گزارش آگهی
روز گذشته دهمین نشست علمی–تخصصی «یک شهر تجربه» با موضوع «تفکیک زباله از مبدأ: مرز چالش و راهکار» در شهرداری مشهد با حضور مدیران شهری، کارشناسان، دانشگاهیان و فعالان حوزه محیط زیست با هدف بهره‌گیری از ظرفیت دانشی و تجربی ذی‌نفعان، تحلیلی واقع‌بینانه از وضعیت فعلی تفکیک پسماند از مبدأ در تالار هم‌اندیشی شهرداری مشهد برگزار شد.
نگاه اقتصادی به مقوله مدیریت پسماند وجود ندارد
مدیرکل دفتر شهری و شورا‌های استانداری خراسان رضوی با اشاره به اینکه تفکیک زباله و مدیریت پسماند به نوعی طلای کثیف گفته می‌شود، اما متاسفانه دیدگاه اقتصادی به این مقوله وجود ندارد، تصریح کرد: هر زمان درباره طلای کثیف و دیدگاه اقتصادی آن صحبت می‌شود، از باب محیط زیستی و توجه به حفظ محیط زیست این مقوله مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دکتر علی نجفی با اشاره به اینکه در حوزه پرداختن به طلای کثیف و تفکیک زباله باید به این نکته توجه کرد که دیدگاه اقتصادی کاملا متفاوت از دیگاه‌های محیط زیستی است، متذکر شد: ما در این حوزه نیازمند اصلاح سیاست‌های کلان و انقلاب فکری هستیم.
لزوم طراحی راهکار‌های بومی‌شده برای مدیریت بهتر پسماند
مدیرکل دفتر نوسازی و تحول سازمانی شهرداری مشهد اظهار کرد: این نشست با حضور مدیران شهری، کارشناسان، دانشگاهیان و فعالان حوزه محیط زیست برگزار شد تا با بهره‌گیری از ظرفیت دانشی و تجربی ذی‌نفعان، تحلیلی واقع‌بینانه از وضعیت فعلی تفکیک پسماند از مبدأ در مشهد داشته باشیم و راهکار‌هایی بومی‌شده و مبتنی بر داده برای آینده طراحی کنیم.
سید مرتضی رضوی‌نژاد با اشاره به رویکرد این نشست، افزود: ابتدا وضعیت موجود مدیریت تفکیک پسماند در مشهد بر اساس مطالعات علمی و داده‌های موجود بررسی شد. سپس با نگاهی تطبیقی، تجارب موفق سایر کشور‌ها و شهر‌ها در حوزه تفکیک از مبدأ مرور شد تا ضمن شناسایی موانع، عوامل ناکامی برنامه‌های پیشین و گلوگاه‌های اجرایی احصا شود.
او تاکید کرد: گذار از مرز چالش به مرز راهکار در مدیریت پسماند، مستلزم گفت‌وگوی مستمر، تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، و همکاری میان‌بخشی است. نتایج این نشست می‌تواند به‌عنوان نقشه راه تحول در رویکرد شهری به موضوع پسماند در افق چشم انداز آینده شهر مشهد مورد استفاده قرار گیرد.
مدیرکل دفتر نوسازی و تحول سازمانی شهرداری مشهد بیان کرد: این نشست، مقدمه‌ای برای تدوین یک برنامه‌ی جامع آموزش و توانمندسازی در حوزه تفکیک پسماند خواهد بود که براساس نیازسنجی، ارزیابی اثربخشی و بهبود مستمر، طراحی می‌شود. ما بر آنیم تا از ظرفیت‌های محلات، مدارس، سازمان‌ها و فناوری‌های نوین بهره‌گیری کرده و با تغییر رفتار شهروندی، تفکیک در مبدأ را نهادینه کنیم.
تولید روزانه ۲ هزار و ۱۵۰ تن پسماند در مشهد
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی و دبیر این نشست در ابتدا با اشاره به اینکه روزانه ۲ هزار و ۱۵۰ تن پسماند در مشهد تولید می‌شود، گفت: این آمار نشان می‌دهد که سهم هر شهروند در تولید روزانه زباله ۵۷۵ گرم است.
دکتر نوید رمضانیان با اشاره به اینکه هر شهروند مشهدی از مجموع سهمیه تولید زباله، روزانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ گرم پسماند خشک تولید می‌کند، بیان کرد: به این ترتیب معادل ۳۰ درصد از کل پسماند مشهد را پسماند‌های خشک تشکیل می‌دهند که بیش از ۱۷ درصد آن پسماند خشک ارزشمند و قابل بازیافت است.
