طراوت ورزش در طرق مشهد

مرتضی اخوان | شهرآرانیوز؛ از زائرشهر رضوی گرفته تا کارخانه قند شیرین. شهرک نه‌چندان وسیع، اما پرجمعیت حاشیه‌نشین شهر مشهد که به‌عبارتی یکی از پرترددترین دروازه‌های ورودی شهر مشهد به حساب می‌آید، پر است از مجموعه‌های بزرگ. خواه مجموعه ورزشی باشد یا مجموعه اقتصادی یا کشاورزی. اجتماع مجموعه‌های ورزشی شهرک طرق هم حدفاصل شهید ساعی ۴ تا ۶ است. جایی که چند سالن ورزشی، زمین چمن مصنوعی و... وجود دارد.

این تنها امکانات ورزشی شهرک است که البته کم هم نیست. مجموعه ورزشی شهدای طرق را خود بومی‌های محله با کمک یکدیگر راه انداخته‌اند و در این سال‌ها توانسته‌اند مشارکت و کمک نهادهایی، چون شهرداری را هم برای حمایت و بازسازی آن جلب کنند. مجموعه‌ای که به‌صورت هیئت‌امنایی اداره می‌شود و همه اعضای هیئت‌مدیره آن پیشکسوتان ورزشی منطقه هستند. سالن ورزشی ثامن‌الائمه (ع) و برادران شهیدرضاییان هم هستند که تکمیل‌کننده این مجموعه در امر ورزش‌وجوانان محله به شمار می‌روند. سالنی متعلق به شهرداری مشهد و سالنی هم مربوط به بسیج سپاه کمیل مشهد، همه آن چیزی است که متعلق به ورزش‌وجوانان محله شهرک طرق است.


درباره تاریخچه «شهرک طرق»؛ یکی از محلات قدیمی حاشیه شهر مشهد

حاشیه‌ای در ابتدای شهر

شهرک طرق محله‌ای کهن با قدمتی هفتصدساله به‌معنی «راه» و «طریق» است و از دیرباز به همین اسم خوانده می‌شده است. این محله جمعیتی بیش از ۴۰ هزار نفر دارد. هم‌زمان با رونق‌یافتن رفت‌وآمد به مشهد، به‌واسطه وجود حرم و بارگاه حضرت رضا (ع) و حضور انبوه کاروان‌های زیارتی از هر سو، بیشتر زائران در این محله و مکان، آخرین منزل سفر خود را طی می‌کردند و از آنجا به مسیر‌های مختلف می‌رفتند. روی همین حساب، این محله «طرق» نامیده شد.

این شهرک حاشیه‌نشین مشهد در منطقه ۷ شهرداری و ناحیه ۳ واقع شده است. برای رسیدن به طرق باید به سمت جاده بهشت رضا (ع) بروید و با رسیدن به پل شهید هادی ساعی، از روی پل به منتهاالیه سمت چپ اتوبان بپیچید و وارد طرق شوید. ایوان طرق در همان ابتدای این شهرک جلب نظر می‌کند. ایوانی که شعر‌ها و داستان‌های زیادی درباره‌اش ذکر شده که از جدی‌ترین آن‌ها شعری است که می‌‎گوید: «اندر چپ و اندر چپ و اندر چپ و راست/ در گوشه ایوان طرق خم طلاست» این شعر به افسانه‌ای برمی‌گردد که مدعی است در زمان حمله روس‌ها به مشهد، سرمایه‌داران منطقه خم‌های طلایشان را از ترس روس‌ها در گوشه‌ای از ایوان مخفی کرده‌اند و برای نشانه‌گذاری آن این شعر را سروده‌اند.

شهرک طرق در حاشیه شهر مشهد و در منطقه ۷ شهرداری قرار دارد و از شمال به فرودگاه شهیدهاشمی‌نژاد و تعدادی زمین کشاورزی، از جنوب به کال‌طرق، از غرب به آزادراه مشهد و از شرق به محدوده مرزی شهر مشهد محدود شده است؛ یک محله کم‌برخوردار که با مشکلات زیادی دست‌به‌گریبان است و از طرفی، چون تقریبا اولین نقطه شهری مشهد به شمار می‌رود و کارخانه قند مشهد و زائرشهر رضوی در آن واقع شده، محله مهمی است.

