به گزارش شهرآرانیوز؛ در سال‌های اخیر افزایش تورم اقتصادی در جامعه، اولویت‌های مصرفی خانوار را تغییر داده است. در شرایطی که نرخ کالا‌های اساسی پیوسته در حال افزایش است، در سبد خانوار تأمین هزینه‌هایی مانند تغییر دکوراسیون یا خرید مبلمان و... به‌سادگی ممکن نیست. از سوی دیگر کاهش تقاضا در بازار و رکود ناشی از آن در کنار دیگر عوامل، این صنعت را در سال‌های اخیر دچار چالش جدی کرده است.
طبق آمار‌های اعلام‌شده اگرچه گردش مالی سالانه حوزه صنعت مبلمان بیش از ۱۰میلیارد دلار و سهم حدود ۱۰ درصدی از اشتغال صنعتی کشور را به خود اختصاص داده است، اما به گفته تولیدکنندگان این صنعت، چالش‌هایی نظیر نوسانات قیمت ارز، گرانی مواد اولیه، چالش‌های تأمین مواد اولیه باکیفیت و به‌تازگی قطعی‌های مکرر برق آسیب‌های جدی به این صنعت وارد کرده است.
در این شرایط، بازاری که می‌تواند به عنوان یک فرصت صادراتی، جایگاه ویژه‌ای برای ایران و به‌دنبال آن برای خراسان رضوی و مشهد به‌دلیل ظرفیت‌های بالای واحد‌های تولیدی داشته باشد، به‌تدریج از دست رفته است. تا جایی که به گفته بسیاری از تولیدکنندگان این صنعت، رکود درخور توجهی نسبت به سال‌های گذشته را تجربه می‌کند.
از سوی دیگر زیادبودن واحد‌های تولیدی در این صنف نیز رکود سرمایه را رقم می‌زند. در گذشته مشتری در انتظار تولید مبل بود و امروزه تولیدکننده برای مشتری محصول خود باید ماه‌ها منتظر بماند. در این گزارش با نگاه ویژه به شرایط و مشکلات تولیدکنندگان به جایگاه و شرایط فعلی این صنعت پرداخته‌ایم.
نوسانات قیمت ارز، تأمین مواد اولیه و قطعی برق
اگرچه تولیدکنندگان وقتی صحبت از چالش‌های جدی در شرایط فعلی می‌شود، اغلب از ناترازی انرژی و قطعی‌های مکرر برق صحبت می‌کنند، اما در این میان مسائل دیگری وجود دارد که شرایط دشواری را برای آن‌ها رقم زده است. یکی از تولیدکنندگان مبل که تجربه سی ساله در این حرفه دارد، در گفت‌و‌گو با شهرآرا مهم‌ترین چالش جدی را ضرر‌های ناشی از نوسانات قیمت ارز مطرح می‌کند و می‌گوید: در گذشته صادرات داشتیم، اما در شرایط فعلی به دلیل نوسانات قیمت، بازار‌های خود را از دست داده‌ایم.
تولیدکننده دیگری که قدمت فعالیتش در تولید مبلمان از سال ۶۷ تاکنون است، تأمین مواد اولیه را عامل فلج شدن این صنعت می‌داند و بیان می‌کند: تلاش می‌کنیم با هر شرایطی کیفیت را حفظ کنیم، اما قیمت تمام شده گران است و مشتری برای این رقم‌ها در بازار نداریم مگر اینکه با اقساط بفروشیم که در این شرایط هم قیمت فعلی با قیمت شش ماه دیگر متفاوت است و باز هم ضرر می‌کنیم.
یکی دیگر از تولیدکنندگان نبود حمایت‌های دولتی در موضوع مالیات و بیمه کارگران را مطرح می‌کند و می‌گوید: در این شرایط سخت که برای بقای خودمان تلاش می‌کنیم، حداقل دولت برای بیمه کارگران در روز‌هایی که قطعی برق داریم همراهی کند. با مالیات سنگین همه ما فلج شده‌ایم.
تورم در جامعه و اولویت‌های سبد خانوار
پژوهشگر اقتصادی و مدرس دانشگاه در گفت‌و‌گو با شهرآرا درخصوص عوامل ایجاد رکود در این صنعت به نرخ تورم اشاره می‌کند و می‌گوید: طبق گزارش هزینه و درآمد خانوار، سهم «لوازم مورد استفاده در خانه» از کل هزینه‌های خانوار شهری تنها ۳.۹درصد است. این نسبت پایین، به خوبی نشان می‌دهد که کالاهایی، چون مبلمان در حاشیه سبد مصرفی خانوار قرار گرفته‌اند و جای خود را به کالا‌های حیاتی‌تر داده‌اند.
آمار‌های رسمی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه‌ای مرداد ۱۴۰۴ به ۴۱.۴درصد رسیده است و حتی دهک‌های بالاتر درآمدی نیز با تورم بالای ۴۲درصد روبه رویند. در چنین شرایطی، حتی اقشار مرفه نیز خرید کالا‌های بادوام را به تعویق می‌اندازند و در عوض منابع خود را به مسکن، اجاره، خوراک و انرژی اختصاص می‌دهند.
