اعجوبه‌های کپی کاری

ماجرای کپی برنامه‌های تلویزیونی از روی نمونه‌های خارجی آن اصلا اتفاق جدیدی نیست. برنامه «دورهمی» با کپی موبه موی دکور از برنامه Comedy night with kapil کشور هندوستان در فصل اولش، این موضوع را سر زبان انداخت؛ موضوعی که قبل از آن هم درباره برنامه خندوانه و کپی کنداکتور برنامه از تاک شو‌های آن ور آبی مطرح شده بود؛ کپی‌ای که در برنامه «عبدی شو» به اوج خود رسید و این بار حتی نام برنامه هم به سبک «الن شو» و نمونه‌های شبیه به آن کپی برداری شد. حتی درباره کپی اجرا و برنامه سازی عادل فردوسی پور در «نود» و «فوتبال ۱۲۰» از روی دست گری لینه کر و برنامه «Match of the day» هم حرف‌هایی به میان آمده بود. درباره برنامه «برنده باش» هم که مجری اش گلزار همان ابتدا اعتراف کرد که این برنامه کاملا از روی نمونه خارجی و یکی از مسابقات پرطرف‌دار اطلاعات عمومی دنیا کپی شده است. آخرین نمونه این اتفاق هم برمی گردد به «عصر جدید» که به پربیننده‌ترین برنامه امسال تلویزیون تبدیل شد.
یک بار دیگر اسم تمام برنامه‌هایی را که از ابتدای یادداشت مرور کردیم، به خاطر بیاورید. به غیر از «عبدی شو» که قطعا شکست رسانه ملی در استفاده از اکبر عبدی در یک برنامه تلویزیونی بود، تمام برنامه‌های فهرست بالا در صدر پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون قرار گرفتند.
«دورهمی» با همان دکور کپی و «تا حالا عاشق شدی»‌های مهران مدیری، گوی سبقت تعداد بیننده را از «خندوانه» و «نود» ربود. تعداد بیننده‌های «برنده باش» باعث شد گلزار، مجری برتر سال تلویزیون شود. «خندوانه» شبکه نسیم را به تهدیدی برای صدرنشینی همیشگی شبکه ۳ در تعداد مخاطبان تلویزیون تبدیل کرد. «عصر جدید» رکورد جدیدی را در مشارکت مردمی در یک مسابقه تلویزیونی ثبت کرد. نود و فوتبال ۱۲۰ را هم که خود فوتبالی‌ها می‌دانند عجب جواهری بوده است در عصر ساخت برنامه‌های متوسط ورزشی در تلویزیون!
این مقدمه طولانی را گفتیم تا به «اعجوبه ها» برسیم. به برنامه جدید مهران غفوریان که بالاخره ابتدای هفته با پخش قسمت اولش رونمایی شد. بگذارید از جزئیات برنامه و انتقاد‌های فراوانی که در همین قسمت اول به چشم هر مخاطبی آمد، بگذریم تا در مطلب جداگانه‌ای و بعد از پخش چند قسمت از «اعجوبه ها» بتوانیم با دقت بیشتری برنامه را زیر ذره بین نقد ببریم. حرف ما فعلا درباره کپی بودن این برنامه از روی نمونه خارجی آن است. درست می‌گویند؛ ساختار برنامه، دکور و نحوه تعامل مهران غفوریان، شباهت بسیار زیادی به برنامه «کله گنده‌های کوچک» (Little Big Shots) دارد؛ برنامه‌ای که در آن استیو هاروی، مجری آمریکایی، با هدف کشف استعداد، مقابل کودکان می‌نشیند و با آن‌ها گپ می‌زند، اما آیا دلیل جذابیت نداشتن «اعجوبه ها»، تقلید ساختار برنامه از روی نمونه خارجی اش است؟ قطعا نه. تاریخچه ورود برنامه سازی تلویزیونی در ایران و دنیا را بگذارید در کنار تغییر سیاست چندباره برنامه سازی در سیما که این سال‌ها به صورت افراطی به سمت سرگرمی سازی تغییر مسیر داده است تا متوجه شوید که عجیب نیست ما درزمینه ساخت برنامه‌های سرگرمی محور حالاحالا‌ها از روی دست آن ور آبی‌ها کپی برداری کنیم، اما اینکه خروجی کار، «نود» یا «خندوانه» دربیاید یا «عبدی شو» به خودمان بستگی دارد. کپی زمانی آزاردهنده می‌شود که برنامه ساز در ایده اولیه بماند و نه تنها یک قدم جلو نگذارد که گاهی چند قدم از ایده اولیه هم عقب بیفتد.