همت محلی به نفع ورزش

وقتی وارد شهرک طرق می‌شوید و از اهالی محله سراغ مجموعه ورزشی را می‌گیرد، اولین نشانی به خیابان شهیدساعی ۴ برمی گردد. جایی که مجموعه فرهنگی ورزشی شهدای طرق قرار دارد. مجموعه‌ای که به اذعان اهالی، یک مجموعه خودساخته مردمی است. گفته می‌شود سال ۱۳۷۲، کشاورزان محلی ۳۵ هزار مترمربع زمین کشاورزی را به امر ورزش هبه کرده اند و به دنبال آن، مجوز تغییر کاربری این زمین‌ها صادر شده است. زمین‌هایی که حالا در آن ۲ سالن ورزشی شهیدرفیعی و زنده یاد نجمی احداث شده است و یک زمین چمن مصنوعی هم یک ماه پیش به همت شهرداری در آن به بهره برداری رسیده است. همچنین زمین خاکی قدیمی طرق در همین زمین هاست که البته سال‌ها قبل زمین چمن طبیعی بود و حتی تیم ابومسلم با اکبر میثاقیان هم برای تمرین به این زمین می‌رفتند، اما از سال ۱۳۹۴ تعطیل شد و امروز به زمینی با علف‌های بیابانی سرافراز بدل شده است.

هم جواری معنادار با قبرستان

آرامستان طرق، هم جوار مجموعه ورزشی شهدای طرق است. آرامستانی که از شهیدساعی ۲ تا ۶ امتداد دارد و ۳ مسیر ورودی به این قبرستان وجود دارد که یکی از اصلی‌ترین این معابر، مجموعه ورزشی شهدای طرق است! راضیه شیرمحمدی، بانوی پاراالمپیکی مشهد که سهمیه پاراالمپیک توکیو را به دست آورد، اما اجل به او مهلت نداد، در همین آرامستان مدفون است. هم جواری این آرامستان با زمین‌ها و سالن‌های ورزشی محله، هم جواری معناداری است که نشان می‌دهد مرز بین زندگی و مرگ چقدر باریک است.

مزارع کلزا بیخ گوش ورزش

مزارع مشهور کلزا در امتداد بولوار شهیدساعی، خیابان اصلی شهرک طرق، از دور خودنمایی می‌کنند. مزارعی که حدفاصل ساعی ۶ تا ۸ قرار دارد و درست روبه روی ۳ سالن ورزشی در ساعی ۶ واقع شده است. مجتمع فرهنگی ورزشی چندمنظوره ثامن الائمه (ع) که متعلق به شهرداری مشهد است، در این خیابان قرار دارد و در کنار آن هم سالن فرهنگی ورزشی برادران شهیدرضاییان متعلق به ناحیه مقاومت بسیج سپاه کمیل مشهد قرار دارد. در این کوچه یک سوله آبی رنگ بزرگ دیگر هم وجود دارد که البته هنوز در حال ساخت است و بر اساس اطلاعات محلی، این سوله متعلق به سپاه است و قرار است به زودی اولین استخر شهرک طرق در آنجا احداث شود.

تدبیر اقتصادی وسط زمین والیبال

یکی از امکانات ورزشی شهرک طرق زمین آسفالت والیبال و فوتسال است که در ضلع جنوبی مجموعه ورزشی شهدای طرق واقع شده است. زمینی که البته در گزارش میدانی شهرآراورزشی، روز گذشته به اتراق کسبه چهارشنبه بازار اختصاص داشت! تیرک دروازه‌های هندبالی در اتراق دست فروش‌های محله محصور شده است. البته به گفته مدیرعامل مجموعه شهدای طرق، این اتفاق به دنبال تدبیر هیئت امنا برای درآمدزایی و کمک به ارتزاق مجموعه در اختیار سازمان میادین قرار گرفته است. بنا به گفته علی بوسعیدی، فقط یک روز در هفته، آن هم چهارشنبه‌ها کسبه محله در این مکان اتراق می‌کنند و اجناسشان را با نظارت شهرداری می‌فروشند.

