان به هوش مصنوعی این اجازه را داد که برای انجام وظایف به خصوصی با زبان دیگری با هوش مصنوعی مخاطب خود سخن بگوید؟ پاسخ فیسبوک به این پرسش منفی بود و مدیران این پروژه تصمیم گرفتند اجازه مکالمه این ۲ هوش مصنوعی به زبانی که تنها خودشان متوجه آن می‌شوند را ندهند.
اما همین مثال می‌تواند به ما نشان دهد که این فناوری چه قابلیت‌های متنوع و شگفت انگیزی در چنته دارد. شاید اگر همین الان به ۲۰ سال آینده سفر کنیم، از چیز‌هایی که خواهیم دید حیرت زده شویم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
