لیلی رحمانی - دقیقه ۹۰ گرفتن تأییدیه معاینه فنی فرا رسیده است و بسیاری از صاحبان خودرو نگران از جریمه شدن، به مراکز معاینه فنی هجوم برده اند و بخشی از صف‌ها طولانی شده اند که برای این مراکز بی سابقه بوده است صف‌های بلند و مارپیچی که پلیس راهور را برآن داشت تا طرح «L.E.Z» (جریمه رانندگان بدون معاینه فنی) را به تعویق بیندازد. طرح ملی کاهش آلودگی هوا در ابتدا قررار بود از ۲۹ دی مصادف با روز هوای پاک اجرایی شود، اما به درخواست شهروندان و با توجه به حجم بالای مراجعه آن‌ها به مراکز معاینه فنی طرح، یک هفته دیگر تمدید شد، اما این زمان نیز پاسخگوی صف‌های طولانی نبود و اجرای طرح برای دومین بار تعویق افتاد. اکنون شهروندان می‌توانند تا ۲۵ بهمن برای گرفتن تأییدیه به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند. در این طرح کلیه خودرو‌ها باید برگه معاینه فنی معتبر داشته باشند در غیر این صورت پلیس راهور با استفاده از دوربین‌های ثبت تخلف به ازای هر روز ۵۰ هزار تومان جریمه می‌کند. با وجود آنکه به نظر می‌رسید بعد از اعلام خبر تمدید طرح کمی از شلوغی‌های روز‌های اول کاسته شود، چنین نشد و همچنان صف‌های طولانی از داخل مراکز معاینه فنی تا بخش‌هایی از خیابان‌های اطراف آن ادامه دارد. با اینکه همه کارکنان مراکز معاینه فنی در شیفت‌های مختلف کاری سعی می‌کنند کار مردم زودتر راه بیفتد، تعداد مراجعه کنندگان آن قدر زیاد است که گویی حجم حضور مراجعان تغییری نکرده و بیشتر هم شده است.

صف ۲ کیلومتری در بزرگ‌ترین مرکز معاینه فنی کشور
صف طولانی مرکز معاینه فنی در انتهای بولوار‌مفتح یک یا ۲ کیلومتر ادامه دارد. سلحشور که در خودرو خود، درست مقابل در ورودی، منتظر است مجوز ورود به او داده شود می‌گوید: از ساعت ۵ صبح به اینجا آمده ام و حالا که نزدیک به ظهر است تازه به این نقطه رسیده ام. می‌پرسم چرا قبل از اعلام خبر جریمه شدن خودرو‌های فاقد معاینه فنی به فکر نیفتادید. با لبخندی از روی شرم می‌گوید: فکر نمی‌کردم این شرایط پیش بیاید وگرنه حتما زودتر کارهایم را انجام می‌دادم و معاینه فنی ام را می‌گرفتم. داخل مرکز هم دست کمی از بیرون ندارد و خودرو‌ها در نقطه نقطه محوطه دیده می‌شوند. یکی از مسئولان این مرکز دل پری از مراجعه کنندگان دارد و می‌گوید: مرکز معاینه فنی مفتح با وجود ۷ خط فعال، بزرگ‌ترین مرکز در سطح کشور محسوب می‌شود، اما باز هم این روز‌ها در مقابلش صف‌های طولانی شکل می‌گیرد و کسانی که مدت‌ها به فکر گرفتن معاینه فنی نبوده اند، بعد از چند سال و آن هم به واسطه نگرانی از جریمه شدن به اینجا می‌آیند. همکاران من از ساعت‌های ابتدایی صبح به اینجا می‌آیند و تا ساعت‌ها و به صورت مداوم کار می‌کنند. ما فقط یک ساعت برای نماز و نهار وقت داریم و این حجم کار امانمان را بریده است. او ادامه می‌دهد: به نظر من باید زمان تعیین شده باز هم تمدید شود، چون در این وضعیت امکان افزایش نیرو هم برای ما وجود ندارد. اگر این شرایط چند روز دیگر طول بکشد دیگر توانی برای کسی باقی نمی‌ماند و همه از پا می‌افتند.