حضور فعال بانوان در ورزش طرق

مرحوم راضیه شیرمحمدی، المپین مشهدی، فرصت حضور در رقابت‌های پاراالمپیک توکیو را به دست نیاورد، اما بی تردید یکی از انگیزه‌های جدی بانوان محله برای پیگیری امر ورزش است. در شهرک طرق برخلاف بسیاری دیگر از مناطق حاشیه‌ای شهر مشهد، توجه ویژه‌ای به ورزش بانوان می‌شود. این را می‌توان از درخشش مرحوم شیرمحمدی یا همین شلوغی کلاس‌های آموزشی ورزشی مجموعه شهدای طرق در سئانس بانوان مشاهده کرد. سالن ورزشی زنده یاد نجمی درحالی در اختیار بانوان محله قرار گرفته که مشاهدات عینی شهرآراورزشی نشان می‌دهد کلاس‌های این سالن دایر و فعال است. فعالیتی که بدون شک می‌تواند آینده‌ای روشن را پیش روی بانوان شهرک طرق ترسیم کند.

از نجمی‌ها تا خاکسار‌ها

شهرک طرق استعداد‌های خوبی در عرصه ورزش دارد. استعداد‌هایی که روزی در قامت یک تیم فوتبال در سطح باشگاه‌های مشهد می‌درخشیدند و حالا بیشتر به فوتسال روی آورده اند. فوتبالیست‌های خوبی در عرصه فوتبال در سال‌های نه چندان دور از طرق به فوتبال مشهد معرفی شدند. نمونه اش هم مرحوم نجمی که حالا سالنی به نامش در این شهرک وجود دارد. یا حسین حسن زاده و ناصر خاکسار که روزگاری برای تیم سبزپوش فوتبال مشهد، پیام، به میدان می‌رفتند و توپ می‌زدند. شاید اگر دوباره جوانان محله طرق طعم امکانات و توجه را بچشند، باز هم استعداد‌های نابی از دل این محله قدیمی به ورزش شهر معرفی شوند.

حرف‌های جالب اهالی طرق درباره مشارکت نهاد‌های دولتی در افزایش سرانه ورزش محله

جایی به نام طرق را می‌شناسید؟

بیشتر گلایه‌های اهالی شهرک طرق از نهاد‌های دولتی است که باید به‌عنوان متولیان ورزش به فکر آن‌ها باشند، اما نیستند. حاج‌رحیم سماواتی یکی از قدیمی‌های طرق است و می‌گوید: ما به حمایت هیچ نهادی نیاز نداریم. خود بچه‌هایمان دست‌به‌دست هم دادند و اینجا همه‌چیز داریم، اما سؤال من این است که نقش دستگاه ورزش در توسعه ورزش این منطقه چیست؟ اداره ورزش‌وجوانان کجاست؟ وی با اشاره به زمین چمن تعطیل‌شده شهدای طرق اظهار کرد: این زمین ۶ سال رها شده است و محلی‌ها هم دیگر کاری از دستشان برنمی‌آید. شهرداری و بسیج و دیگر نهاد‌ها هم تا یک حدی وظیفه دارند به ورزش و تفریح جوانان توجه کنند. بقیه نهاد‌های مسئول چه‌کاره هستند؟

حرفی که رضا رئوف تأیید می‌کند و می‌گوید: اداره ورزش‌وجوانان در این شهر متولی امر ورزش است، اما باور کنید شاید مسئولانش حتی یک‌بار هم اسم طرق به گوششان نخورده باشد. البته شاید اسم طرق را شنیده‌اند و فکر می‌کنند این محله به مشهد ارتباطی ندارد، اما لازم است به آقایان در اداره‌کل ورزش‌وجوانان استان بگوییم اگر طرق حتی جزو مشهد هم نباشد، دست‌کم جزو استان خراسان‌رضوی که هست! شهاب جعفری یکی از جوان‌های محله است که درباره امکانات و سرانه ورزشی طرق می‌گوید: وضعیت چندان بد نیست. شکرخدا چند سالن اینجا وجود دارد، اما مطالبه ما جوان‌ها زمین فوتبال است. اگر همان زمین خاکی قدیمی طرق یا زمین چمنی را که سال‌ها پیش مخروبه شده است، بازسازی کنند و در اختیار جوانان محله بگذارند، ما دوباره می‌توانیم در رشته فوتبال بدرخشیم.

