به گزارش شهرآرانیوز؛ استارتاپ‌های مشهدی با وجود چالش‌های متعدد، از نبود آمار دقیق گرفته تا نبود حمایت‌های مالی کافی، با قدرت به پیش می‌روند و بر موج نوآوری سوار شده‌اند. براساس برخی گزارش‌ها، ایران در میان ۱۸۸کشور جهان، رتبه چهل‌وهشتم را از نظر تعداد استارتاپ‌ها به خود اختصاص داده است، با این حال نکته تأمل‌برانگیز این است که هیچ مرجع دولتی یا خصوصی آمار دقیقی از تعداد استارتاپ‌های فعال در ایران، به‌ویژه در مشهد، ارائه نمی‌دهد.
علت این مسئله هم این‌طور بیان می‌شود که بسیاری از استارتاپ‌ها در مراحل اولیه فعالیت خود، نیازی به ثبت شرکت یا داشتن دفتر ثابت ندارند و بیشتر بر تشکیل تیم‌های قوی و توسعه ایده‌های خلاقانه متمرکز هستند.
از سوی دیگر، چالش‌هایی مانند ناآشنایی سازمان‌های دولتی با استارتاپ‌ها، کمبود حامیان مالی و مشکلات مربوط‌به زمین و مالیات، مسیر رشد استارتاپ‌ها را ناهموار کرده است، با این حال استارتاپ‌های مشهدی با تکیه بر نوآوری و تلاش بی‌وقفه، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و فناوری‌های دیجیتال، در حال پیشروی هستند. در این گزارش نگاهی به این اکوسیستم در مشهد انداخته‌ایم.
رشد چراغ خاموش استارتاپ‌ها
دکتر علیرضا امیدفر، دبیر انجمن مراکز شتاب دهنده خراسان رضوی است. او در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما، به نبود آمار مشخصی از تعداد استارتاپ‌های فعال در مشهد و خراسان رضوی اشاره می‌کند و علت این موضوع را پیچیدگی بازار استارتاپ‌ها می‌داند.
امیدفر توضیح می‌دهد: بسیاری از استارتاپ‌ها در مرحله نخست فعالیت خود، نیازی به راه اندازی یا ثبت شرکت ندارند. درعوض، تمرکز اصلی آن‌ها در ابتدای راه، بر تشکیل یک تیم قوی با ایده‌های جدید و کاربردی است که این فرایند خود زمان بر می‌شود.
او می‌افزاید: فعالیت بسیاری از این استارتاپ‌ها به گونه‌ای است که ترجیح می‌دهند در ابتدای کار، کسی از وجود آن‌ها مطلع نشود. دلیل این امر هم ماهیت انفجاری استارتاپ هاست که بدون نیاز به تبلیغات، به یک باره رشد می‌کنند و محصولاتشان به عنوان یک نیاز در جامعه مطرح می‌شود.
دبیر انجمن مراکز شتاب دهنده خراسان رضوی برای روشن‌تر شدن موضوع، تاکسی‌های اینترنتی را مثال می‌زند: تاکسی‌های اینترنتی بزرگ را درنظر بگیرید؛ آن‌ها در ابتدای کار بدون هیچ تبلیغی، رشد انفجاری داشته‌اند و امروز مردم در هر شرایطی ترجیح می‌دهند برای رفت وآمد خود از این سرویس‌ها استفاده کنند.
توضیحات امیدفر نشان می‌دهد که ماهیت استارتاپ‌ها و نحوه رشد آن ها، جمع آوری آمار دقیق را دشوار می‌کند.
{$sepehr_key_118433}
استارتاپ‌ها در گرداب چالش‌ها
اگر از آمار حدودی تعداد استارتاپ‌های فعال در مشهد و خراسان رضوی بگذریم، گفته‌های فعالان این اکوسیستم نشان می‌دهد که استارتاپ‌ها امسال با چالش‌ها و موضوعات متنوعی دست وپنجه نرم کرده‌اند؛ از کاهش نیروی انسانی گرفته تا ورود فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی، همه و همه بخشی از فرازونشیب‌هایی است که استارتاپ‌ها در سال۱۴۰۳ با آن مواجه بوده‌اند. این موضوع ما را بر آن داشت تا با تعدادی از مدیران استارتاپ‌های فعال در مشهد درباره مشکلات، چالش‌ها و حتی فرصت‌های پیش روی آن‌ها به گفت‌و‌گو بنشینیم.
مجید راسخ نیا، یکی از مهندسان طراحی تأسیسات الکترونیکی در شرکت استارتاپ فناور یکتا، هزینه‌های تولید این تأسیسات را بسیار سنگین می‌داند و می‌گوید: برخی مواقع، نیاز به تسهیلات مناسب یا حامی مالی را احساس می‌کنیم و این اولین و مهم‌ترین مشکلی است که بیشتر استارتاپ‌ها با آن روبه رو هستند.
او همچنین می‌گوید: استارتاپ‌ها از نظر دانش و تخصص مشکلی ندارند، اما باتوجه به اینکه بیشتر مشتریان آن ها، سازمان‌های دولتی هستند، این سازمان‌ها بودجه کافی برای خرید محصولات تولیدشده استارتاپ‌ها را ندارند؛ دلیل این موضوع نیز معمولا اختصاص نیافتن بودجه کافی ازسوی این سازمان‌ها برای خرید محصولات استارتاپ‌هاست.
از نقل وانتقال تا مهاجرت متخصصان
شناخت ناکافی و نادرست برخی سازمان‌های دولتی از فعالیت استارتاپ ها، جزو دیگر مشکلاتی است که مدیر یک شرکت تحلیل داده در مشهد به آن اشاره می‌کند.