رانندگانی که شب‌ها پشت در مراکز می‌خوابند
«ساعت ۴ صبح بود که آمدم. خودرو‌ها را شمردم، درست ۱۶۰ خودرو پشت در بسته مرکز پارک کرده و صاحبانشان در انتظار آغاز ساعت کاری مرکز در خودرو‌های خود خوابیده بودند. فکر می‌کردم خیلی زود نوبتم شود، اما با دیدن این وضعیت متوجه شدم خیلی طول می‌کشد. برای همین است که هنوز هم در صف منتظرم.» این‌ها را رضایی می‌گوید و صدای بوق ممتد خودرو‌های پشت سر، حرفش را قطع می‌کند.
می‌نشیند پشت ماشین و می‌گوید: همه می‌ترسند جایی باز شود و یک خودرو بی ملاحظه خودش را در صف جا بزند. یکی دیگر از افراد منتظر که تقریبا نوبتش نزدیک است می‌گوید: همه شب را در ماشین خوابیده ام تا زودتر نوبتم شود و به کارم برسم، اما هنوز هم اینجا هستم. او در ادامه و در حالی که لبخند می‌زند می‌گوید: البته تقصیر خودمان است. انگار تا زور بالای سرمان نباشد نمی‌شود.

تست‌های سرپایی در صف‌های طولانی
مقصد بعدی ما مرکز معاینه فنی میامی است. این مرکز در کیلومتر ۴ مشهد قرار دارد، اما برخلاف انتظار صف طولانی در اینجا هم چندصد متری ادامه دارد و رانندگان باید برای رسیدن به داخل مرکز صبر پیشه کنند. جاده خاکی که حالا پر از خودرو است، محل انتظار مردم برای رسیدن به مرکز معاینه فنی است. کاپوت یکی از خودور‌ها بالاست و چند نفری دور آن جمع شده اند، نزدیک‌تر که می‌شویم آنتن بیسیم را در جیب یکی از افراد می‌بینیم و متوجه می‌شویم از کارکنان این مرکز است و برای آنکه کار مردم زودتر راه بیفتد از مرکز بیرون آمده است و برخی از معاینات سرپایی خودرو‌ها را در همین صف انتظار انجام می‌دهد. او معتقد است که باید زمان مناسب تری برای اجرای این طرح در نظر گرفته می‌شد که مراجعان مجبور نباشند در این سرما ساعت‌ها در صف بمانند و مجبور باشند برای گرم کردن خودشان بنزین بسوزانند. به گفته او در ماه‌های آخر سال به طور معمول مراکز معاینه فنی کمی شلوغ‌تر از قبل می‌شوند. حالا هم همه چیز دست به دست هم داده است تا این مراکز به شکل بی سابقه‌ای شلوغ شوند.
بر اساس صحبت‌های یکی دیگر از کارکنان، این مرکز تنها ۲ خط فعال دارد و با اینکه جزو بخش رضویه محسوب می‌شود، با سیل خودرو‌های مشهدی برای انجام کارهایشان مواجه شده است.

هر روز بحث و دعوا بر سر نوبت
در بساطش کیک، ساندویچ و حتی سماور چای هم دیده می‌شود. چند قابلمه روی آتش گذاشته است. آن طور که می‌گوید، شغلش مغازه داری است و چند روز قبل که برای انجام معاینه فنی خودرو خود آمده تصمیم گرفته است برای کسانی که ساعت‌ها در این صف و به دور از مغازه و مرکز خرید هستند بساطی پهن کند. با اینکه این کاسبی برای او سود زیادی ندارد، همین که مواد خوراکی در اختیار مردم می‌گذارد تا این صف‌ها برایشان تحمل پذیرتر باشد، راضی اش می‌کند. او که در این فرصت حواسش به اتفاقات اطراف بوده است می‌گوید: گاهی در بین شلوغی‌ها برخی به دنبال «جا زدن» هستند و چندباری هم بحث و دعوا بالا گرفته است. هر روز شاهد دعوا هستیم. در همین حین پیرمردی نزدیک می‌شود و با چهره در هم کشیده می‌گوید:‌شنیده ام اگر به مرکزی بروید که آشنا داشته باشید با پرداخت مبلغی، بدون صف کارتان راه می‌افتد و می‌توانید معاینه فنی تان را بگیرید، من از ۸ صبح آمده ام و به من گفته اند نوبتم ساعت ۱۹ است. پژو پارس سفید رنگی می‌پیچد و می‌خواهد بداند چطور می‌تواند دیر بیاید و زود برود، زمانی که می‌بیند همه افراد ساعت هاست در صف طولانی گیر افتاده اند می‌گوید من از مرکز آزادی به امید اینکه اینجا خلوت‌تر است آمده ام و حالا نمی‌دانم چه کار کنم.