رکود زنجیره‌ای در دیگر صنایع
شهرام عیدی زاده با بیان اینکه رکود در بازار مبلمان پیامد‌های زنجیره‌ای عمیقی دارد، اظهار می‌کند: صنعت مبلمان، یک صنعت «کاربر» محسوب می‌شود و هزاران کارگاه کوچک و متوسط را در خود جای داده است. بر اساس داده‌های وزارت صمت، بیش از ۳۰ هزار کارگاه صنعتی هر کدام با بیش از ۱۰نیرو در کشور فعال‌اند که بخشی از آن‌ها در رده ساخت مبلمان قرار می‌گیرند.
توقف یا کاهش فعالیت این کارگاه‌ها نه تنها اشتغال مستقیم کارگران نجار، رنگ کار و... را تهدید می‌کند، بلکه صنایع بالادستی مانند MDF، یراق آلات فلزی، فوم، پارچه و حتی حمل ونقل و خدمات نمایشگاهی را هم دچار رکود می‌کند.
او در ادامه می‌افزاید: مهم‌ترین دلایل تعطیلی کارگاه‌ها در سال‌های اخیر «کمبود نقدینگی» و «ضعف تقاضای مؤثر» بیان شده است. این وضعیت گویای چرخه معیوبی است که در آن خانوار‌ها قدرت خرید ندارند، تولیدکنندگان نمی‌فروشند و بنگاه‌ها به دلیل کمبود سرمایه در گردش تعطیل می‌شوند.
بی ثباتی اقتصادی و خطا‌های سیستمی
این پژوهشگر اقتصادی از دیدگاه تحلیلی، صنایع مبلمان را قربانی مستقیم «بی ثباتی کلان اقتصادی» و «خطا‌های سیاستی» می‌داند و می‌گوید: تورم مزمن، هزینه بالای اعتبار‌های بانکی، بی نظمی در سیاست تجاری و استاندارد‌ها از جمله این عوامل هستند.
عیدی زاده با اشاره به اینکه در حوزه صادرات نیز بازار صادراتی مبلمان ایران عمدتا به کشور‌های همسایه محدود شده است، بیان می‌کند: عراق، افغانستان، عمان و قطر مهم‌ترین مقاصد صادراتی به شمار می‌روند. بااین حال، سهم ایران در این بازار‌ها طی دهه اخیر به شدت کاهش یافته است. بخشی به دلیل رقابت شدید ترکیه و چین و بخشی به علت ضعف برندسازی و خدمات پس از فروش است.
راهکار‌های بازیابی بازار‌های هدف
وی تصریح می‌کند: برای بازیابی این بازار‌ها باید چند گام اساسی برداشت. بازسازی اعتماد تجاری که در این زمینه صادرکنندگان باید خدمات گارانتی و پشتیبانی واقعی ارائه دهند. استانداردسازی و تطابق که در این زمینه تسهیل در دریافت گواهی انطباق (CoC) و رعایت استاندارد‌های فنی کشور‌های مقصد از ملزومات است. خوشه سازی صادراتی که در این زمینه با تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی برای کاهش هزینه بازاریابی، بسته بندی و حمل ونقل می‌توانند توان بنگاه‌های کوچک را تقویت کنند و نوآوری در طراحی از جمله این اقدامات اساسی هستند.
{$sepehr_key_150017}
لزوم تغییر رویکرد دولت
این مدرس دانشگاه به ضرورت تغیر رویکرد دولت در حفظ بقای این صنعت می‌پردازد و می‌گوید: دولت باید از نگاه سنتی حمایتی (وام مقطعی و نمایشگاه صوری) عبور کند و به سمت «سیاست صنعتی هوشمند» حرکت کند. همچنین مهار پایدار تورم، اعتبار ترجیحی مشروط، اصلاح سیاست تجاری، معافیت‌های هدفمند مالیاتی و توسعه سرمایه انسانی از جمله این اقدام‌ها هستند.
کاهش قدرت خرید مردم و رکود در بازار
رئیس اتحادیه درودگران و مبل سازان مشهد با تأیید رکود در این صنعت، می‌گوید: قدرت خرید مردم قطعا کمتر شده است. مردم قدرت خرید مبل باکیفیت را ندارند و متقاضی مبلمان‌های با قیمت ارزان هستند که کیفیت ندارد و مشکلاتی را به دنبال آن ایجاد می‌کند. البته این رکود در دیگر صنایع نیز وجود دارد.
علی زنجانی با اشاره به اینکه در مشهد حدود ۳ هزار واحد فعال در این زمینه داریم، بیان می‌کند: در هر ماه به دلیل چالش‌های موجود حدود چهار یا پنج نفر از این صنف خارج می‌شوند البته افراد جدید دیگری نیز به این صنعت ورود می‌کنند.
وی درباره مهم‌ترین چالش‌های فعالان این صنعت اظهار می‌کند: برگزاری نمایشگاه ها، یکی از عوامل رکود در بازار بومی مشهد است. نوسانات ارزی در خرید مواد اولیه نیز چالش دیگری است. زمانی که کالا فاکتور می‌شود تا زمان تحویل این نوسانات ایجاد مشکل می‌کند. همچنین اجاره‌های سنگین املاک و قطعی‌های مکرر برق که منجر به تعدیل نیرو در کارگاه‌ها شده است از مهم‌ترین مسائل فعالان این حوزه است.