همین مرده‌هایی که سر قبرشان هستیم و فاتحه می‌خوانیم، اگر سر از گور بردارند، شوکه می‌شوند از این همه تحول و نوآوری که رخ داده است. این را آقامعلمی می‌گفت که هم کلام بودیم. یک «اما...» که در کار کرد، کلی ذهنم را درگیر کرد. او گفت، اما اگر در مدرسه چشم باز کنند، اصلا اتفاقی نخواهد افتاد.
دلیلش هم این بود که وقتی اینان بودند و به مدرسه می‌رفتند، تا امروز که شاید چندده سال از مرگشان می‌گذرد، وضعیت آموزشی و فضای آموزشی ما چندان فرقی نکرده است. همه جا در بازه زمانی کوتاهی چنان دچار تحول شده است که خود ما زندگان دچار حیرت می‌شویم، اما دریغا که سازه‌های آموزشی و نظام آموزشی با گذشته تفاوت نمایانی ندارد!
اگر این را بگذاریم درکنار کمبود کلاس‌ها و جمعیت دانش آموزی، یک مسئله تلخ بر دیگر مسائل می‌افزاید؛ یعنی ما هم زمان با دو فقر نرم افزاری و سخت افزاری مواجهیم. معلوم است که نتیجه می‌شود همان میانگین معدلی که در سال ۱۴۰۲ صدای همه را به افسوس بلند می‌کند. تازه وقتی رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش وپرورش در سال بعد از ارتقای معدل خبر می‌دهد، با این آمار مواجه می‌شویم که در رشته علوم تجربی میانگین نمرات از ۱۱.۲۳ به ۱۲ رسید. در رشته علوم ریاضی میانگین نمرات از ۱۰.۷۹ به ۱۱.۸۲ و در رشته انسانی از ۸.۷۵ به ۹.۱۳ رسید و درمجموع نمرات دانش آموزان از ۱۰.۲۶ به ۱۰.۹۸ رسیده است.
محسن زارعی چنین جمع بندی می‌کند: درمجموع در رشته انسانی ۰.۳۸، تجربی ۰.۷۷ و ریاضی ۱.۰۳ افزایش میانگین نمرات را نسبت به سال گذشته شاهدیم و درمجموع سه رشته، نمرات نیم نمره افزایش داشت. دوباره این نمره‌ها را بخوانیم، آیا جز تأسف می‌توان چیزی گفت؟ آیا دست تحسر بر سر نباید زد؟
{$sepehr_key_120828}
قرار است فردای ایران عزیز را همین نسل، با همین کارنامه تحصیلی مدیریت کند؛ آیا نباید نگران شد برای سال‌های بعد که برگ‌های تقویمش با قلم مدیرانی با این میانگین معدل، نوشته خواهد شد؟ از زبان معلم دیگری هم شنیدم که دردمندانه از فقر سواد دانش آموزان می‌گفت؛ از اینکه حداقل‌ها را هم فرانگرفته‌اند. گاهی هم می‌بینیم که برخی افراد، برگه‌های امتحانی را در فضای مجازی منتشر می‌کنند که جواب دانش آموزان با پرسش معلم هیچ نسبتی ندارد.
جواب‌ها آن قدر پرت است که اول آدم را به خنده می‌اندازد، اما بعد که تأمل می‌کنیم، می‌بینیم «گریه واجب» هستیم. باید بر روزگار خود بگرییم. تلخ است، اما واقعیت دارد که وضعیت مدارس به دانشگاه‌ها هم کشیده می‌شود. قطعا تنزل سطح سواد به تنازل بلاانقطاع کارآمدی هم می‌انجامد. نتیجه هم فردا چشم‌های همه را دودکش خواهد کرد اگر همین امروز برای اصلاح مسیر و غنی سازی فرصت‌های تحصیلی فرزندانمان تدبیر نکنیم.