او با اشاره به اهمیت و افزایش میزان تولید زباله خشک توسط شهروندان، یادآور شد: این نوع زباله در صورتی که از مبدا توسط شهروندان تفکیک شود، می‌تواند از طریق روش‌های مختلف استفاده مجدد و بازیافت، دوباره مورد استفاده قرار بگیرد.
رتبه مشهد در تفکیک زباله در مبدا بالاتر از میانگین کشوری است
دبیر اندیشه ورز پسماند بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت کشور درخصوص وضعیت مدیریت پسماند در شهر‌های مختلف کشور، اظهار کرد: براساس آمار‌های موجود، میانگین تفکیک از مبداء پسماند در کشور ۷ درصد می‌باشد که مشهد در این حوزه با ۱۲.۳ درصد تفکیک از مبداء در کشور دارای رتبه نخست می‌باشد. دکتر هومن غلامپور با اشاره به اینکه براساس سیاست‌های کلان و اسناد بالادستی، در بحث اقتصاد سبز و مسائل اجتماعی حتما باید مورد توجه قرار بگیرد، اظهار کرد: براساس این اسناد، بحث نظارت و حفظ محیط زیست نیز به عنوان یکی از وظایف شهروندی بر دوش مردم قرار گرفته است.
وی با اشاره به مواد قانونی در حوزه ساز و کار قانونی برای تشویق و آموزش شهروندی درراستای کاهش تولید و جداسازی پسماند، یاداور شد: براساس این مواد قانونی، می‌توان با ارائه تخفیف در زمینه‌های مختلف به شهروندان، می‌توان آنها را برای جداسازی زباله خشک از‌تر در مبدا تشویق نمود و در صورتیکه شهروندان تفکیک از مبداء را انجام ندهند باید بهای خدمات پسماند بیشتری پرداخت کنند.
دبیر اندیشه‌ورز پسماند بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: براساس قوانین دائمی در حوزه پسماند، ناظر اجرای قانون پسماند سازمان محیط زیست است، تصریح کرد: براساس شیوه نامه اجرایی مصوب شده در حوزه تفکیک زباله، تکلیف بر عهده مردم است، اما شهرداری هم علاوه بر نظارت، بخشی از تفکیک زباله‌ها را برعهده دارد.
غلامپور افزود:، اما در هیچ‌کدام از این شیوه‌های رایج در تفکیک از مبداء به وظایف مردم اشاره‌ای نشده، همچنین، اینکه آنها دقیقا چه وظایفی دارند و چگونه باید این وظایف را انجام دهند نیز در این شیوه نامه‌ها مشخص نشده است.
وی گفت: اگر تفکیک در مبدا به درستی انجام نشود نه تنها به استاندارد کمپوست نمی‌رسیم، بلکه وزارت جهاد کشاورزی نیز نمی‌تواند کمپوست را خریداری کند، چراکه کمپوست بی کیفیت مشکلات بیشتری را برای وزارت جهاد کشاورزی ایجاد می‌کند.
موفقیت در اقدامات و طرح‌های پایلوت محور
رئیس اداره تفکیک از مبدا سازمان مدیریت پسماند نیز با اشاره به موفقیت‌های کسب شده در اجرای طرح‌های مختلف برای تفکیک درست زباله‌ها از مبدا، اظهار کرد: یکی از دلایل این موفقیت‌ها می‌تواند این باشد که تمام طرح‌ها ابتدا به صورت پایلوت در مناطق مختلف اجرا می‌شود و پس از رفع نواقص و شناسایی نقاط قوت و ضعف، به صورت گسترده در تمام مناطق اجرا می‌شود.
مهندس مسعود انتظاری با تاکید بر اینکه برای اجرای بسیاری از طرح‌های تفکیک زباله در بخش‌های مختلف با نهاد‌های مختلف و بخش خصوصی وارد مذاکره شدیم و توانستیم با قرار دادن یکسری امتیازات از جمله ارائه بن خرید لوازم التحریر و هدایای مختلف در ایستگاه‌های تفکیک از مبداء به عنوان مشوق، تفکیک از مبداء را در مشهد گسترش دهیم. همچنین همکاری و عقد تفاهم نامه با ادارات مختلف شهر در قالب مدیریت سبز باعث گسترش همکاری ادارات مشهد با طرح تفکیک از مبداء گردیده است. همچنین راه اندازی سیستم جمع آوری پسماند خشک اصناف نقش مهمی در توسعه تفکیک از مبداء در مشهد داشته است. از طرفی استفاده از روش‌های نوآورنه در تفکیک از مبداء و توسعه طرح بازیافت آنلاین باعث شده اکثر شهروندان مشهدی با طرح همکاری داشته باشند. در واقع وجود چندین روش تفکیک از مبداء باعث شده زمینه برای همکاری شهروندان با هر سلیقه‌ای فراهم گردد.