سرور هادیان | شهرآرانیوز؛ خراسان رضوی با برخورداری از چهار گذرگاه مرزی جاده‌ای و دو گذرگاه ریلی در شهرستان‌های سرخس و خواف، نقش مهمی در ارتباط زمینی و ریلی ایران با کشور‌های همسایه ایفا می‌کند. این گذرگاه‌ها استان را به ترکمنستان در شمال و افغانستان در شرق متصل می‌کنند و موقعیتی راهبردی در مناسبات منطقه‌ای به آن بخشیده‌اند.

گذرگاه مرزی سرخس، شامل پایانه‌های جاده‌ای و ریلی، با بیش از ۲۵سال سابقه فعالیت، در نقطه صفر مرزی شمال‌شرق ایران و در فاصله ۱۸۵کیلومتری از مشهد واقع شده است. این پایانه از مهم‌ترین مبادی مبادلات تجاری و ترانزیتی ایران با کشور‌های آسیای میانه به شمار می‌رود. در سوی دیگر استان، مرز ریلی شمتیغ در شهرستان خواف به عنوان بخشی از پروژه راه‌آهن خواف–‌هرات

اگرچه در سال۱۳۹۹ افتتاح شد، اما فعالیت عملیاتی و گسترده آن از نیمه سال ۱۴۰۳ آغاز گردید و شتاب بیشتری گرفت. امروز، پس از سال‌ها تداوم حمل‌ونقل ریلی در مرز‌های خراسان رضوی، موقعیت این استان به‌عنوان یکی از قطب‌های تجارت ریلی ایران تثبیت شده است.

توسعه همکاری‌ها با ترکمنستان، افغانستان و سایر کشور‌های منطقه باعث شده کارشناسان تجارت و ژئواکونومی، خراسان رضوی را یکی از نقاط کلیدی در کریدور‌های شمال–جنوب و غرب–شرق منطقه قلمداد کنند؛ جایگاهی که با توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی، آینده‌ای پررونق‌تر نیز در انتظار آن است.

اتصال افغانستان به اروپا از طریق خراسان

رئیس هیئت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان در گفت‌و‌گو با شهرآرا می‌گوید: خوشبختانه مدتی است که اتصال ریلی بین خطوط داخلی ایران از طریق شمتیغ به روزنک که در ۶۰کیلومتری هرات واقع شده، فعال شده است.

محمود سیادت با اشاره به یک اتفاق مهم‌تر می‌افزاید: در حال حاضر، بار صادراتی افغانستان به اروپا نیز از همین مسیر انتقال پیدا می‌کند. این خبر بسیار خوبی برای بازرگانان افغانستانی است، زیرا یک مسیر جدید، ارزان و سریع برای آنان مهیا شده است. وی ادامه می‌دهد: همچنین بار‌های ترانزیتی افغانستان که به بندرعباس می‌رسند از همین مسیر به داخل افغانستان منتقل می‌شوند و همین موضوع مثبت باعث شده است که شلوغی و ترافیک در دوغارون و دیگر مرز‌های زمینی ما با افغانستان کاهش یابد.

رئیس هیئت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان با اشاره به سفر اخیر خود به هرات بیان می‌کند: از نزدیک شاهد اتصال روزنک به شهرک صنعتی هرات بودم که با سرعت در حال انجام است. این پروژه کاری مشترک میان شرکت‌های افغانستانی و ایرانی است که از دانش، تکنولوژی، وسایل و کالا‌های ایرانی بهره می‌برند. به همین دلیل بسیار امیدوارم، همان طور که در حاشیه نمایشگاه اکسپو در گفت‌و‌گو با مشاور وزیر راه اشاره شد، مسیر ریلی چابهار به زاهدان نیز تا چند ماه آینده فعال شود و در نتیجه، این مسیر به شبکه ریلی کشور متصل گردد.

{$sepehr_key_123997}

ضرورت توسعه زیرساخت‌های ریلی

سیادت با تأکید بر اینکه در حوزه اتصالات ریلی میان ایران و افغانستان اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است، اظهار می‌دارد: انتقال بار ترانزیتی از بندرعباس و در آینده از چابهار و صادرات کالا‌های افغانستانی به اروپا از مسیر ایران که به صورت ریلی انجام می‌شود، گام‌های مثبتی است. با این حال باید توسعه زیرساخت‌های ریلی مدنظر قرار بگیرد و امکاناتی مانند ایکس ری در شمتیغ به درستی تجهیز شود تا از بروز مشکلاتی مانند ورود مواد مخدر که ممکن است باعث مسدود شدن مسیر شود، جلوگیری گردد.

 خوشبختانه در حال حاضر روند کار مثبت و امیدبخش است. وی یادآوری می‌کند: مسیر ریلی به اروپا برقرار شده است و ترانزیت کالا‌های افغانستانی از بندرعباس به صورت ریلی انجام می‌شود. در همین اواخر، حدود ۵هزار تن شکر متعلق به شرکت سوپر کولا از این مسیر منتقل شده است.

کالا‌های دیگر نیز از این مسیر در حال افزایش هستند که با تکمیل مسیر چابهار و شمتیغ، این رشد محسوس‌تر خواهد شد. البته تأکید می‌کنم که مشکلاتی مانند نبود ایکس ری در گمرک باید به طور کامل حل شوند. به نظر من اگر این مسیر ادامه یابد، سرمایه گذاری‌های جدید نیز صورت خواهد گرفت.

