ملیحه ابراهیمی‌یزدی- با‌توجه‌به زیاد‌بودن تعداد خودرو‌ها در معابر شهری که روز‌به‌روز بیشتر هم می‌شوند و همچنین آمار روز‌افزون افرادی که مجوز پشت فرمان نشستن را اخذ می‌کنند، طبیعی است که افراد جامعه درباره حقوق یکدیگر به‌ویژه در آمد‌و‌شد‌های شهری احساس مسئولیت کنند. قانون‌گذار نیز برای هر‌یک از کاربران، حق و حقوقی را درنظر گرفته است. آمار نگران‌کننده‌ای که نشان می‌دهد عابران پیاده مشهدی بیش‌از ۵۰‌درصد از تصادفات منجر به فوت را در شش‌ماهه نخست امسال به خود اختصاص داده‌اند، بخش عمده این تصادف‌ها در بزرگراه‌ها رخ می‌‍دهد، بزرگراه شهید بابانظر، آزادی، بسیج و شهید چراغچی به ترتیب با ۲۶، ۲۳، ۱۹ و ۱۷ درصد، حادثه‌خیز‌ترین معابر شهر ما به حساب می‌آیند. طبق آمار ۷۴ درصد تصادف‌های منجر به فوت عابران پیاده به دلیل خطای رانندگان و ۲۰ درصد به دلیل بی‌توجهی عابران پیاده است. این آمار و گزارش‌ها بهانه‌ای شد تا درباره رعایت حقوق عابران، بیشتر با شما سخن بگوییم.

تصادف با عابر پیاده به دلیل استفاده از تلفن همراه توسط راننده
بی‌توجهی به جلو و همچنین جوانبی که در ماده‌۱۸۰ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی به آن اشاره شده است، به‌تنهایی، عامل وقوع بیش‌از نیمی از تصادفات حوزه درون‌شهری است. در تصادف مذکور که برخورد سواری با عابر پیاده به مجروحیت وی منجر شده است، راکب وسیله نقلیه بدون توجه به خط‌کشی عابر پیاده و حضور وی و با وجود تأکید قانون‌گذار بر رعایت حق تقدم عبور عابر پیاده در گذرگاه عابر، با وی برخورد کرده و باعث مصدومیت او شده است. علت اصلی این برخورد، سرگرم‌بودن راننده خودرو با تلفن همراه گزارش شده است. طبق ماده ۱۸۰ رانندگان حق ندارند ضمن رانندگی دخانیات استعمال نمایند یا خوراکی یا آشامیدنی میل کنند و استفاده از هر نوع وسایل و تجهیزات مانند تلفن همراه که باعث انحراف ذهنی و رفتاری راننده شود ممنوع است. رانندگان موظفند در هر حال به طور کامل به جلو توجه داشته باشند.
توصیه: از‌آنجا‌که عابران پیاده بیشترین گروه آسیب‌پذیر در‌نتیجه این رفتار اشتباه رانندگان به شمار می‌روند باید به یاد داشته باشیم که شروع به رانندگی یعنی قرار‌گرفتن در مجاورت خطر. پس ضروری است که با رفتار‌های صحیح ترافیکی، خطر را از خودمان و دیگران دور کنیم.
سرهنگ علیرضا رحیمی
رئیس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک راهور خراسان‌رضوی

شرح واقعه تصادف
خودرو سواری که از مسیر غرب به شرق در‌حال حرکت بوده است، به‌علت بی‌توجهی به جلو (سرگرم بودن با تلفن همراه) با عابر پیاده‌ای که از مسیر جنوب به شمال روی خط‌کشی عابر پیاده می‌گذشته است، برخورد می‌کند و عابر دچار مصدومیت می‌شود.

نکته
استفاده از فناوری هوشمند و بهره‌گیری از امکانات در اغلب جوامع پیشرفته، فراگیر و تبدیل به یک الگوی کاری و اجتماعی شده است، اما آنچه حائز اهمیت است، استفاده بموقع و بجا از این ابزار است. برای مثال، در جامعه کنونی ما، تلفن همراه بیشتر کاربرد سرگرمی، تجاری، عکاسی پیدا کرده است. در بررسی‌های راهنمایی‌ورانندگی، حواس‌پرتی و بی‌توجهی راننده به جلو برای استفاده از تلفن همراه، چهار تا شش‌برابر احتمال تصادف را افزایش می‌دهد. در‌آغوش‌گرفتن کودکان، استعمال دخانیات، خوردن و آشامیدن، تنظیم سیستم صوتی، صحبت با سرنشینان و ... از دیگر عوامل بروز تصادفات هستند.     