لزوم درنظر گرفتن تسهیلاتی برای منظم‌تر‌ها
یکی دیگر از مراجعان با گله از اینکه در اجرای این طرح همه را به یک چوب می‌رانند می‌گوید: چند روز دیگر معاینه فنی یک ساله ام به اتمام می‌رسد و من هرسال درست سر زمان مقرر برای گرفتن تأییدیه می‌آیم. از شانس من امسال مصادف با اجرای این طرح شد، اما جالب است که در صف با هرکس که صحبت کردم جزو کسانی بود که سال هاست مراجعه نکرده و تاییدیه نگرفته اند،‌ای کاش برای ما که منظم‌تر بوده ایم شرایط بهتری فراهم می‌شد تا مانند بقیه در این صف‌های طولانی نمانیم.

۴۵۰ معاینه فنی در مرکز طرق
زمانی که به مرکز طرق می‌رسیم و مأمور در ورودی با جدیت در حال چک کردن مدارک و شماره خودرو‌هایی است که می‌خواهند وارد این مرکز شوند. یکی از کارکنان می‌گوید: این مرکز با وجود ۴ خط فعال، روزانه ۴۰۰ تا ۴۵۰ خودرو را بررسی می‌کند و به نظر او کم کاری برخی از مراکز باعث شده است مشتریان آن‌ها به اینجا مراجعه کنند و همین مسئله به شلوغی دامن بزند. می‌گوید: صبح‌ها تا ۴۰۰‌شماره به صاحبان خودرو می‌دهند و طبق این شماره هاست که افراد می‌توانند وارد شوند و کارشان را انجام دهند، بین صحبت هایش چند بار صدایش را بالا می‌برد تا همه بشنوند: کسانی که شماره ندارند در صف نایستند که نوبت به آن‌ها نمی‌رسد. ساعت ۱۳ و ۱۵ دقیقه است. درحالی که شماره ۴۲ وارد می‌شود، این محل را نیز ترک می‌کنیم.

دیگر زمان گرفتن معاینه فنی تمدید نمی‌شود
رئیس پلیس راهور استان با بیان اینکه خودرو‌های فاقد معاینه فنی از گذشته نیز اعمال قانون می‌شده اند می‌گوید: اکنون در کل کشور موضوع گسترش زیرساخت‌ها و اعمال قانون از طریق دوربین‌های سطح شهر مطرح است که به زودی در همه مناطق و به صورت مرحله‌ای اجرایی خواهد شد. به گفته سرهنگ حمید رضا دهنوی این طرح زیر نظر استانداری است که در جلسه شورای همتا و با هدف کاهش آلاینده‌ها و سلامت محیط زیست برای شهروندان مصوب شده است. او ادامه می‌دهد از حدود یک ماه پیش اطلاع رسانی در این زمینه انجام شده است، اما متأسفانه بازهم بیشتر شهروندان کارشان را به روز‌های آخر موکول کرده اند و به دلیل افزایش حجم مراجعان زمان اجرای طرح «LEZ» تا ۲۶ بهمن به تعویق افتاد. او با تأکید بر اینکه این زمان تمدیدپذیر نخواهد بود، بیان می‌کند: تمدید تأثیر مثبتی داشته و کمی از طول صف کاسته شده است، اما شهروندان در جریان باشند که این آخرین مهلت تمدید معاینه فنی خواهد بود. به گفته او مراکز سقف مشخصی برای خدمات دهی به خودرو‌ها ندارند و زمان کاری آن‌ها بین ساعت ۷ تا ۲۰ است که در صورت لزوم بعد از این ساعت نیز به کار ادامه خواهند داد.