به گزارش شهرآرانیوز؛ وجود زیرساخت‌های سخت افزاری برای اجرای پروژه‌های هنری، می‌تواند در رشد و توسعه صنعت سینما مؤثر باشد. ازجمله این زیرساخت‌ها در صنعت سینما، ایجاد شهرک‌های سینمایی یا لوکیشن‌های ثابت برای تولید فیلم است که به نظر می‌رسد در کاهش هزینه‌های ساخت فیلم نیز مؤثر باشد، اما آیا این موضوع در مشهد نیز تحقق یافتنی دارد؟
چندی پیش، در صفحه هنر روزنامه شهرآرا، در گزارشی به وضعیت شهرک‌های سینمایی در کشور پرداختیم. امروز به مناسبت روز ملی سینما، درباره اینکه آیا ضرورت دارد که مشهد دارای یک شهرک سینمایی مستقل با استاندارد‌های تولید آثار سینمایی باشد یا اینکه لوکیشن یا استودیو‌هایی ساخته شود که بتوان از آن‌ها برای تولیدات سینمایی بهره گرفت یا نه، با تعدادی از تهیه کننده ها، کارگردان و کارشناسان حوزه سینما بحث و گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
بسیاری از پروژه‌های سینمایی به دلیل نبود لوکیشن مناسب، به مرحله تولید نرسیده‌اند
سیدامیر سیدزاده، تهیه کننده مشهدی سینما و تلویزیون که فیلم‌های سینمایی «تنها دوبار زندگی می‌کنیم»، «زندگی جای دیگری است»، «مادر قلب اتمی» و... را در کارنامه کاری خود دارد، در این زمینه می‌گوید: مشهد به عنوان پایگاه فرهنگی جهان اسلام و قطب فرهنگی کشور، ظرفیت فراوانی برای انعکاس تولیدات هنری دارد که متأسفانه تاکنون این ظرفیت فراموش شده و هیچ گاه از استعداد‌ها و توانمندی‌ها و پتانسیل‌های موجود در خراسان رضوی و مشهد، برای پر کردن سبد فرهنگی منطقه‌ای استفاده نشده است.
وی می‌افزاید: در گفت‌و‌گو با مسئولان استانی، بار‌ها این نکته را بیان کرده‌ایم که با شعار، کاری از پیش نمی‌رود. این کار نیاز به همت دارد. با توجه به اینکه مشهد قطب اقتصادی کشور نیز به شمار می‌رود، با استفاده از سرمایه‌های موجود، یکی دو اثر خوب برای جشنواره فیلم و تئاتر فجر می‌توان تولید کرد، ضمن اینکه از ظرفیت این شهر می‌توان بهره گرفت و یک شهرک سینمایی یا لوکیشن ثابت سینمایی، مشابه آنچه در اطراف تهران ایجاد شده است، ساخت و آن را برای تولیدات استانی و کشوری استفاده کرد.
سیدزاده تأکید می‌کند: متأسفانه در این باره اراده‌ای میان مسئولان و دست اندرکاران وجود ندارد. همه زمینه‌های لازم برای ظهور و بروز محصولات مختلف فرهنگی در خراسان رضوی و مشهد وجود دارد، ولی به دلیل اهمال و بی توجهی مسئولان، هیچ گاه به ظهور و بروز نرسیده است و این جای تأسف دارد.
تهیه کننده سینمای کشورمان یادآوری می‌کند: داشتن شهرک سینمایی یا یک لوکیشن ثابت مناسب، قطعا یک ضرورت و اولویت برای مشهد به حساب می‌آید. تولید یک محصول فرهنگی، نیاز به فراهم آوردن زیرساخت‌های متناسب با آن دارد و لوکیشن هم یکی از زیرساخت‌های مهم تولید آثار سینمایی است. وجود یک شهرک سینمایی در مشهد، موجب می‌شود نه برای تولید یک فیلم و سریال، بلکه برای تولید چندین اثر برنامه ریزی کرد.
