به گزارش شهرآرانیوز؛ دهه آخر ماه صفر، هر ساله مشهد را به نقطه ثقل حضور پرشور عاشقان اهل‌بیت (ع) تبدیل می‌کند. بزرگی این اجتماع، از یک‌سو تصویری کم‌نظیر از ابعاد عشق و ارادت به آستان امام‌رضا (ع) ارائه می‌دهد و ازسوی دیگر، مسئولیتی خطیر را بر دوش نهاد‌های مدیریت‌شهری، استانی و ملی می‌گذارد؛ مسئولیتی که تحقق آن مستلزم هم‌افزایی همه ظرفیت‌های دولتی، مردمی و بخش خصوصی، هم در مقیاس محلی و هم در مقیاس ملی است؛ تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که ظرفیت‌های محلی، اعم از دولتی و مردمی، در این ایام پای کار میزبانی از زائران امام‌رضا (ع) آمده‌اند، اما بهره‌گیری از ظرفیت‌های ملی، در مقایسه با ایام اربعین، چندان که باید و شاید نبوده است و این موضوع همواره محل پرسش و مطالبه جامعه رسانه‌ای و افکار عمومی در مشهد و خراسان رضوی است.
در آستانه دهه آخر ماه صفر امسال و باتوجه‌به روند رو به رشد حضور زائران داخلی و خارجی، سراغ حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی عسکری، رفته‌ایم تا در مقام معاونت فرهنگی‌اجتماعی و زیارت استانداری خراسان‌رضوی، درباره چرایی کم‌رنگ بودن مشارکت ملی در میزبانی از زائران رضوی در دهه آخر ماه صفر و چالش‌ها و راهکار‌های آن و... بگوید.
چرا برای خدمت رسانی به زائران اربعین، همه ظرفیت‌های کشور بسیج می‌شوند، اما این ظرفیت‌ها در دهه آخر صفر به همان گستردگی به کمک مشهد نمی‌آید؟
واقعیت امر این است که ما در چند سال اخیر به طور جدی این مسئله را به عنوان یک مطالبه مهم از مسئولان کشوری دنبال کرده‌ایم. یکی از چالش‌هایی که بار‌ها در کمیسیون‌های تخصصی دولت و کارگروه ملی زیارت مطرح و مطالبه شده، همین است که چرا الگویی مشابه اربعین برای دهه پایانی صفر اجرایی نمی‌شود.
در جلسات متعدد و به خصوص در کمیسیون فرهنگی اجتماعی دولت، این موضوع به تصویب رسیده است که همان طور که همه ظرفیت‌های کشور و وزارت کشور برای خدمت رسانی به زائران اربعین امام حسین (ع) پای کار می‌آید، برای دهه آخر صفر نیز همین سیاست و عزم ملی اعمال شود.
کارگروه ملی زیارت که مأموریت ارتقای سطح خدمت رسانی به زائران مشهد مقدس را برعهده دارد و مصوبات بسیار مهمی در این راستا داشته است، بر این نکته تأکید می‌کند که الگوی اربعین باید به شکلی متناسب در مشهد نیز اجرایی شود؛ البته هنوز شاهد تحقق کامل این مطالبه نیستیم و همچنان نیازمند همدلی و حمایت جدی‌تر سطوح ملی هستیم، اما پیگیری ها، نامه نگاری‌های رسمی با امضای استاندار و همچنین مکاتبات با وزرا و مسئولان مرتبط، همه در جریان است تا این مطالبه هرچه زودتر پاسخ اجرایی بگیرد.
چه اقداماتی برای بهره گیری از ظرفیت‌های ملی به منظور ارتقای میزبانی از زائران رضوی در دهه آخر ماه صفر امسال در دستورکار است؟
امسال موضوع بهره گیری از ظرفیت‌های ملی اهمیت ویژه‌ای یافته است. در همین راستا، ارتباط و هم افزایی با تمام نهاد‌های اجرایی کشور، چه از نظر اسکان، چه در زمینه حمل ونقل و چه پشتیبانی لجستیکی، به صورت هدفمند دنبال می‌شود. ما با بسیاری از استانداری‌ها و دستگاه‌های کشوری رایزنی و هماهنگی کرده‌ایم تا علاوه بر ظرفیت استان‌های همجوار و محلی، بتوانیم از توان نیروی انسانی، لجستیک، ناوگان حمل ونقل ریلی، هوایی و زمینی سراسر کشور بهره‌مند شویم.