ما فوتبالیست‌های خوبی در طرق داشتیم که در دهه ۵۰ اینجا بازی می‌کردند. حتی یادم می‌آید همین چندسال پیش ابومسلم هم برای تمرین به زمین چمن طرق می‌آمد، اما متأسفانه خیلی‌وقت است این زمین‌ها رها شده است. جواد طلوتی هم با اشاره به سالن‌های بسیج در محله می‌گوید: به‌تازگی بسیج پروژه احداث یک استخر را در محله دنبال می‌کند که واقعا برای محله لازم است. اینجا هیچ استخری وجود ندارد و بعد از بهره‌برداری از این استخر، اتفاق خوبی برای جوانان محله رقم می‌خورد. ما در طرق یکی‌دو سالن بدن‌سازی هم داریم که از هیچی بهتر است، اما شما این را هم در نظر بگیرید که جمعیت طرق نزدیک ۳۸ هزار نفر است و ۲ سالن بدن‌سازی و ۲ سالن فوتسال کفاف علاقه جوانان این محله به امر ورزش را نمی‌دهد. به نظر من هرچه برای این محله سرمایه‌گذاری شود، کم است. زیرا در محله‌های حاشیه شهر اگر به امر ورزش، تفریح و فرهنگ جوانان توجه نشود، خیلی زود سراغ بزه‌های اجتماعی می‌روند.


نمای یک

تجمع در زمین رؤیایی

زمین چمن‌مصنوعی واقع در مجموعه فرهنگی‌ورزشی شهدای طرق یکی از امکانات ویژه‌ای است که یک‌ماه پیش شهرداری مشهد آن را به شهروندان این محله هبه کرده است. زمینی که همان‌طور که در تصویر می‌بینید، به کانونی برای پرورش استعداد‌های فوتبالی محله بدل شده است. تجمعی در زمین رؤیایی برای آن‌هایی که در رؤیاهایشان فوتبال را می‌پرورانند. نورافکن‌هایی که سرتاسر فنس این زمین نصب شده است، امکان استفاده از آن در تاریکی هوا را هم می‌دهد.

نمای دو

قاب قدیمی خاطره‌انگیز

این عکسی است که روی دیوار راهرو اتاق مدیریت مجموعه فرهنگی‌ورزشی شهدای طرق نصب شده بود. تصویری از تیم قدیمی شهرک که ستاره‌های خوش‌نام ورزش مشهد در آن حضور دارند. عکسی که حالا قاب خاطره‌ای برای ورزش طرق است. در این تصویر نفراتی، چون زنده‌یاد طرقی، ماشاءا... سالاری و مرحوم حاج‌مهدی نجمی دیده می‌شوند. تیمی که روزگاری شناسنامه و هویت مردم محله طرق به حساب می‌آمد و هنوز جوانان محله با نگاه به آن احساس غرور می‌کنند.

نمای سه

روزبازار در دل زمین ورزشی!

عکسی جالب که نشان می‌دهد چهارشنبه‌بازار شهرک طرق درست در دل زمین ورزشی است. این روزبازار هرهفته چهارشنبه کسبه بازار‌های محله را دور هم جمع می‌کند تا اجناسشان را در زمین آسفالت والیبال و فوتسال مجموعه شهدای طرق به معرض دید و فروش عموم بگذارند. تیرک‌های رنگ‌ورورفته دروازه هندبالی درست وسط این بازار قرار دارد و گاه‌وبیگاه توجه رهگذران بازار را به خود جلب می‌کند.