روایتی از اوستا حمید دوچرخه‌ساز در محله توس مشهد | نوار‌های نو برای نونواری

حسین برادران فر | شهرآرانیوز؛ سختی کار برایش مهم نیست با وجود معلولیتی که دارد، با صبر و حوصله قسمت‌های مختلف دوچرخه را وارسی و بعد از عیب‌یابی کارش را شروع می‌کند. همه بچه‌های محله اوستا حمید دوچرخه‌ساز و مغازه کوچک او را می‌شناسند، چون نوار‌های رنگی، زنگ دوچرخه و شب رنگ‌هایی که در مغازه اوستا حمید وجود دارد در هیچ مغازه دوچرخه‌سازی دیگری در محله پیدا نمی‌شود. وقتی اوستا حمید این نوار‌های رنگی و شب‌رنگ‌ها را به دوچرخه‌ها وصل می‌کند، حسابی نونوار می‌شوند و دیگر کهنه و قدیمی‌بودن دوچرخه‌ها توی ذوق نمی‌زند.
حمیدباغبان شیروانی، دوچرخه‌ساز قدیمی محله توس است، به سراغش می‌رویم و با او گپ می‌زنیم.

 

حمید باغبان شیروانی سال ۱۳۴۵ در مشهد به دنیا آمد در سه‌سالگی به دلیل بیماری فلج اطفال، دچار معلولیت پاهایش شد. «از زمان تولد تا سه‌سالگی مثل بچه‌های دیگر سالم بودم، اما درجریان یک بیماری دچار معلولیت شدم. از کودکی متوجه تفاوت خودم با دیگر بچه‌های هم‌سن وسالم شدم. در ابتدا درک این موضوع برایم سخت بود، اما به‌تدریج با معلولیتم کنار آمدم و تمام سعی و تلاشم را کردم که معلولیتم مانع پیشرفتم نشود. تحصیلاتم را تا دوم دبیرستان ادامه دادم. در دوره دبیرستان و کلاس‌های فنی با دوچرخه و تعمیر دوچرخه آشنا بودم، مغازه دوچرخه‌سازی راه انداختم. فقط تابگیری دوچرخه را بلد نبودم که آن را هم از برادرم حسن که موتورسازی داشت یادگرفتم. به‌تدریج کار وبارم رونق گرفت و تا امروز ۳۰ سال است که در این شغل مشغول به کارهستم. تاب افتادن چرخ دوچرخه و پنچرشدن لاستیک آن بیشترین عامل مراجعه بچه‌ها به مغازه‌ام است.»

 

درکنار بزرگ‌سالانی که برای تعمیر دوچرخه می‌آیند و این روز‌ها تعدادشان خیلی کم شده، کودکان و نوجوانان محله، مشتری اصلی مغازه‌ام هستند، به ویژه از زمان همه‌گیرشدن کرونا و تعطیلی مدارس، دوچرخه‌سواری رونق زیادی پیدا کرده است. در همین مدت والدین زیادی برای خرید یا تعمیر دوچرخه‌های دست دوم پیش من آمده‌اند. بچه‌ها همین قدر که یک دوچرخه داشته باشند که دوتا چرخ داشته باشد در کوچه و خیابان محله دور بزنند راضی هستند. به دنبال مدل و گران‌قیمت بودنش نیستند. چیزی که بیشتر از خود دوچرخه برای بچه‌ها اهمیت دارد، تزئینات و نوار‌های رنگی دوچرخه است. دوچرخه‌ای که دارای نوار‌های رنگی، شبرنگ و مهره‌های رنگی بیشتری باشد، رتبه اول را در بین دوچرخه‌ها دارد. این موضوع رقابت شدیدی را در بین بچه‌ها ایجاد کرده است.

 

بچه‌ها هر روز به مغازه سر می‌زنند و از من می‌پرسند: اوستا حمید، نواررنگی و شبرنگ جدید نیاوردی؟ به همین دلیل من هم همیشه سعی می‌کنم جدیدترین و بهترین نوارها، مهره‌های رنگی و شب‌رنگ‌ها را خریداری و در مغازه داشته باشم که هر وقت بچه‌ها آمدند دستم خالی نباشد. این تنها دلخوشی‌های بچه‌های این محله کم‌برخوردار است. وقتی لبخند را روی لبان این بچه‌ها می‌بینم، احساس خوبی دارم.