همچنین ستاد خدمات سفر به شکل ستادی و با هماهنگی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، ظرفیت‌های ملی خود را برای کمک به خدمت رسانی به زائران دهه آخر صفر بسیج کرده است. مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز امسال سفری به استان کردند و در حوزه اسکان اضطراری و توسعه بنیاد زائر برنامه ریزی کردند.
ما تلاش می‌کنیم به همان اندازه که ستاد خدمات سفر کشوری امکانات و برنامه‌ها را تأمین می‌کند، ما نیز در زمینه استانی، هم افزا و مطالبه گرانه به دنبال جذب و به کارگیری این منابع باشیم. موفقیت در میزبانی، مستلزم همگرایی نهادی در سطح ملی و استانی است؛ استاندار و مجموعه مدیریت استان با برگزاری جلسات مستمر در سطح کشور، تلاش می‌کنند چالش‌های حوزه زیارت را به حداقل برسانند. انتقال تجربه، تبادل اطلاعات و پیگیری مصوبات کارگروه ملی زیارت، در دستورکار جدی قرار گرفته است. پروژه‌هایی نظیر توسعه خطوط ریلی و بزرگراه حرم تاحرم با تأکید مطالبه گرانه، پیگیری شده و بخش‌هایی از آن به سرانجام رسیده است.
در حوزه حمل ونقل، تمرکز ما بر فعال سازی ظرفیت ناوگان ریلی، زمینی و هوایی، استفاده از پارکینگ‌های مکانیزه و ظرفیت بخشی به پایانه‌های مسافربری، فراهم آوری پارکینگ‌های اضطراری و همچنین حمایت از بخش خصوصی برای افزایش فضای پارکینگ‌های عمومی است.
{$sepehr_key_141850}
از برگزاری جلسه کارگروه ملی زیارت چه خبر؟ آیا پیش از دهه آخر صفر تشکیل جلسه خواهد داد؟
جلسه کارگروه ملی زیارت، دوره‌های قبل در مشهد برگزار می‌شد و امسال یک جلسه در تهران و یک جلسه در قم برگزار شده است، اما تلاش بر این است که پیش از فرارسیدن دهه آخر صفر و چهل وهشتم، جلسه‌ای با حضور وزرای مرتبط و در صورت امکان حتی حضور رئیس جمهور یا معاون اول رئیس جمهور در مشهد برگزار کنیم. موضوعات کلیدی همانند محور اصلی زیارت امام رضا (ع)، برنامه‌های روز زیارتی حضرت و سازمان دهی امور به ویژه در ایام پرترافیک زیارتی، در دستورکار این جلسات قرار دارد. ما پیگیر برگزاری این جلسه با حضور مسئولان کلیدی کشور هستیم و انتظار داریم حداقل یکی از شخصیت‌های اصلی کشور در آن مقطع، در مشهد حضوری جدی و مؤثر داشته باشند.
ارزیابی‌ای از وضعیت میزبانی دهه آخر صفر و چالش‌های سال‌های قبل داشته‌اید؟ مهم‌ترین چالش‌ها چه بوده است و امسال برای رفع آن‌ها چه برنامه‌ای در دستورکار است؟
ما ضمن برگزاری ستاد‌های مختلف به طور منظم، به آسیب شناسی و ارزیابی قوت‌ها و ضعف‌های میزبانی سال‌های گذشته پرداخته‌ایم. مهم‌ترین چالش در حوزه حمل ونقل و نیز تأمین اقلام ضروری و کالا‌های اساسی برای زائران بوده است؛ به همین دلیل، کمیته حمل ونقل و کمیته نظارت و تنظیم بازار، امسال فعال‌تر شده‌اند تا نیاز‌های عمومی زائران را بدون کمبود و نارسایی پاسخگو باشند. بیش از ۲۱ دستگاه نظارتی، بازرسی از رستوران ها، هتل ها، مراکز اقامتی، حمل ونقل درون شهری (تاکسی‌ها و اتوبوس ها)، عرضه کالا‌ها و خدمات و... را بر عهده گرفته‌اند.
