حتما در وضعیتی قرار گرفته‌اید که زمین زیر پایتان بلرزد یا از تکان‌خوردن لوستر بالای سرتان متوجه لرزش زمین شوید. بهترین اقدام در این وضعیت این است که خون‌سردی‌تان را حفظ کنید و نکاتی را که از پیش آموزش دیده‌اید، موبه‌مو اجرا کنید. نه‌تن‌ها زلزله، بلکه ۱۴۵ بلای طبیعی دیگر که در ایران در حال رخ‌دادن است، امکان‌دارد یک روز به سراغتان بیاید. بحران را مدیریت کنید تا بحران‌زده نشوید.
۱۰ فرمان حیاتی!
بهترین اقدام هنگام زلزله پناه‌گیری درست است. با این حال برای آنکه در زمان رویارویی با زلزله دچار استرس و اضطراب نشوید، این چند نکته را به خاطر بسپارید.
۱
اگر داخل ساختمان هستید
فرار نکنید
روی زانوهایتان بنشینید
زیر میز، گوشه یا کنار دیوار یا ستون‌های اصلی پناه بگیرید
با بازو‌ها سر و گردنتان را بپوشانید
۲
اگر میز یا نیمکت محکمی نزدیکتان نیست
دست‌ها و بازوهایتان را روی سر و گردنتان بگذارید
کنار دیوار داخلی روی یک زانو بنشینید
۳
اگر در معرض خطر سقوط اشیا هستید
از اشیای در حال سقوط فاصله بگیرید
دست‌ها را روی سر و گردنتان بگذارید
اگر میز محکمی اطرافتان است، زیرش پناه بگیرید
۴
اگر در رختخواب هستید
سمت چپ بخوابید
اگر محدودیت حرکتی دارید، بالش را روی سر و گردنتان بگذارید
یک دست را زیر سر بگذارید و پاهایتان را به داخل شکم جمع کنید
با دست دیگر از سر و گردنتان محافظت کنید
اگر رختخواب زیر لوستر است، فوری جابه‌جا شوید
۵
اگر در آسانسور هستید
هنگام و پس از زلزله از آسانسور استفاده نکنید
اگر داخل آسانسور هستید، در اولین توقف خارج شوید
۶
اگر در راه‌پله‌ها بودید
کنار دیوار داخلی بنشینید
با دست و بازو از سر و گردنتان محافظت کنید
به نرده‌های کنار پله تکیه ندهید
۷
اگر در فضای باز هستید
- تا پایان زلزله بنشینید و سر و گردنتان را با دست و بازوانتان بپوشانید
- از ساختمان‌ها، کابل‌های برق، دودکش و هر چیزی که ممکن است روی شما بیفتد، فاصله بگیرید. از ورود به هر ساختمان خودداری و مراقب شیشه‌های شکسته باشید
- در کوچه و خیابان تجمع نکید و راه را برای وسایل امدادی باز بگذارید
- خودرو شخصی‌تان را در نقطه‌ای امن و دور از کابل‌های برق، زیر درختان، دکل‌های برق و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی متوقف کنید و تا پایان لرزش از آن خارج نشوید
- در زمان حرکت از روی پل‌ها و جاده‌های آسیب‌دیده عبور نکنید
۸
کنار شیشه، پنجره، در‌های خروجی، دیوار‌های خارجی و هر چیزی که ممکن است سقوط کند، قرار نگیرید؛ به‌عنوان نمونه لوستر یا اشیای آویزان. همچنین در چهارچوب در‌ها نایستید. زیرا نمی‌تواند در برابر اشیای پرتاب‌شده از شما محافظت کند.
۹
نوزادان و اطفال را در هر وضعیتی که هستید، به شکم خود بچسبانید و سر و رویشان را بپوشانید
۱۰
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد
حادثه خبر نمی‌کند، اما می‌توان قبل از وقوع، پیش‌بینی‌های لازم را انجام داد. نباید در وضعیت بحرانی دست‌وپایمان را گم کنیم و البته پیش از بروز حادثه می‌توان بحران را مدیریت کرد. به عنوان نمونه:
- تمرین قطع شیر گاز، آب و فیوز برق
- نگذاشتن اشیای سنگین در طاقچه‌ها و بالای کمد‌ها و قفسه‌ها
- تمرین و مانور زلزله در منزل، مدرسه و محل کار به‌طور مستمر
- آماده‌کردن جعبه کمک‌های اولیه، آب به مقدار کافی و کوله‌پشتی برای اوضاع خاص و ضروری
- تمرین خوب گوش‌دادن به پیام‌ها و هشدار‌های مسئولان
- گذراندن دوره‌های کمک‌های اولیه برای نجات افراد آسیب‌دیده
- همراه‌بودن با نیرو‌های امدادی و سدراه نبودن
توجه ویژه به زیرساخت‌ها و تأسیسات شهری:
- به‌عنوان نمونه هر ساختمان بایـد حدود ۱۰سانتی‌متر از ساختمان مجاورش فاصله داشته باشد
- هنگام نصب آسانسور، سازنده باید دست‌کم سه ستون در اطراف آن بسـازد تا از عواقب زلزله پیشگیری شـود
- تأسیسات متناسب با جمع‌آوری سیلاب‌ها و مقاوم‌سازی در برابر بلایای طبیعی باید مدنظر پیمانکاران قرار بگیرد
- مقاومت ساختمان‌ها به‌صورت مربعی، یعنی نزدیک‌بودن طول و عرض، باعث کاسته‌شدن خسارت‌ها می‌شود
- در ساختمان‌ها باید تعداد بیشتری ستون به کار رود و با مصالح مقاوم و سبک در بخش سقف‌ها و لوله‌های منعطف و استفاده از صفحات جداکننده سطح زیرین در پی ساختمان استفاده شود که ازجمله روش‌های نوین در ساخت‌وساز است
۵.۵ ریشتر
بافت فرسوده مشهد دربرابر زلزله با بیشتر از ۵.۵ ریشتر تخریب می‌شود.
۵۰ سال
میزان تلفات و تخریب ساختمان‌ها بسیار بیشتر از قدرت لرزش است. این مهم ریشه در مصالح بی‌کیفیت و شیوه ساخت‌وساز دارد. بیش از پنجاه سال است که آیین‌نامه‌های ساختمانی مقاومت در برابر زلزله نوشته شده‌اند، اما هنوز با مشکل رعایت‌نکردن شیوه‌های ساخت‌وساز روبه‌روییم.