خطای کنکورد در سرمایه گذاری
سید محسن موسوی زاده

هواپیمای کنکورد را ایرباس و بریتیش ایرکرافت به طور مشترک طراحی کرده بودند. این هواپیما انقلابی در صنعت طراحی هواپیما به شمار می‌آمد. سرعت آن مافوق سرعت صوت بود و مسافران را ظرف مدت پنج ساعت از لندن به نیویورک می‌رساند. با این همه، هر دو شرکت دریافته بودند که این هواپیما شانسی برای موفقیت تجاری ندارد، زیرا هزینه‌های تعمیر و نگهداری و همین طور مصرف سوخت آن بسیار بالا بود، اما هر دو شرکت همچنان اصرار داشتند که پروژه کنکورد را ادامه دهند. استدلالشان این بود که پول بسیار زیادی را برای پروژه کنکورد خرج کرده اند و اکنون نمی‌توانند کنار بکشند. نتیجه معلوم بود؛ آن‌ها مجبور شدند پروژه را با زیان بسیار هنگفت تری رها کنند.

در ماه‌های گذشته با شروع نوسان بازار‌هایی مانند طلا، سکه، دلار و خودرو افراد زیادی برای حفظ ارزش پول خود وارد این بازار‌ها شدند. برخی از آن‌ها کسانی بودند که در زمان شروع افزایش قیمت‌ها به این بازار‌ها ورود کردند، اما همچنان روند رشد قیمت‌ها موجب شد تا برای به دست آوردن سود بیشتر در بازار بمانند.

در این میان کسانی نیز بودند که وقتی قیمت‌های طلا، سکه و دلار به اوج خود رسید و نگران جاماندن از سوددهی بازار و کاهش ارزش سرمایه‌های خود بودند، وارد بازار شدند. با این حال بعد از ریزش بازار بسیاری با تصور اینکه ممکن است این ریزش موقتی باشد، حاضر به خروج سرمایه‌های خود از این بازار‌ها نشدند.

در ادامه و با تشدید ریزش بازار‌ها آنچه که به نظرشان می‌آمد این بود، اکنون که دچار زیان شده ام، همچنان در بازار می‌مانم. همین تصور موجب شد تا آن‌ها در تصمیم‌های خود به سیگنال‌هایی که در حال ارسال به بازار‌های سرمایه‌ای بود توجه نکنند. نتیجه این تصمیم هم ریزش بیشتر بازار‌ها و دوچندان شدن ضرر و زیانشان بود، اما چرا افراد چنین تصمیمی گرفتند که در عمل به از دست رفتن سرمایه بیشترشان منجر شد؟

در فضای سرمایه گذاری به کاری که این افراد انجام دادند، خطای کنکورد می‌گویند. آن‌ها با اینکه می‌دیدند تصمیمشان منجر به ایجاد ضرر و زیان مالی شده است، اما به دلیل اینکه از نظر ذهنی تمرکزشان بر روی ضرر و زیان‌های وارده بود، همچنان در بازار ماندند و از آن خارج نشدند. اما برای اینکه دچار چنین خطایی در حوزه‌های سرمایه گذاری نشویم، هنگام ورود به یک حوزه سرمایه گذاری برای خودمان هدف گذاری کنیم.

به عنوان نمونه وقتی که به مقدار مشخصی از رشد رسیدیم یا به میزان اصل سرمایه، بازار سوددهی داد دست کم اصل سرمایه خود را خارج کنیم تا در صورت ریزش بازار اصل سرمایه مان حفظ شود. در مرحله بعدی و با دریافت سیگنال‌های ریزشی، سرمایه خود را قبل از ضرر بیشتر خارج کنیم. این دو راهبرد موجب می‌شود تا احتمال زیان دهی مان کمتر شود. با این همه، خطای کنکورد در تصمیم گیری‌ها زیان زیادی را به افراد می‌زند.