تصادف با عابر پیاده به دلیل نادیده گرفتن حق تقدم عابر
برابر بند پ ماده‌۲۱۵ آیین‌نامه راهور، عابران نیز هنگام عبور از عرض خیابان مسئولیت‌هایی برعهده دارند. در این ماده به‌صراحت اشاره شده است که عابر پیاده برای گذشتن از عرض  راه، تنها مجاز است از گذرگاه‌های پیاده، پل‌های هوایی و گذرگاه‌های مجاز زیر زمین تردد کند. در این نمونه، عابر پیاده به‌درستی و با رعایت قوانین و مقررات و اجرای بند پ ماده‌۲۱۵ آیین‌نامه، از گذرگاه عابران پیاده و محل خط‌کشی‌شده عبور می‌کرده است. ازطرفی ماده‌۱۴۱ آیین‌نامه که وظایف رانندگان وسایل نقلیه را در گذرگاه‌های عابر پیاده که فاقد چراغ فرماندهی هستند، تعیین کرده است، به‌صراحت می‌گوید وسایل نقلیه باید حق تقدم عبور پیادگان را رعایت کنند و پیش‌از مواجهه با عبور عابران پیاده و قبل از خطوط گذرگاه عابر، کاملا توقف کنند. در این نمونه، متأسفانه راکب وسیله نقلیه به جلو توجه کافی نداشته است؛ ازسویی هیچ اثر انعکاسی مانند خط ترمز وسیله نقلیه قبل از برخورد با عابر، روی آسفالت دیده نمی‌شود. درواقع راننده بدون رعایت حق تقدم عابر پیاده و با بی‌توجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی و با عجله و شتاب بی‌دلیل باعث بروز حادثه شده است.
توصیه: اکثر وسایل نقلیه شخصی در شبانه روز کمتر از یک ساعت در معابر شهری تردد می‌کنند. رانندگانی که به حقوق عابران کم توجه‌اند گویا می‌پندارند همیشه سواره هستند، غافل از آنکه در بیشتر ساعات شبانه روز خودشان نقش عابر پیاده را بازی می‌کنند. پس این نکته قابل توجه است: «سواره همیشه سواره نیست، مراقب حرکت عابران پیاده باشیم.»
سرهنگ احمد نوری
کارشناس ارشد اداره عملیات و کنترل ترافیک پلیس راهور خراسان‌رضوی

شرح واقعه تصادف
خودرو سواری که از مسیر جنوب به شمال در‌حال حرکت بوده است، به‌دلیل بی‌توجهی به جلو، با عابر پیاده که از گذرگاه مجاز عابر پیاده در عرض خیابان و از مسیر شرق به غرب عبور می‌کرده است، برخورد می‌کند و این برخورد منجر به مصدومیت عابر می‌شود.


ماده ۱۴۱ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی
«در گذرگاه پیاده که چراغ راهنمایی و رانندگی نداشته باشد، حق تقدم با پیادگان است.»
قابل‌توجه شهروندان: از این ماده قانونی این‌گونه می‌توان برداشت کرد که وسایل نقلیه باید قبل از گذرگاه عابر به‌طور‌کامل توقف کنند تا پیادگان با امنیت و سلامت کامل، از عرض معابر عبور کنند. در تقاطع‌هایی که دارای چراغ راهنمایی و رانندگی هستند، باید عابران پیاده با فرمان چراغ عابر، اقدام به حرکت از روی گذرگاه کنند.
ماده ۲۱۵ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی
عابران پیاده نیز باید حقوق وسایل نقلیه و سوارگان را در سطح معابر رعایت کنند.
قابل توجه شهروندان: با اسکن این کد از ۹ بند قانونی ماده مذکورکه به وظایف عابران پیاده اشاره دارد مطلع شوید.