نجات اهل عالم در عزاداری محرم است | بررسی چرایی فلسفه اقامه سوگواری حسینی

به گزارش شهرآرانیوز؛ برای آنها که حقیقت باور‌ها و سنت‌های شیعه را نمی‌دانند یا دانسته درتلاش هستند که این حقیقت و هویت ناشناخته بماند، اقامه هرساله عزای حسینی، گریستن بر مصائب کشته صدهاسال پیش همچون مادری که فرزند از دست داده و بازگویی وقایعی که هنوز هم تاریخ از بیانشان شرمسار است، با معادلات معمول زندگی جور درنمی‌آید و برای همین هم به راه‌های مختلف از این اقامه عزا سؤال می‌کنند و خرده می‌گیرند.

در آستانه محرم سیدوسالار شهیدان و در گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین صادق گلزاده، استاد حوزه و دانشگاه، رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای خراسان بزرگ و رئیس قرارگاه حوزه انقلابی، درباره فلسفه و چرایی اقامه عزای حسینی گفت‌و‌گو کرده‌ایم.

عزاداری حسینی در بیت رضوی

اقامه عزای حسینی، سیره اهل‌بیت (ع) به‌ویژه امام‌کاظم (ع) و امام‌رضا (ع) بوده است؛ چنان‌که حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) می‌فرمایند: «چون ماه محرم مى‏‌رسید، کسى پدرم را خندان نمى‌‏دید. غم و اندوه بر او چیره بود تا آنکه ۱۰ روز مى‏‌گذشت، روز دهم، روز سوگوارى و اندوه و گریه او بود و مى‏‌فرمود: این روزى است که حسین (ع) در آن کشته شد».

حضرت ثامن‌الحجج (ع) خود نیز اقامه عزا می‌کردند که سبک عزاداری ایشان هم برای ما درس‌آموز است؛ چنان‌که ابتدا خود بر منبر می‌رفتند و درباره فضایل جدشان، حضرت ابوعبدا... (ع)، تبیین و روشنگری می‌کردند و از نیاز‌ها و اقتضائات روز سخن می‌گفتند و سپس از دعبل می‌خواستند که شعر و نوحه بخواند.

پرشور عزاداری کنیم

امروز هم ما با نگاه به آن سیره نورانی باید چند روز مانده به محرم حسینی، آماده عزاداری‌های محرم شویم و مساجد، حسینیه‌ها و تکایا و حتی سردر خانه‌ها را سیاه‌پوش کنیم؛ به‌ویژه امسال که عطر شهادت از روز‌های پیش از محرم در کشور پیچیده و دشمن به خاک وطن حمله کرده است، پرچم سیاه یا سرخ حسینی را به اهتزاز درمی‌آوریم و با شور و شعوری متفاوت‌تر از سال‌های قبل، اقامه عزا می‌کنیم.

فلسفه سیاه‌پوشی‌های محرم

چند رنگ در ظرفیت‌های مذهبی به اقتضای خاص خود جلب توجه ویژه می‌کنند؛ دو رنگ سفید و سبز در اعیاد و در سیره اهل‌بیت (ع) تجلی خاص داشته‌اند؛ چنان‌که لباس سفید بر تن کرده، شال سبز می‌انداختند و در ایام عزاداری نیز استفاده از دو رنگ سیاه و سرخ، معمول و مرسوم و سیره مؤمنان مورد تأیید اهل‌بیت (ع) بوده است.

در پاسخ به آنها که می‌گویند سیاه‌پوشی سنت عباسیان بوده است، باید گفت: بله، عباسیان سعی می‌کردند با برجسته کردن ائمه (ع) قبل از امام‌رضا (ع)، خود را منتسب به خاندان رسالت کنند و جامعه را با وجود خود، بی‌نیاز به هدایت و راهبری ائمه (ع) نشان دهند، لذا مأمون برای همین تغییر نسلِ اهل‌بیت (ع)، یک دختر خود را به تزویج امام رضا (ع) و دختر دیگر را به تزویج امام‌جواد (ع) درآورد که از هیچ‌یک هم فرزندی برجای نماند.

شمر و حسین زمانه را بشناسیم

درکنار سیاه‌پوشی که نماد عزاداری و اقامه عزاست، رنگ سرخ هم در عزاداری‌های حسینی، نماد مقاومت و ایستادگی و در صحنه بودن است. مهم آنکه همه این نمادها، سیاه‌پوشی‌ها و عزاداری‌ها برای آن است که به تعبیر استاد شهید مرتضی مطهری، شمر و یزید و حسین زمانه را بشناسیم. امروز برای ما ایرانیان و شیعیان امیرالمؤمنین (ع)، شمر و یزید زمان، جبهه صهیونیست و آمریکاست و عاشوراییان زمان، یمن، لبنان و فلسطین‌اند، لذا شعار «انّا عَلی‌العَهد» که در شهادت شهدای بزرگ جبهه مقاومت سردادیم، دراصل به معنای عهد با اهل‌بیت (ع) و امام‌حسین (ع) است.

