درباره یک جمعه‌بازار متفاوت در دل بیابان‌های پرت‌افتاده شرق مشهد | تماشای جمعه از آسمان هشتم

به گزارش شهرآرانیوز؛ غیر از جمعه‌بازار انتهای بولوار طبرسی و بازار کتاب بولوار مدرس، آدم‌های جمعه، جای دیگری هم دارند برای جمع شدن. جایی در دل زمین‌های پرت‌افتاده شرق شهر که برای قرن‌ها قوت غالب مردم مشهد را تأمین می‌کرده است.

این جمعه‌بازار البته جمعه‌بازار گندم‌کار‌ها و کشاورز‌ها نیست، اما نمی‌شود قدم به دشت «کنه‌بیست» گذاشت و از گندم‌کاری و تاریخ بلند آن در مشهد چیزی نگفت. مشهد با آنکه دو رشته کوه در دو طرف خود دارد، اما در دل دشت جا گرفته است. دشت غربی که «دشت توس» باشد و دشت شرقی که نامی ندارد و با اغماض می‌شود آن را «دشت کنه‌بیست» نامید.

دو رودخانه، دو جریان آبی این دو دشت را به هم پیوند می‌داده‌اند. نخست کشف‌رود باستانی و دیگری نهر آب خیابان که از «چشمه‌گیلاس» در دشت توس، سرچشمه می‌گرفته و تا کوه «سلطان‌مشرق» امتداد می‌یافته. هر دو دشتِ بالادست و پایین‌دست شهر، با همین آب سیراب می‌شده‌اند و کشت و کارشان جان می‌گرفته است، اما بخشی از اراضی پایین‌دست، یعنی همین اراضی دشت کنه‌بیست یک ویژگی مهم داشته‌اند. این زمین‌ها از آن‌جایی که وقف بارگاه قدس حضرت رضا (ع) بوده‌اند، یکپارچه باقی مانده‌اند و ما امروز آن زمین‌های یکپارچه را به عنوان «مزرعه نمونه» آستان قدس رضوی می‌شناسیم.

جایی که تا همین روزگار معاصر، عمده گندم شهر را تأمین می‌کرده با این همه، جمعه‌بازاری که جمعه‌ها در دل دشت کنه‌بیست برپا می‌شود، جمعه‌بازار گندم‌کار‌ها و کشاورز‌ها نیست، جمعه‌بازار پرنده‌بازهاست. پرنده‌بازها، هر جمعه جمع می‌شوند در دل بیابان‌های پرت‌افتاده شرق شهر در حاشیه جاده‌ای که «مهدی‌آباد» را به «کنه‌بیست» می‌رساند.

{$sepehr_key_148423}

کفتربازها، خروس‌بازها، قناری‌بازها، عشاق سینه‌چاک «کاسکو» و «کوتوله» و «مرغ عشق» و «فنچ»؛ فروشنده‌های بوقلمون و مرغ شاخ‌دار و غاز و مرغابی، عرضه‌کننده‌های پرنده‌هایی کمتر دیده و شنیده شده مثل «قوغاز» و «مرغ ابریشم» و خروس‌های «کوشامو»؛ همه و همه اینها را می‌شود جمعه‌ها در این جمعه‌بازار پیدا کرد. اینجا بازار تماشا هم حسابی گرم است. جمعه‌بازار پرنده‌ها مجموعه‌ای غرفه است در یک فضای بزرگ محصور. در این جمعه‌بازار می‌شود سمت کمتر دیده شده فرهنگ مردم مشهد را دید، سمت پرنده و پرنده‌بازی آن را.

خوشمان بیاید یا نیاید، پرنده‌بازی جزو مهمی از این فرهنگ است و تاریخ بلندی دارد. پرنده‌ها تجسم عشق آدم‌ها به آسمان هستند، عشق به پرواز. شاید برای همین اسم جمعه‌بازار پرنده‌ها در زمین‌های پرت‌افتاده شرقی شهر را گذاشته‌اند «آسمان هشتم».