به منظور نظارت بر اسکان رسمی و غیررسمی و نیز رسیدگی آنی به شکایات، سامانه‌های تلفنی و میدانی فعال شده‌اند؛ هشتصد واحد منتخب، اقلام ضروری را با تخفیف ویژه دراختیار زائران قرار خواهند داد. جامعه هتل داران استان نیز امسال همکاری‌های گسترده تری در ارائه تخفیف، رعایت نرخ نامه و پاسخ به شکایات کرده است. تلاش جدی برای گسترش اسکان ارزان قیمت، حمایت بنیاد زائر، جمعیت خدمتگزاران زائرین پیاده و دیگر گروه‌های مردمی نیز در دستورکار است.
چه برنامه‌هایی برای بهره گیری بیشتر از ظرفیت‌های مردمی در میزبانی از زائران دهه آخر صفر دارید؟
امسال کمیته فضای مجازی و سامان دهی داده‌ها در حوزه زیارت، سامانه‌های راهنمای زائر را فعال کرده و با استفاده از شماره‌های اختصاصی و سامانه‌های تلفنی ۳۷۰۴۵ به زائران امکان داده است تا در موضوع اسکان، گرفتن اطلاعات مسیر حرکت یا دریافت راهنمایی‌های خدماتی و رفاهی، از ظرفیت‌های هوشمند و مردمی بهره‌مند شوند.
سامانه هم محله‌ای امام رضا (ع) نیز راه اندازی شده است تا مشابه مدل عراقی استقبال از زائران اربعین، مردم مشهد بتوانند در قالب نذر خدمت، منازل و امکانات خود را برای پذیرایی از زائران دراختیار بگذارند. این حرکت، علاوه بر اسکان اضطراری، به نوعی پاسخ مردمی به تقاضای فزاینده زائران است. همچنین ما پیگیر گرفتن کلید دسترسی سه رقمی و توسعه خدمات آنلاین و میدانی برای هدایت زائران هستیم. از طرفی مکاتبات لازم با دستگاه‌های اداری برای بهره گیری از پارکینگ‌ها و مهمان سرا‌ها صورت گرفته است.
اساس برنامه ریزی بر این است که هر گروه زائر (به خصوص موکب‌ها و هیئت‌های عزاداری از مبدأ) پیشاپیش محل اسکان را تعیین می‌کنند و تمرکز مدیریت روی آن بخش از زائران است که اسکان مشخص ندارند. در حوزه اسکان زائران پیاده نیز جمعیت خدمتگزاران زائران پیاده از استان‌های مختلف، مسئولیت پذیرش و حمایت را برعهده دارند و مسیر‌ها و تیم‌های اختصاصی برای هر گروه فعال است.
در حوزه تهیه بلیت‌های رفت وبرگشت و حمل ونقل زائران وضعیت چطور است؟
بر موضوع تردد زمینی، هوایی و ریلی زائران، اشراف کامل داریم و با مدیران راه، پایانه‌های مسافری و متولیان حمل ونقل شهری در ارتباط تنگاتنگ هستیم. تمرکز ویژه‌ای روی ایمنی اتوبوس‌ها بوده است (به ویژه پس از حوادث ناگوار استان‌هایی مانند کرمان و فارس)، تا اتوبوس‌های فرسوده در خدمت زائران قرار نگیرند.
ارتباط با شهرداری تهران و دیگر شهرداری‌های مسیر‌های مواصلاتی برای تأمین اتوبوس بیشتر، صورت گرفته است و هماهنگی برای افزایش سهمیه پروازی و قطار نیز در حال انجام است. امسال در رفت وبرگشت، چند نوبت قطار فوق العاده اضافه می‌شود و اعضای ستاد خدمات سفر نیز موظف به فعالیت شبانه روزی شده‌اند تا حتی یک زائر در هنگام برگشت با مشکل مواجه نشود.