نقش روشنگری دعا

دو مفهوم درباره محرم و صفر و نهضت عاشورا به‌عنوان اسلحه مؤمنان معرفی شده است که هر دو هم یادگار امام‌سجاد (ع) است؛ یکی دعا که در روایات از آن به سلاح مؤمن تعبیر شده است و در همه نسل‌ها و اعصار به آن نیاز داریم. سلاح دوم مؤمن، گریه و اشک است که بیدارگر و روشنگر است؛ چنان‌که امام‌سجاد (ع) به مناطقی از مدینه که ایشان را نمی‌شناختند، می‌رفتند و از اهالی طلب آب می‌کردند؛ چون به ایشان آب می‌دادند، حضرت زین‌العابدین (ع) می‌گریستند و در پاسخ به دلیل گریه خود می‌فرمودند: «در کربلا پدرم حسین (ع) را با لبان تشنه به شهادت رساندند» و بعد گزارش واقعه را می‌دادند.

اشک، رسانه شیعه است

اشک، رسانه شیعه و عاشوراست؛ همان‌طور که دعا رسانه است و در فراز‌های زیارت عاشورا، عظمت واقعه بیان می‌شود، گریه نیز چنین کارکردی دارد. وقتی جمع عظیمی با روضه و نوحه بر مظلومیت حضرت سیدالشهدا (ع) گریه می‌کنند، این گریه، از سر ضعف نیست، بلکه اشک انتقام و مقاومت و در صحنه بودن است؛ برای همین هم گریه اسلحه مؤمنان محسوب می‌شود، لذا محرم و صفر امسال بیش از گذشته به دعا و گریه به‌عنوان دو سلاح درکنار نیرو‌های مسلح و فرماندهی و هدایت رهبر معظم انقلاب به‌عنوان برجسته‌ترین، حکیم‌ترین و مقتدرترین رهبر دنیا، درکنار حضور مردم در صحنه، نیاز داریم.

شور و شعور درکنار هم

ما ایرانی‌ها به‌ویژه خراسانی‌ها وظیفه داریم از سیره و سنت امام‌رضا (ع) در اقامه عزای حسینی بیشتر بگوییم. حضرت ثامن‌الحجج (ع) شیوه خاص خود را در عزاداری داشتند؛ احساس و عاطفه از یک‌سو و معرفت و اندیشه از سوی دیگر. یقینا مجلس حسینی بدون منبر و معارف نمی‌شود؛ کمااینکه بدون نوحه و روضه و مداحی هم نمی‌شود. در این میان گاه نیاز داریم به شبیه‌سازی واقعه که تعزیه این کار را برای ما می‌کند. همه این قالب‌ها باید گرامی داشته شود و معارف حسینی و حقیقت و پیام عاشورا را منتقل کند.

اصلا حسین (ع) جنس غمش فرق می‌کند

پیامبر (ص) درباره امام‌حسین (ع) فرمودند: «حسین (ع)، چراغ فروزان هدایت و کشتی نجات امت است». این یعنی حضرت سیدالشهدا (ع) متعلق به همه زمان‌ها و همه مکان‌هاست. با نگاه از عرش برین به حرکت اهل‌بیت (ع)، بین پرچم سبز علوی و مهدوی و بیرق سیاه و سرخ حسینی، رابطه‌ای معنادار وجود دارد. پرچم سیدالشهدا (ع) ضامن همه پرچم‌هاست؛ هم ضامن غدیر و هم زمینه‌ساز ظهور امام‌مهدی (عج).

{$sepehr_key_132859}

سرّ خفی در عزاداری سیدالشهدا (ع)

اشک بر اباعبدا... (ع) بیدارکننده و احیاگر است و همین بیداری، ما را به‌سمت ظهور می‌برد. بدون این اشک، انسان دل‌مرده است. برخلاف سایر گریه‌ها و عزاداری‌ها که آرامش و سکینه قلبی را از انسان می‌گیرد، در مجلس عزای سیدالشهدا (ع) ما آرام می‌شویم. آرامش دو دنیا در گرو این اشک و گریه است. امام‌حسین (ع) اعجوبه هستی و رب‌العالمین است؛ چنان‌که دعای زیر قبه حضرت، مستجاب و در تربتشان شفاست و این یعنی زنده بودن

اباعبدا... (ع)؛ اینکه شیعه در هر مجلس عزایی حتی مجالس عزای دیگر اهل‌بیت (ع) بر مصائب سیدالشهدا (ع) نوحه می‌خواند و گریه می‌کند و می‌گوید: «لَا یَوْمَ‏ کَیَوْمِکَ یَا اَبا عَبْدِا...»، همان سرّ خفی است؛ چراکه در نام و عزا و زیارت عاشورا و اربعین حسینی، نجات اهل عالم نهفته است.