لزوم بازنگری در سیاست‌های فضای سبز شهر‌ها | بیش از ۶۰ درصد گونه‌های درختان در معرض خطر نابودی قرار دارد
لیلی رحمانی

یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی شامل یک محقق (CNRS) (مرکز تحقیقات ملی فرانسه) از آزمایشگاه اکولوژی و دینامیک سیستم‌های انسانی در دانشگاه پیکاردی ژول ورن، اولین ارزیابی شرایط مخاطره آمیز جهانی را درباره گونه‌های درختی کاشته شده در شهرها، با توجه به شرایط فعلی افزایش دما و کاهش بارندگی سالانه به دلیل تغییرات آب و هوایی را تحت عنوان یک مقاله منتشر کرده است.

در این مقاله آمده است که ۵۶ تا ۶۵ درصد از این گونه‌ها در حال حاضر در معرض خطر هستند و این میزان می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ به ۶۸ تا ۷۶ درصد نیز افزایش یابد. به عنوان مثال پیش بینی می‌شود تا آن زمان در کشور فرانسه، افزایش دما، ۷۱ درصد از گونه‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.

لازم به توضیح است که دانشمندان این نتایج را با مطالعه ۳۱۲۹ گونه درخت و درختچه در ۱۶۴ شهر در ۷۸ کشور و محاسبه حاشیه ایمنی (میزان تحمل تغییرات دمایی) برای هر گونه در هر شهر و بر اساس نتایج منتشر شده در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲ در مجله تغییرات آب و هوایی طبیعت (Nature Climate Change)، دست آورده اند؛ که این موضوع تحت شرایط اب هوایی فعلی و آینده است.

همچنین این تیم تحقیقاتی در بخش دیگری از این مقاله خاطرنشان می‌کند با وجود شرایطی که در بالا به آن اشاره شد کاشت گونه‌ها در شهر‌ها و تحت شرایط آب و هوایی هنوز هم بسیار رایج است.

اگرچه برخی شهرها، به ویژه شهر‌های ثروتمندتر، می‌توانند برای آبیاری درختان در مواقع خشکسالی هزینه کنند و تأثیر تغییرات آب و هوایی را کاهش دهند. با این حال، انتظار می‌رود خطرات در آینده افزایش یافته و منجر به هزینه‌های نگهداری بسیار بالاتر شود. با توجه به نقش حیاتی درختان به عنوان تهویه مطبوع طبیعی در شهر‌ها در طول موج گرما، این یافته‌ها نشان می‌دهد که طرح‌های ایجاد فضای سبز شهری باید به گونه‌ای تطبیق داده شود که درختان بتوانند با تغییرات آب و هوایی کنار بیایند، به عنوان مثال، این امر با کاشت گونه‌های مقاوم در برابر تغییرات دمایی و میزان بارندگی قابل کنترل خواهد بود.

در حال حاضر به نظر می‌رسد گونه‌های موجود در فضای سبز شهر مشهد هر یک بسته به شرایط موجود در زمان خود، انتخاب و کاشته شده‌اند که با توجه به بحران آب پیش آمده لزوم بازنگری در کاشت و یا تغییر الگوی کاشت را ضروری می‌نماید.

در این میان محدودیت کاشت گونه‌های گل فصلی و چمن که نیازمند میزان بیشتر آبیاری هستند و همچنین حرکت به سمت خشک منظری می‌تواند یکی از راهکار‌های مقابله با تنش آبی پیش رو باشد.

حال این پرسش مطرح می‌شود که مدیریت شهری مشهد تا چه اندازه به این مهم توجه داشته و با توجه کاهش میزان بارندگی در سال آبی اخیر در مقایسه با میزان متوسط سالانه چه رویکردی را در انتخاب درختان مورد نیاز و مناسب اقلیم گرم و خشک مشهد اتخاذ خواهد کرد.