همکاری معدنی با افغانستان

رئیس هیئت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان بیان می‌کند: از سوی دیگر ایران نیز اعلام آمادگی کرده که از هرات تا قندهار ریل گذاری کند و در مقابل، مواد معدنی دریافت نماید. امیدواریم که در کمیسیون همکاری‌های مشترک که تا دو ماه دیگر در کابل برگزار خواهد شد، درباره این موضوع و برخی توافقات دیگر تصمیم گیری شود.

سیادت توضیح می‌دهد: افغانستان به عنوان مسیری ترانزیتی برای ایران بسیار مناسب است. همچنین خطوط ریلی ایران از طریق افغانستان می‌توانند به چین متصل شوند. اگر مسیر واخان که میان افغانستان و چین است، به آسیای میانه متصل شود، دسترسی‌های ما نیز بیشتر خواهد شد.

در این صورت، افغانستان با تبدیل شدن به چهارراه ترانزیتی، می‌تواند هم برای نیروی کار خود اشتغال ایجاد کند و هم درآمدزایی بالایی داشته باشد؛ که هر دو، برای این کشور بسیار ضروری‌اند. وی اعلام می‌کند: اتفاقات خوبی در حال وقوع در این مسیر است. همچنین در مسیر ماهیرود به هرات که ساخت جاده آن به دلیل مشکلات امنیتی سال‌ها طول کشیده و حتی متوقف شده بود، به تازگی با سفر هیئتی ایرانی به ریاست معاون اقتصادی وزارت امور خارجه، تأمین اعتبار صورت گرفته و مقرر شده که طی چند ماه آینده این مسیر نیز تکمیل شود.

سیادت می‌افزاید: در سفر به هرات از نزدیک دیدم که سرکنسول ایران و تیم همکارشان به طور جدی پیگیر این پروژه هستند. چابهار باید قدر فرصتی را که هرچند ناخواسته برایش ایجاد شده، بداند. به هر حال، با حادثه اسف باری که در بندرعباس و گمرک شهید رجایی رخ داد و همه ما را داغدار کرد، خلأیی ایجاد شده که چابهار می‌تواند حداکثر استفاده را از آن ببرد. در همین راستا، دو طرف ایرانی و افغانستانی باید از مرحله حرف فراتر بروند و کار را به صورت عملیاتی پیش ببرند.

وی ادامه می‌دهد: همچنین در مرز میلَک، برای ورود کامیون‌های خالی افغانستانی و نیز در بندر چابهار، باید تلاش بیشتری برای تسهیل واردات، تسریع عملیات و ارتقای خدمات بندری صورت گیرد. به گفته سیادت مجموعه این اقدامات می‌تواند نه تنها اتصالات ترانزیتی ایران و افغانستان را تقویت کند، بلکه این دو مسیر را به مکمل‌هایی برای دسترسی به بازار‌های جدید و فرصت‌های ترانزیتی گسترده‌تر بدل سازد. وی ابراز امیدواری می‌کند که این روند با سرعت بیشتری پیگیری شود و مباحث مرتبط با آن از سوی مسئولان و تصمیم گیران، جدی گرفته شود.

پیش بینی رونق تجارت ریلی با افغانستان

مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان درخصوص مسیر ریلی خواف -هرات هم به ایرنا می‌گوید: ۶۰هزار تن کالای صادراتی و ترانزیتی سال گذشته از طریق راه آهن خواف - هرات از گذرگاه ریلی و مرزی «شمتیغ» شهرستان خواف به افغانستان انتقال یافت.

مصطفی رضایی می‌افزاید: سال۱۴۰۲ میزان جابه جایی کالا از مرز ریلی شمتیغ به افغانستان ۱۱هزار و ۵۰۰ تن بود که بیشتر آن اقلام ساخت خط ریلی بوده است. از مجموع ۶۰هزار تن کالای منتقل شده به افغانستان در سال قبل ۲۰هزار تن «تراورس»، ریل و مصالح ساخت خط آهن افغانستان بوده و ۴۰هزار تن دیگر کالا‌های صادراتی و ترانزیتی است.

مدیر عامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان ادامه می‌دهد: سیمان، کود شیمیایی و مواد غذایی اقلام صادراتی از ایران و کنجاله سویا، آهن آلات و شکر، اقلام ترانزیتی از چین، هند و امارات متحده عربی بوده است. وی بیان می‌کند: پیش بینی می‌شود امسال روند رو به رشد تجارت ریلی در این مسیر با جهش پیش بینی شده به ۲۰۰هزار تن کالا برسد.

{$sepehr_key_123996}

سهم افغانستان از ترانزیت استان

احمد زمانیان، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی مشهد، با اشاره به پیشینه طولانی فعالیت شرکت‌های ایرانی در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت به افغانستان می‌گوید: از مجموع ۳۵۰شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی ثبت شده در مشهد، حدود ۶۰درصد در مسیر‌های پاکستان و افغانستان و ۴۰درصد در حوزه آسیای میانه فعال هستند و این نشان‌دهنده نقش محوری خراسان رضوی در تجارت منطقه‌ای است.

قریب به ۹۰درصد کالا‌های ترانزیتی افغانستان از طریق خراسان رضوی منتقل می‌شود و تجار استان هماهنگی‌های گسترده‌ای با طرف افغانستانی برای تسهیل این حجم بالای مبادلات انجام داده‌اند. وی می‌افزاید: بخش خصوصی حوزه حمل و نقل بین‌المللی، آمادگی کامل برای هرگونه همکاری را در راستای اعتلای ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی ایران دارد.