تاکید فعالان و نخبگان مشهد بر پاسخگویی و شفافیت نمایندگان مردم مشهد در مجلس رژیم صهیونیستی بیش از ۲۰۰ آواره فلسطینی را در بیمارستان شفا قتل عام کرد محمود عباس با ترکیب کابینه جدید به نخست وزیری محمد مصطفی موافقت کرد روسیه قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه کره شمالی را وتو کرد دیدار زیاد النخاله و هیئت همراه با رهبر انقلاب | مقام معظم رهبری: ایستادگی مردم غزه و ناکامی‌های رژیم صهیونیستی پدیده‌ای الهی است ظرفیت نمایندگان خراسان رضوی در مجلس شورای اسلامی، موتور محرک توسعه استان انتقاد تند پاکستان از عملکرد افغانستان در حوزه تروریسم خراسان رضوی رکورددار برخورداری از طرح‌های عمرانی در کشور تائید جنایات اسرائیل توسط گزارشگر سازمان ملل بررسی و تصویب لایحه عفاف و حجاب در شورای نگهبان به کجا رسید؟ دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی چه زمانی برگزار می‌شود؟ اسماعیل هنیه با محمدباقر قالیباف دیدار کرد رایزنی تلفنی استاندار خراسان رضوی و والی هرات برای تسهیل تردد کامیون‌ها در مرز مشترک قصد صهیونیست‌ها برای بستن مسجدالاقصی به مدت ۱۶ روز شهادت ۹ تن در حمله رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان الشرق: ایران و سودان به صورت متقابل سفیر تعیین کردند امیرعبداللهیان در راه عشق‌آباد (۸ فروردین ۱۴۰۳) اذعان صهیونیست‌ها به ناکامی درترور رهبران حماس و نجات اسرا حزب‌الله طی یک روز ۵ بار پایگاه‌های رژیم صهیونیستی را هدف قرار داد مزایده ملک ۶۵ هزار متر مربعی امیرمنصور آریا به دلیل معوقات مالیاتی رئیس‌جمهور در دیدار با اسماعیل هنیه: شکست‌های طوفان‌الاقصی برای رژیم صهیونیستی جبران‌پذیر نیست رئیس‌جمهور: تصادفات جاده‌ای نگران‌کننده و نقطه مقابل نشاط اجتماعی است
سرخط خبرها

پیامدهای زیست‌محیطی انتقال آب خزر

  • کد خبر: ۷۱۲۲
  • ۲۴ مهر ۱۳۹۸ - ۰۷:۳۷
پیامدهای زیست‌محیطی انتقال آب خزر
علیرضا طوسی رضوانی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

