امام‌جواد (ع)، نهمین امام شیعیان، در سنین کودکی به امامت رسیدند، اما با وجود سن کم، الگوی کاملی برای تمام انسان‌ها به‌خصوص جوانان هستند. با تأمل در سیره و آموزه‌های ایشان و عمل به آنها در زندگی، می‌توان مسیر سعادت و کمال را طی کرد و به حقیقت زندگی دست یافت، از این‌روی جوانان می‌توانند با الگو قرار دادن این امام جوان و بزرگوار در حوزه‌های مختلف زندگی، مسیر سعادت و کمال را طی کنند.
برخی درس‌ها و آموزه‌های مهم زندگی و سیره امام‌جواد (ع) که برای جوانان کاربردی‌تر است، عبارتند از: علم و دانش؛ امام‌جواد (ع) فرزند «عالم آل‌محمد (ص)» بودند و در سنین کم، علوم را از پدر بزرگوارشان به‌طورکامل فراگرفتند و در مناظرات علمی با دانشمندان بزرگ زمان خود، حیرت همگان را برمی‌انگیختند. خود امام در این‌باره می‌فرمایند: «اَلدّینُ عِزٌّ وَالْعِلمُ کَنزٌ؛ دین سرفرازى است و دانش، گنج است». جوانان می‌توانند با پیروی از این آموزه، از ایشان الگو بگیرند و به‌دنبال کسب علم و دانش در تمام زمینه‌ها باشند. تحصیل علم درکنار دین‌داری، از مهم‌ترین عوامل موفقیت و سربلندی در زندگی است.
تقوا و پرهیزکاری، دیگر ویژگی مهم امام‌جواد (ع) است، حضرت دارای مقام عصمت بودند و در تمام ابعاد زندگی خود تقوا و پرهیزکاری را رعایت و از گناهان به‌طور کامل دوری می‌کردند. نیم‌نگاهی به این بعد از زندگانی جوادالائمه (ع)، باعث می‌شود جوانان که شیطان و ایادی‌اش دام‌های مختلف را برای انحراف آنها گسترانده‌اند، نه‌تن‌ها به‌سلامت از این دام‌ها عبور کنند، بلکه برکات تقوا را نیز در زندگی‌شان لمس کنند. امام‌جواد (ع) خود در این‌باره می‌فرمایند: «اگر آسمان‌ها و زمین بر شخصى بسته باشد ولى تقـواى الهى پیـشه کـند، خداوند گشایشى از آنها برایش قرار مى‌دهد».
دیگر ویژگی که جوانان می‌توانند از جوادالائمه (ع) الگو بگیرند و به زندگی خود رنگی تازه ببخشند، صبر و بردباری است. آن حضرت با وجود سن کم و امامت در شرایط سخت و پرمخاطره، با صبر و سعه صدر به هدایت مردم می‌پرداختند و دربرابر ظلم و ستم حاکمان زمان خود ایستادگی می‌کردند.
ایشان با حلم و بردباری حتی دشمنان را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دادند و می‌فرمودند: «هرکه بى‌تابى‌اش بر شکیبایى‌اش چیره آید، اجرش تباه مى‌شود». تواضع و فروتنی نیز در امام‌جواد (ع) مثال‌زدنی است. حضرت با وجود مقام والای علمی و معنوی، بسیار فروتن و متواضع بودند و با همه مردم، چه فقیر و چه ثروتمند، با احترام و مهربانی رفتار می‌کردند و می‌فرمودند: «تواضع و فروتنی، زینت‌بخش حسب و شرف است».
رعایت ادب و مواظبت بر زبان در سیره امام‌جواد (ع) به‌وفور مشاهده می‌شد و این برای جوانان امروز که به‌ویژه فضای مجازی را دراختیار دارند، بسیار راهگشاست. امام‌جواد (ع) درباره حقیقت ادب می‌فرمودند: «حقیقت ادب و تربیت، عبارت است از: دارا بودن خصلت‌های خوب و خالی بودن از صفات زشت و ناپسند. انسان به وسیله ادب -در دنیا و آخرت- به کمالات اخلاقی می‌رسد و نیز با رعایت ادب به بهشت راه می‌یابد». ایشان همچنین به نیازمندان و مستمندان کمک می‌کردند و با آنها بسیار مهربان بودند.
الگوگیری نسل جوان از این خصیصه در شرایط امروز جامعه و با وجود فشار‌های مالی که برای محرومان وجود دارد، می‌تواند بسیار گره‌گشا باشد. از جوادالائمه (ع) است که: «نیکوکاران به نیکى کردن نیازمندترند تا کسانى که به آن نیازمندند؛ زیرا پاداش و افتخار و نیکنامی‌اش از آن آنهاست، بنابراین آدمى هر خوبى که کند، نخست به خود کرده است، پس نباید به‌خاطر خوبی‌اى که به خود کرده است، از دیگران سپاسگزارى بخواهد».
{$sepehr_key_60151}
امام‌جواد (ع) هرگز دروغ نمی‌گفتند و اگر وعده‌ای می‌دادند، به آن عمل می‌کردند و می‌فرمودند: «راستگویی از بهترین صفات مؤمن است». ایشان همچنین، هرگز از بیان حق و دفاع از مظلومان، ترسی به خود راه نمی‌دادند و تأکید می‌کردند: «انجام‌دهنده ظلم و کمک‌دهنده ظلم و شخصی که راضی به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود». حضرت جوادالائمه (ع) دارای روحیه قناعت و رضا بودند؛ صفتی که امروز می‌تواند به جوانان کمک کند در عین تلاش برای کسب‌وکار حلال، درگیر آرزو‌های دورودراز نشوند و زندگی را بر خود تلخ نکنند؛ چون به تعبیر امام‌جواد (ع)، «قناعت، گنجی است که تمام نشود».
علاوه‌بر این، روح توکل بر سراسر حیات امام‌جواد (ع) حاکم بود و حضرت در همه بحران‌ها و مشکلاتی که شرایط سیاسی و اجتماعی بر ایشان تحمیل کرد، توکل می‌کردند و می‌فرمودند: «اعتماد به خدای متعال، بـهای هرچیز گران‌بها و نـردبانی بـه‌سوی همه بلندی‌هاست». هریک از این اوصافی که به اختصار بیان کردیم، اگر درست بازخوانی، تبیین و الگوسازی شود، مسیر زندگی جوانان را تغییر می‌دهد و عطش آنها برای خوشبختی و سعادت را رفع می‌کند.