میزبانی خراسانی از میهمانان گیلانی
مرتضی اخوان

برای ورود به گود عاشقی باید تا کمر خم شوید و سر ارادت فرود آورید. اینجا محل تنفس پوریای ولی و آقاتختی است. ظهر آدینه صدای ضرب و زنگ در خیابان‌های خلوت اطراف زورخانه می‌پیچد و توجه هر ورزش‌دوستی را به خود جلب می‌کند. زورخانه شهیدچمران مشهد، پشت سالن پرهیاهوی والیبال مهران، سال‌هاست که حیات عاشقانه دارد و پهلوانان زیادی درون گود آن میل زده‌اند و کباده کشیده‌اند؛ جایی که دیروز میزبان چهل پهلوان گیلانی بود که برای زیارت بارگاه ملکوتی امام‌هشتم (ع) به مشهد آمده بودند و حضورشان را به ورزش پهلوانی و پاسداشت سنت‌های آیینی مزین کردند. گزارش شهرآراورزشی از یک نیمروز حضور در جمع پهلوانان درس فتوت و مردانگی است که این ورزش را به ورزش آیینی و باستانی بدل کرده است.

قربانی پیش پای میهمانان گیلانی

آفتاب به وسط آسمان رسیده است و پهلوانان دیار گیلان پایشان به خیابان مهران مشهد باز می‌شود. بزرگان ورزش پهلوانی خراسان و مدیران جلو در به احترام میهمانان ایستاده‌اند و برایشان برنامه قربانی گوسفند دارند. صدای مرشد بلند می‌شود و پهلوانان پیر و جوان با هم‌مسلکان مشهدی دیده‌بوسی می‌کنند و وارد زورخانه می‌شوند.

در ورودی زورخانه چنان پایین است که برای ورود باید ورزشکاران سر ارادت فرود آورند و به رسم ادب محضر مولای متقیان، امیر مؤمنان، یاعلی (ع) بگویند و وارد شوند. در میان پهلوانان خراسانی حاضر، ریش‌سفید‌هایی هستند که حضورشان مایه مباهات این ورزش در دیار خراسان است؛ از حاج‌رضا احدیان تا ماشاءا... خان عرفانیان و احمد فخار.

فخار: مهمان‌داری سنت این ورزش است

مدیر زورخانه شهیدچمران مشهد که خود از باستانی‌کاران بنام است، درباره این برنامه و حضور پهلوانان گیلانی می‌گوید: «امروز درحالی میزبان این ورزشکاران هستیم که مرام ورزشکاران باستانی این است که هر مهمانی از هر شهری به دیارشان بیاید، از او پذیرایی می‌کنند.» احمد فخار افزود: «امروز ما یک ناهار و شام میزبان این عزیزان هستیم و روزی که ما به شهرشان برویم، آن‌ها از ما پذیرایی می‌کنند.

واقعیت آن است که این خصلت و مرام پهلوانی است.» وی درباره اینکه ورزشکاران مشهد در طول این برنامه لباس درنیاوردند و بیرون گود ماندند، اظهار می‌کند: «این هم از اصول پهلوانی است. احترام میهمان واجب است و حتی امروز مرشدهایمان پشت ضرب نرفتند و مرشدان گیلانی خودشان برنامه اجرا می‌کنند.»

احدیان: «گذشت» بزرگ‌ترین عامل جذب جوانان به این ورزش است

حاج‌رضا احدیان، پیشکسوت ورزش زورخانه و باستانی، گوشه‌ای از مراسم نشسته است و به اجرای حرکات ورزشی پهلوانان گیلانی می‌نگرد. او که خود سال‌ها در گود استخوان خرد کرده است، درباره این ورزش آیینی و سنتی می‌گوید: «ورزش باستانی ورزش ملی و مذهبی ماست که به نام مقدس معصوم (ع) شروع می‌شود و پایان می‌یابد.»

وی می‌‎افزاید: «پذیرایی از این ورزشکاران گیلانی، سنت ورزش باستانی است. این سنت جوانمردی و گذشت است. قانون این ورزش همین است؛ احترام و میزبانی شایسته از میهمان.» وی با اشاره به لزوم جذب جوانان نسل امروز به این رشته ورزشی، بیان می‌کند: «این ورزش به سبب مرام گذشتی که در آن مرسوم است، قدرت جاذبه دارد و باید برای جذب جوانان از آن استفاده کرد. جوان وقتی ببیند با او برخورد خوب می‌شود، خودش جذب این ورزش می‌شود.»

جواهری: ورزش باستانی «انسان‌ساز» است

پیشکسوت ورزش پهلوانی خراسان‌رضوی می‌گوید: «این ورزش اصالت اسلامی دارد.» جواهری در حاشیه این مراسم اظهار می‌کند: «ورزش باستانی ما انسان‌ساز است و ورزشی است که از آبا و اجدادمان به ما رسیده است و جوان‌های ما را با اصالت اسلامی آشنا می‌کند و بدن‌هایشان را هم با مهر علی و اولادش (ع) پرورش می‌دهد.»

وی یادآور می‌شود: «رسانه‌ها و نهاد‌های مختلف باید جوانان را با تبلیغات مناسب و اطلاع‌رسانی به سمت این ورزش سوق دهند.»