رحیم رمضانی در توضیح این مشکل می‌گوید: برخی سازمان‌های دولتی آگاه نیستند که می‌توانند داده‌های کلان خود را به استارتاپ‌ها بدهند و تحلیل و بررسی آن داده‌ها را از این شرکت‌ها تحویل بگیرند، حتی نمی‌دانند که قبل از اقدام به بستن قرارداد با شرکت‌های استارتاپی، لازم است داده‌های کلان خود را درقالب یک گزارش تهیه کنند.
او یکی دیگر از مشکلات را جابه جایی نیرو‌هایی می‌داند که پس از گذشت زمانی چندساله، تصمیم می‌گیرند یا به شرکت استارتاپ دیگری بروند که رشد کنند یا به فکر مهاجرت می‌افتند تا ایده‌های خود را سریع‌تر عملیاتی کنند.
پیگیری مشکل نبودِ زمین
تعدادی از شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ فعال در خراسان رضوی در قالب چند جلسه دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی، مشکلات خود را با استاندار و مسئولان مربوط مطرح کرده‌اند.
علی اکبر لبافی، دبیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان، درباره مشکلات استارتاپ‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: مهم‌ترین مشکل استارتاپ‌هایی که در حوزه الکترونیک فعالیت می‌کنند، نداشتن زمین در شهرک صنعتی بود. با پیگیری‌های انجام شده این مشکلات را به جلسه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی بردیم و بعد از تصویب در شورای برنامه ریزی، شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی و انجمن شرکت‌های دانش بنیان این استان موظف شدند تحویل زمین به استارتاپ‌ها را پیگیری و اجرایی کنند.
لبافی ادامه می‌دهد: درحال حاضر تحویل زمین در مرحله جانمایی و مشخص کردن اولویت هاست، اما با اجرای آن می‌توان گفت که یکی از مشکلات مهم استارتاپ‌ها رفع می‌شود.
دبیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی مشکل دیگر استارتاپ‌ها را پرداخت مالیات می‌داند و می‌گوید: آن گروه از استارتاپ‌هایی که در پارک علم وفناوری مستقر هستند، باتوجه به صدور کد بیمه برای آن ها، معافیت مالیاتی دارند، اما تعداد زیادی از آن‌ها مشکل پرداخت مالیات دارند که تلاش می‌کنیم با دریافت صدور مجوز برای صادر شدن تعدادی کد بیمه، برای استارتاپ‌هایی که خارج از پارک علم وفناوری هستند نیز امکان معافیت مالیات را فراهم کنیم.
{$sepehr_key_118434}
خراسان رضوی؛ رتبه دوم بیشترین تعداد استارتاپ در کشور
«حدود صد استارتاپ فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال در پارک علم وفناوری مستقر هستند و فعالیت می‌کنند.» این جمله را دکتر علی جاهدی، مدیر مرکز رشد آی سی تی در پارک علم وفناوری خراسان رضوی و مدرس کسب وکار در دانشگاه فردوسی مشهد، بیان می‌کند.
او درباره جزئیات فعالیت استارتاپ‌ها با محوریت اقتصاد دیجیتال در پارک علم وفناوری این طور توضیح می‌دهد: فناوری، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و زیرساخت‌های ابری، نرم افزار‌های کاربردی، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده گردشگری، بازی سازی و... جزو حوزه‌هایی است که این شرکت‌ها در آن فعالیت می‌کنند.
مدیر مرکز رشد آی سی تی در پارک علم وفناوری خراسان رضوی با اشاره به اینکه رئیس پارک علم وفناوری گردش مالی استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان را در پایان هر سال اعلام می‌کند، پارک علم وفناوری، مراکز رشد و شتاب دهنده، مرکز سلامت، دانشگاه فردوسی و مجموعه‌ای از مراکز شتاب دهنده خصوصی را در شمار سازمان‌ها و نهاد‌های حمایت کننده از استارتاپ‌ها برمی شمرد و می‌گوید: مراکزی مانند کارخانه نوآوری، بستری را فراهم کرده‌اند که استارتاپ‌ها در آنجا مستقر شوند.
براساس قانون، حمایت‌ها و مزیت‌هایی برای شرکت‌های فعال تعریف شده است؛ از جمله قانون حمایت از شرکت‌های استارتاپ دانش بنیان و قانون جهش تولید دانش بنیان. در ذیل این قوانین، دستورالعمل‌هایی نیز در سازمان‌های مرتبط وجود دارد. اما به گفته دکتر جاهدی، تا زمانی که دستگاه و سازمان مربوط اهمیت فعالیت استارتاپ‌ها را درک نکند، هیچ کدام از این قوانین، امکان اجرایی پیدا نمی‌کند.
جاهدی با تأکید بر اینکه بعد از تهران، بیشترین استارتاپ‌های فعال در خراسان رضوی مستقر هستند، بدون اعلام آمار مشخصی می‌گوید: خراسان رضوی از نظر فعالیت استارتاپ‌ها با محوریت اقتصاد دیجیتال، در رتبه دوم کشور است.
مدیر مرکز رشد آی سی تی در پارک علم وفناوری خراسان رضوی یکی از مشکلات را نبود سرمایه گذار خطرپذیر در این استان برای سرمایه گذاری و حمایت از ایده‌های استارتاپ‌ها می‌خواند و ادامه می‌دهد: متأسفانه تسهیلاتی که استارتاپ‌ها می‌توانند دریافت کنند، مناسب نیست؛ البته صندوق‌های پژوهش نیز در این عرصه به کمک استارتاپ‌ها آمده‌اند، اما این کمک‌ها کافی نیستند.