 

دوچرخه‌سازی شاید شغل پردرآمدی نباشد، اما خدا برکتش را می‌دهد. برای تعمیر یک دوچرخه باید بار‌ها پشت سرهم بنشینم و سرپا بایستم. در کار ما آدم‌های لاغر راحت‌تر کارشان را انجام می‌دهند. چون هر چه سبک‌تر و سریع‌تر باشند، کار را زودتر انجام می‌دهند. اما من به دلیل معلولیت پاهایم مجبور هستم از دست‌هایم برای برخاستن استفاده کنم. در این حالت فشار زیادی به دست‌ها و کمرم می‌آید و کارکردن را برایم سخت کرده است. ۳۱ سال است که مشغول دوچرخه‌سازی هستم، با همین شغل ازدواج کرده‌ام، خوشبختانه خانواده نیز وضعیتم را درک می‌کنند و با درآمد کم و بی‌پولی ساخته‌اند. همیشه در کنارم بوده‌اند و حمایتم کرده‌اند. کارکردم تا محتاج دیگران نباشم. معلولیت برای من محدودیت‌هایی داشت، اما نتوانست محدودم کند، وقتی بعضی جوان‌ها را می‌بینم که با وجود سلامتی، از بیکاری و نداشتن کار گله دارند خیلی ناراحت می‌شوم، از قدیم گفته‌اند؛ از تو حرکت از خدا برکت.

 

یکی از لوازمی که هر تعمیرکار دوچرخه‌ای با آن سروکار دارد پمپ باد است. در تعیرگاه دوچرخه اوستا حمید هم یک پمپ باد دومنظوره برقی است که کارش را راه می‌اندازد. پمپ دوچرخه نوعی پمپ باد است که معمولاً برای باد کردن تایر دوچرخه‌ها استفاده می‌شود. مدل ایستاده که بیشتر آن را دیده‌اید، مدل نصب شده روی بدنه دوچرخه، مدل دستی، مدل پدالی و دو منظوره از انواع پمپ باد است. بیشتر پمپ‌ها طراحی شده‌اند که قبل از یک فشار مشخص قطع شوند، اما بعضی دیگر این مدلی نیستند و برای بادکردن تایر‌های بزرگ‌تر ساخته شده‌اند. اگر با این پمپ‌ها تایر‌های کوچک‌تر (مثل دوچرخه) را باد کنید خطر ترکیدن لاستیک وجود دارد. اوستا معتقد است پمپ باد نفس لاستیک‌ها را چاق می‌کند. برای بچه‌هایی که با ناراحتی دوچرخه با لاستیک کم‌باد را به مغازه می‌آورند پمپ باد حکم ناجی را دارد. برای همین عصای دستش حساب می‌شود.

 

در حرفه دوچرخه‌سازی، ابزار و وسایل زیادی نیاز است، با وجوداین یک دوچرخه‌ساز باید پمپ باد، دستگاه تاب‌گیر و انواع آچار را که جزو وسایل اصلی دوچرخه‌سازی است داشته باشد. بیشترین عیب دوچرخه مربوط به چرخ‌های دوچرخه است. چرخ‌ها به دلیل باریک و ضعیف‌بودن در مسیر‌های خاکی و آسفالت‌های پر از دست‌انداز با کمترین تکانی دچار تاب‌خوردگی و کم‌باد شدن یا پنچری می‌شود. برای تاب‌گیری یا گرفتن پنچری، با آچار، چرخ صدمه دیده را از دوچرخه جدا می‌کنیم و بعد از آن چرخ را به وسیله دستگاه تاب‌گیر، تاب‌گیری می‌کنیم. بعد از این مرحله با قراردادن لاستیک در محفظه آب، سوراخ لاستیک را مشخص می‌کنیم و با چسب مخصوص سوراخ را می‌پوشانیم، در مرحله پایانی نیز با پمپ باد لاستیک را باد می‌کنیم و با آچار و پیچ گوشتی چرخ را روی دوچرخه سوار می‌کنیم.