تجربه تمدنی بشر به ما می‌گوید که هرگونه دخل و تصرف و دست‌کاری در اکوسیستم‌های طبیعی به‌منظور بهره‌برداری اقتصادی از منابع طبیعی حاصلی جز تخریب و نابودی محیط‌زیست و تحمیل خسارات جبران‌ناپذیر زیستی و اقتصادی بر جوامع انسانی نداشته است. بحث انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران و استان سمنان که این روزها مطرح است، ازجمله همین اقدامات نسنجیده و مخرب محیط‌زیست است که متأسفانه مسئولان نیز آن را تأیید کرده‌اند.
طبق قوانین و مقررات کشور، انجام کلیه طرح‌های اقتصادی ازجمله پروژه‌های انتقال آب از فواصل دور منوط به انجام مطالعات پژوهشی به‌منظور ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های یادشده است. تحقیقات اداره‌کل منابع طبیعی استان مازندران نشان می‌دهد که طرح انتقال آب خزر به استان سمنان، واجد آثار زیان‌بار زیست‌محیطی برای هر 3منطقه مبدأ، مسیر و مقصد است. بااین‌وجود، جای تعجب است که دولت همچنان بر انجام آن اصرار می‌ورزد!
بیشتر کارشناسان محیط‌زیست در جهان نگاه و رویکرد مثبتی به پروژه‌های انتقال آب ندارند؛ چراکه این‌گونه طرح‌ها به‌ویژه بر محیط‌زیست حوضه اهداکننده آب تأثیر منفی می‌گذارند. ازجمله این آثار مخرب می‌توان به کاهش آب حوضه اهداکننده و خطر خشک شدن آن، تغییر کیفیت آب در ناحیه مبدأ و خطر نابودی و انقراض آبزیان و گونه‌های جانوری حوضه مبدأ و حتی آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی به سبب افزایش مهاجرت‌های گسترده انسانی اشاره کرد. همچنین احداث خط لوله انتقال آب و تأسیسات مرتبط با آن نیز مخاطرات خاص خود را دارد. در همین پروژه انتقال آب خزر، بخشی از مسیر خط لوله به‌ناچار باید از بین جنگل‌های مازندران عبور کند که این امر باعث قطع تعداد زیادی از درختان جنگلی می‌شود و این در حالی است که جنگل‌های شمالی ایران که به جنگل‌های هیرکانی مشهورند، نه‌تنها از مهم‌ترین سرمایه‌های طبیعی ایران، که به‌عنوان میراثی جهانی و ثبت‌شده در یونسکو، از گران‌بهاترین سرمایه‌های طبیعی جهان به شمار می‌روند.
علاوه بر خطر نابودی درختان، مسئله تخریب زیست‌بوم گونه‌های جانوری منطقه نیز مطرح است. آن هم گونه‌هایی که حتی در خطر انقراض قرار گرفته‌اند. خطر دیگری که اکوسیستم منطقه را تهدید می‌کند، کاهش جمعیت و نابودی تدریجی آبزیان دریای خزر است که اتفاقا اهمیت اقتصادی زیادی هم دارند. احداث خط لوله انتقال آب مسلما در روال طبیعی تولیدمثل ماهی‌های خزر اختلال جدی ایجاد خواهد کرد؛ چراکه حجم عظیمی از تخم‌ها و لاروهای آبزیان وارد خطوط لوله شده و تلف خواهند شد.
از همه مهم‌تر اینکه این پروژه روند خشک شدن تدریجی بزرگ‌ترین دریاچه جهان را تسریع خواهد کرد و بلایی که چند سال پیش بر سر دریاچه آرال در آسیای مرکزی آمد، بر سر دریاچه خزر نیز نازل خواهد شد. فراموش نکنیم که خشک شدن بخش زیادی از دریاچه ارومیه محصول همین طرح‌ها و پروژه‌های به‌اصطلاح اقتصادی و توسعه‌ای بوده است. سدهای متعددی که بر روی رودهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه به قصد مشروب کردن زمین‌های زراعی احداث گردید، بخش وسیعی از دریاچه را به شوره‌زاری تبدیل کرد که حالا تهدیدی جدی برای کشاورزی و مردمان ساکن در این منطقه شده است. دریای خزر نیز در اصل یک دریاچه بسته است و حوضه‌های آبریز و ورودی‌های آب به این دریاچه محدود است؛ بنابراین واضح است که انتقال آب از این حوضه به مناطق دیگر به کاهش حجم آب و خشک شدن آن خواهد انجامید.

نکته دیگر اینکه این طرح حتی به لحاظ اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه نیست؛ چراکه نیازمند احداث تأسیسات عظیم و گران‌قیمت است. انتقال آب‌ شور به ناحیه مقصد، یعنی استان سمنان، نیازمند انجام عملیات نمک‌زدایی و شیرین‌سازی آب است که بسیار پرهزینه است. ضمن اینکه به سبب پایین بودن ارتفاع دریای خزر، انتقال آب در خط لوله به سمت فلات مرکزی نیازمند عملیات پمپاژ آب به ارتفاع 2300متری است که هزینه سرسام‌آوری دارد. درمجموع تمامی تجارب داخلی و بین‌المللی نشان می‌دهند که پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای، روش‌های صرفا کوتاه‌مدتی هستند که نه‌تنها مشکل آب را حل نکرده‌اند، بلکه بر وخامت اوضاع و به‌ویژه نابودی محیط‌زیست افزوده‌اند. به نظر می‌رسد مسئولان امر به‌جای چنین طرح‌هایی باید به سراغ روش‌های نوین «مدیریت آب» بروند و بحران کم‌آبی را نه از طریق پروژه‌های انتقال آب، که از طریق اصلاح الگوی مصرف به‌ویژه در بخش کشاورزی و آب شرب، ترویج تکنیک‌های آبیاری مدرن، مرمت و احیای قنات‌ها، روش‌های بازچرخانی آب و جلوگیری از احداث واحدهای صنعتی در نواحی کم‌آب حل‌وفصل نمایند. نباید به دست خود یک فاجعه زیست‌محیطی دیگر را رقم بزنیم و اجازه دهیم که ماجرای دریاچه ارومیه و خشک شدن تالاب‌های خوزستان این‌بار برای دریای خزر تکرار شود.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->