فرونشست تهدیدی خطرناک‌تر از زلزله

سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ فرونشست از جمله کلمه‌هایی است که در سال‌های اخیر وارد ادبیات خبری ایران شده، اتفاقی ناگوار که برای زمین رخ می‌دهد و دخالت انسان در چرخه طبیعی آب مهمترین دلیل وقوع آن است. این پدیده در اطراف ما به فراوانی دیده می‌شود و آنطور که «انوشیروان محسنی بندپی» رئیس مرکز کیفیت هوا و تغییر اقلیم گفته؛ هم اکنون ‌۱۸ استان کشور درگیر فرونشست هستند.

او در ادامه به ایسنا گفت: استان‌های اصفهان، تهران، کرمان و خراسان رضوی به ترتیب با ۳۱،‌ ۳۰،‌ ۲۴، و ۲۵ درصد دارای بیشترین تعداد(درصد) فرونشست زمین را در کشور دارند و فرونشست غالب شهر تهران در مناطق جنوب غربی و مناطق ۱۷،۱۸ و ۱۹ شهر تهران رخ داده و این پهنه به سمت شرق به‌خصوص مناطق ۱۰ ،۱۶ و ۲۰ در جنوب تهران در حال گسترش است. در میان کشورهای درگیر به این پدیده طبیعی ایران در جایگاه چهارم قرار دارد.

روزنامه پیام ما در این باره نوشته است: موسسه تحقیقاتی «اینتل لب» در گزارشی فرونشست در تهران را به «بمب ساعتی بی‌صدا» تشبیه کرد که ۱۳میلیون جمعیت ساکن در حاشیه تهران را تهدید می‌کند. زمین‌های تشنه با خاک‌های دانه‌ریز را در خود فرومی‌رود؛ این اتفاقی است که در نقاط حاشیه‌ای تهران در حال وقوع است و اعداد هر سال و هر ماه مرور می‌شود. اما برای پیشگیری از وقوع فاجعه، هنوز اقدامی انجام نشده است؛ نه در تهران و نه در کرمان و اصفهان و خراسان جنوبی و خراسان‌رضوی و همدان و یزد و فارس.

کارشناسان می‌گویند که فرونشست و علائمی که در سطح زمین از این پدیده مشاهده می‌شود؛ حاصل یک فرآیند طولانی است که در گذشته رخ داده است. آنان این پدیده را به سرطان تشبیه می‌کنند که ذره ذره تمام زمین را تسخیر می‌کند، فرونشست مثل سیل و زلزله و گردوغبار و آلودگی هوا و مخاطرات دیگر همان لحظه‌ای که اتفاق می‌افتد به چشم نمی‌آید و آثارش در سطح زمین را هنگامی مشاهده می‌کنیم که در زیر زمین کار از کار گذشته است.

کارشناسان درباره علل بروز فرونشست می‌گویند که برهم خوردن تعادل آب زیرزمینی و بیلان آب زیرزمینی دلیل بروز فرونشست است. این تعادل یعنی ورودی با خروجی همخوان نیست. یعنی بیشتر از تغذیه به زیرزمین تخلیه آب صورت می‌گیرد و فضاهای خالی روی هم فشرده می‌شوند و فرونشست ایجاد می‌شود.

راه حل جلوگیری از فرونشست برقراری آرام تعادل در این باره است و ما باید تلاش کنیم تا ورود، خروج و تخلیه آب زیرزمینی را تنظیم کنیم. به گفته کارشناسان ایران تا سال ۲۰۴۰ جزء پر تنش‌ترین مناطق دنیا با تنش آبی بالای ۸۰ درصد خواهد بود و این یعنی ما باید منابع آبی مان را درست مدیریت کنیم.