از پانزده سال پیش (آذر۱۳۸۶، مصادف با دسامبر ۲۰۰۷)، در‌پی درخواست فدراسیون بین المللی حسابداران (آیفک) از همه اعضایش، پانزدهم آذر هر سال در ایران، روز حسابدار نامیده شده است. به مناسبت این روز، قصد داریم تا نگاهی کوتاه داشته باشیم به آینده احتمالی حرفه حسابداری در جهان. احتمالا ویژگی‌های مهم حرفه حسابداری در ۱۰ سال آینده به این قرار خواهد بود:
۱. استفاده از هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین در فرایند‌های حسابداری:
سال‌هاست که مدیران ارشد از حسابداران و مدیران مالی می‌خواهند تا خودکارسازی فرایند‌های حسابداری را در دستورکارشان قرار دهند. بی‌گمان این مطالبه، شدت بیشتری به خود خواهد گرفت. از‌سوی‌دیگر، در دهه آینده توقع از سیستم‌های حسابداری، محدود به صدور خودکار سند حسابداری نخواهد بود؛ بلکه انتظار می‌رود تا هوش مصنوعی و بلاکچین‌ها به یاری حرفه آمده و قابلیت تحلیل داده‌ها را نیز از خود بروز دهند.
۲. ظهور سیستم‌های حسابداری ابری:
سیستم‌های حسابداری ابری به حسابداران و مدیران مالی این امکان را می‌دهد تا به‌طور بیست‌وچهارساعته و از هر نقطه‌ای از جهان، بتوانند به میزکار خود دسترسی داشته باشند و اطلاعات را با دیگرهمکارانشان به‌اشتراک بگذارند. این قابلیت چشم‌گیر، محدودیت‌های مکانی و زمانی حسابداران و مدیران مالی را در‌خواهد نوردید.
۳. حسابدار، به‌مثابه یک مشاور:
در دهه آینده، شاهد چیرگی کارکرد مشاوره‌ای حسابداران بر دیگرنقش‌های آنان خواهیم بود. با توجه به احاله برخی وظایف حسابداران به سیستم‌های خبره هوشمند، شاهد پوست‌اندازی کارکرد حسابداران و بازتعریف نقش ایشان به‌عنوان مشاوران کلیدی هر کسب‌و‌کاری خواهیم بود. حسابدار دیروز، یک دفتردار بود؛ حسابدار امروز، یک اپراتور نرم‌افزار‌های مالی است و حسابدار فردا، یک تحلیلگر و مشاور کسب‌و‌کار خواهد بود.
۴. حسابداران دورکار (غیرمستقر):
ظهور امکانات ارتباطی، نرم‌افزار‌های هوشمند و سیستم‌های ابری، تحولی را در نحوه به‌کارگیری حسابداران موجب خواهد شد. تجربیات حاصل از دوره فراگیری بیماری کرونا، این تطور را سرعت بخشید و تا دهه آتی، شاهد ظهور نسل حسابداران دورکار خواهیم بود. رغبت به پدیده دورکاری حسابداران هم در صاحب‌کاران و کارفرمایان دیده خواهد شد و هم در فعالان صنعت حسابداری.
۵. مسئله امنیت داده‌های مالی:
استفاده از بلاکچین‌ها و فضا‌های ابری، فرصت‌هایی را برای مدیران مالی مهیا خواهد کرد؛ اما دغدغه‌هایی را نیز برای کارفرمایان و صاحب‌کاران ایجاد خواهد کرد. امکان دسترسی به داده‌های مالی سازمان توسط افرادی که در سازمان مستقر نیستند، تهدیدی برای امنیت اطلاعات سازمان‌ها محسوب خواهد شد.
۶. نیاز حسابداران به کسب مهارت‌های متفاوت:
اکنون مرکز ثقل سرفصل‌های درسی دانشکده‌های حسابداری و نیز محور طرح درس‌های اساتید، استاندارد‌های ثبت و گزارشگری مالی است؛ اما در دهه آینده حسابداران علاوه بر نیاز به درک محور‌های فوق، نیازمند کسب مهارت در بهره‌برداری از ابزار‌های متنوع هوشمند مالی خواهند بود. از‌سوی‌دیگر کسب توانمندی در پیش‌بینی‌های مالی، تحلیل داده‌ها و طراحی فرایند‌های کسب‌و‌کار، وزنی مضاعف در منابع و مباحث دانشگاهی خواهد یافت.