چه دستورکار‌هایی برای مدیران اجرایی استان در میزبانی دهه آخر صفر درنظر گرفته‌اید؟
دستورکار‌های ارائه شده به مدیران اجرایی، اولا لغو مرخصی‌ها و حضور مستمر تمامی اعضای مؤثر ستاد خدمات سفر است. سازمان دهی کمیته‌های لجستیک، تنظیف معابر، بهبود ایمنی پارکینگ‌ها و پایانه ها، کنترل نظارت بر بازار، سازمان دهی موکب‌های پذیرایی و امداد، بیشترین نظارت بر سلامت غذا و آب، حضور فعال دستگاه‌های امدادی، انتظامی، خدمات شهری و ستادی در تمام ساعات شبانه روز، در دستورکار قرار گرفته است. همچنین تقسیم کار دقیق بین سازمان‌ها و شناسایی نقاط حادثه خیز یا معضل ساز، تعیین مسئولیت پاسخگویی و فعال کردن تمام زیرساخت‌های رفاهی و اضطراری، از وظایف مدیران اجرایی در دهه آخر صفر هستند.
{$sepehr_key_141851}
***
پیش بینی حضور ۶ تا ۸ میلیون زائر
محمدعلی توسلی، مدیرکل امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی، نیز درباره اقدامات انجام شده برای میزبانی از زائران رضوی در دهه آخر صفر بیان می‌کند: در بخش سرویس‌های بهداشتی با کمبود‌هایی مواجه هستیم، اما با همکاری استان معین که تهران است، امیدواریم این مشکلات برطرف شود. به گفته او، در حوزه حمل ونقل خوشبختانه مشکلی وجود ندارد و اقلام موردنیاز نیز تأمین شده است.
جلسات متعددی برای هماهنگی برگزار شده است و تمام کمیته‌های خدمات سفر فعال هستند. توسلی با بیان اینکه ظرفیت پارکینگ‌ها برای زائران ۱۷هزار جای پارک دارد و ظرفیت اسکان به ۹۰۰هزارنفرشب افزایش یافته است، اظهار کرد: زیرساخت‌های شهری تقویت شده است و سامانه۳۷۰۴۵ نیز پاسخگوی نیاز زائران است.
مدیرکل امور رفاهی زائران استانداری درباره اسکان نیز می‌گوید: ثبت نام جمعیت زائران پیاده، آغاز و مشکل اسکان تقریبا حل شده است. درقالب طرح هم محله‌ای امام رضا (ع) ۴۰۰هزار نفر در منازل و مساجد اسکان می‌یابند و مردم نیز برای پذیرایی از زائران، اعلام آمادگی کرده‌اند.
وی با اشاره به اهمیت مدیریت سفر‌ها بیان می‌کند: توصیه می‌کنیم زائران برای بازگشت، زمان بندی مناسبی داشته باشند تا در روز پایانی، یعنی سالروز شهادت امام رضا (ع)، با تراکم جمعیت مواجه نشویم. سال گذشته هیچ زائری برای برگشت معطل نشد و امیدواریم امسال نیز مشکلی ایجاد نشود. به گفته توسلی، امسال پیش بینی می‌شود تعداد زائران مشهد بین ۶ تا ۸ میلیون نفر باشد که زیرساخت‌های لازم برای این جمعیت، پیش بینی و آماده شده است.
همه باید پای کار باشند
دهه آخر صفر در مشهد، فراتر از یک مناسبت تقویمی، جلوه‌ای باشکوه از هم افزایی ملی، آزمون ظرفیت‌های اجرایی و تجلی مردمی سازی خدمات در گستره‌ای ملی است. این میزبانی بزرگ، تنها با استمرار مطالبه گری رسانه ها، ورود مؤثر نهاد‌های کشوری و مشارکت آگاهانه مردم به نقطه مطلوب خواهد رسید.
امیدواریم که تجربه امسال، نه فقط یک رخداد موفق، بلکه الگویی پایدار و الهام بخش برای خدمت رسانی در مناسبت‌های ملی باشد؛ الگویی که در آن، زائران با آرامش و کرامت سفر کنند و میزبانان با افتخار و رضایت، خاطره‌ای ماندگار از خدمت عاشقانه در دل تاریخ ثبت کنند.