امام حسن عسکری (ع)، در واپسین روز‌های حیات پربرکتشان، توصیه‌هایی گران‌بها به شیعیان خود کردند که گویا آیینه تمام‌نمای رویداد‌های امروز ماست. این رهنمودها، اساس وحدت و همدلی را بنا می‌نهند و راه و رسم رضایت اهل‌بیت (ع) را روشن می‌سازند. ایشان با کلامی نافذ و پرمعنا، بر پایه‌هایی از اخلاق و ایمان تأکید ورزیدند که سعادت دنیا و آخرت را تضمین می‌کند. این سفارش‌ها، نه‌تنها برای شیعیان آن زمان، بلکه برای هر عصر و نسلی، چراغ راهی فروزان است.
اصول بنیادین تقوا و صداقت
نخستین و مهم‌ترین توصیه امام (ع)، پرهیزکاری و پارسایی در دین است. ایشان بر این نکته تأکید می‌کنند که تقوای الهی، نه‌تنها یک عمل فردی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی است. درکنار تقوا، راستگویی و امانت‌داری جایگاه ویژه‌ای دارد. امام (ع) فرمودند حتی دربرابر کسانی که شما را امین دانسته‌اند، چه نیکوکار باشند و چه بدکار، باید امانت‌داری را رعایت کنید. این نشان از عمق نگاه اسلامی به حقوق انسان‌ها، فارغ از عقاید و اعمالشان، دارد. تلاش در راه خدا، مفهومی جامع است که شامل مجاهدت درونی و بیرونی می‌شود. این اصول، سنگ‌بنای یک جامعه سالم و ایمانی است.
نماز و همدلی و همسایگی نیکو؛ پایه‌های وحدت شیعه و سنی
امام یازدهم (ع) شیعیان را به حضور پررنگ و فعال در اجتماعات مسلمانان، شرکت در نمازجماعت آنان، حاضر شدن بر سر جنازه‌هایشان و عیادت بیمارانشان سفارش می‌کنند. این دستورات، بسیار فراتر از یک توصیه صرف اخلاقی هستند؛ آنها بیانی صریح و روشن از لزوم تعامل، همدلی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز میان تمامی مسلمانان، اعم از شیعه و اهل‌سنت، به شمار می‌آیند.
این رهنمودها، با هدف والای تقویت برادری اسلامی و از میان برداشتن دیوار‌های بی‌اعتمادی و افتراق، صادر شده‌اند. امام حسن عسکری (ع) همچنین بر ادای حقوق متقابل انسان‌ها، فارغ از مذهب و عقایدشان، تأکید ویژه‌ای می‌ورزند. این تأکید، نه‌تنها از جنبه اخلاقی بسیار مهم است، بلکه به انسجام اجتماعی و تقویت ارتباطات انسانی در سطحی وسیع‌تر، کمک شایانی می‌کند. حسن همسایگی نیز جزو سفارش‌های مؤکد حضرت است که ریشه در آموزه‌های جامع پیامبر اکرم (ص) دارد و بر احترام متقابل و زندگی مسالمت‌آمیز با هم‌کیشان و حتی غیرمسلمانان تأکید می‌کند.
این سفارش‌ها، درمجموع، گام‌هایی بلند و اساسی در راستای تحقق وحدت اسلامی و خنثی‌سازی توطئه‌های تفرقه‌افکنانه است. ایشان با این تدبیر حکیمانه، مسیر را برای همگرایی و یکدلی شیعه و سنی هموار می‌کنند تا دست در دست هم، تصویر روشنی از امت واحده اسلامی را به جهان عرضه کنند. این وحدت، نه‌تنها برای دنیای اسلام، بلکه برای صلح و ثبات جهانی نیز حیاتی است.
شیعه واقعی: مایه زینت، نه شرمساری
امام حسن عسکری (ع) ویژگی‌های یک شیعه واقعی را به‌زیبایی ترسیم می‌کنند. ایشان می‌فرمایند: «هریک از شما، چون در دینش پارسا و در سخنش راستگو و امانت‌دار و خوش‌اخلاق با مردم باشد، گفته می‌شود: این یک شیعه است، و این کارهاست که مرا خوشحال می‌سازد.» این تعریف، فراتر از نام و عنوان، به عمل و اخلاق می‌پردازد.
امام (ع) تأکید می‌کنند که شیعیان باید مایه زینت اهل‌بیت (ع) باشند، نه زشتی. این بدان معناست که رفتار و کردار شیعیان باید نشانه‌ای از زیبایی و کمال مکتب اهل‌بیت (ع) باشد. هر خوبی که درباره اهل‌بیت (ع) گفته شود، آنان اهل آن هستند و هر بدی از آنان دور است. این بیان، بر اصالت و پاکی خاندان نبوت تأکید می‌کند.
{$sepehr_key_148442}
ارتباط با اهل بیت (ع) و یاد خدا
امام (ع) بر لزوم دوستی کامل با اهل‌بیت (ع) و دوری از هرگونه زشتی در مورد آنان، تأکید می‌کنند. ایشان یادآوری می‌کنند که اهل‌بیت (ع) از جایگاه ویژه‌ای در کتاب خدا برخوردارند و از جانب خداوند پاک شمرده شده‌اند. این جایگاه، منحصر به آنان است و کسی جز آنان، نمی‌تواند مدعی این مقام باشد. در ادامه، ایشان به ذکر و یاد خدا، یاد مرگ و تلاوت قرآن کریم توصیه می‌کنند. این اعمال، انسان را به‌سوی کمال معنوی، رهنمون می‌سازد و قلب را جلا می‌بخشد.
صلوات بر پیامبر (ص) و وصیت پایانی
یکی از سفارش‌های مهم امام حسن عسکری (ع)، زیاد صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم (ص) است. ایشان می‌فرمایند که صلوات بر پیامبر (ص)، ۱۰ حسنه دارد. این توصیه، علاوه‌بر اجر معنوی، نشان‌دهنده احترام و تعظیم دربرابر مقام والای رسول اکرم (ص) است.
در پایان این حدیث پربار، امام (ع) فرمودند: «آنچه به شما گفتم، حفظ کنید و شما را به خدا می‌سپارم و سلام بر شما!» این کلام، وداعی پر از مهر و تأکید بر حفظ این سفارش‌های جاودان است. این حدیث، نقشه‌ای راهبردی برای زندگی فردی و اجتماعی شیعیان است که اگر به‌درستی به کار گرفته شود، سعادت و رستگاری را به ارمغان خواهد آورد. این توصیه‌ها، بی‌شک، می‌توانند در این روز‌های پرفرازونشیب، راهگشای بسیاری از چالش‌ها باشند.
منبع: أعیان‌الشیعه، ج ۲، ص ۴۱.