یعنی چنین مکانی می‌تواند حتی در برنامه ریزی‌های فیلم سازان برای تولید آثار سینمایی نیز مؤثر باشد. این کار علاوه بر آنکه هزینه‌های تولید فیلم را کاهش می‌دهد، امکان بیشتری برای تولید آثار و محتوای فرهنگی نیز فراهم می‌آورد و این اجازه را می‌دهد که پروژه با سرعت بیشتری از مرحله نگارش به مرحله تولید برسد.
وی در ادامه می‌گوید: بسیاری از پروژه‌های سینمایی به دلیل نبود لوکیشن مناسب، به مرحله تولید نرسیده‌اند. ساخت لوکیشن، بخش زیادی از هزینه‌های تولید یک پروژه را به خود اختصاص می‌دهد. اما وجود لوکیشن آماده‌ای که با قیمت معقول و مقرون به صرفه دراختیار فیلم ساز قرار بگیرد، قطعا با استقبال روبه رو خواهد شد و سرعت اجرا را افزایش خواهد داد، لذا باید این کار را به عنوان ضرورت و اولویت در برنامه قرار داد.
بودجه ساخت شهرک سینمایی باید صرف تولید پروژه‌های ویژه شود
ابراهیم اصغری، تهیه کننده مشهدی فیلم‌هایی ازجمله «مردی شبیه باران»، «به کبودی یاس»، «شور شیرین»، «اشنوگل»، «تک تیرانداز» و «شماره۱۰» که با تعدادی از فیلم سازان مشهدی نیز همکاری مشترک داشته است، می‌گوید: ما به اندازه کافی لوکیشن برای ساخت فیلم داریم و ساخت شهرک سینمایی هم با شرایط فعلی تولید در سینمای ایران، سازگار نیست.
در مشهد مگر سالیانه چه تعداد فیلم تولید می‌شود که بنا باشد برای آن، شهرکی با گستردگی و تنوع ساخته شود؟ ساخت یک شهرک متمرکز، اولا نیاز به جانمایی مکانی مناسب دارد و در مرحله دوم، باید در آن تنوع لوکیشن وجود داشته باشد. ساخت چنین مجموعه‌ای بسیار پرهزینه است.
وی می‌افزاید: تولیدات سینمای ایران به اندازه‌ای نیست که برای شهری مانند مشهد، چنین سرمایه گذاری بزرگی بشود و امیدوار باشیم که بخش درخورتوجهی از محصولات سینمایی نیز در آن تولید شود. همین الان هم در شهرک‌های سینمایی که در اطراف تهران ایجاد شده است، به اندازه کافی فیلم تولید نمی‌شود و این گونه نیست که بخش زیادی از سال، درگیر ساخت پروژه‌های سینمایی باشند.
اصغری تأکید می‌کند: اگر بودجه‌ای برای ساخت شهرک سینمایی موجود باشد که اتفاقا بودجه زیاد و درخورتوجهی هم هست و صرف تولید پروژه‌های ویژه سینمایی و تلویزیونی در مشهد و خراسان رضوی شود، قطعا نتیجه بهتری خواهد داشت، ضمن اینکه وقتی تولیدات را افزایش می‌دهیم و برای تولید، بودجه منطقی درنظر می‌گیریم، لوکیشن‌های موردنیاز فیلم‌ها خودبه خود آماده و ساخته می‌شود و پس از آن نیز می‌تواند دراختیار دیگر سازندگان فیلم و سریال قرار بگیرد.
وی در ادامه بیان می‌کند: مشهد این قابلیت را دارد که به قطب تولید فیلم‌های دینی و مذهبی در ایران و حتی جهان اسلام تبدیل شود، به شرط آنکه این سرمایه گذاری برای تولید فراهم باشد و این زمینه ایجاد شود که تهیه کنندگان، آثار خود را در مشهد تولید کنند. مهم‌ترین مشوق برای تهیه کننده با هدف اینکه فیلم را در منطقه‌ای تولید کند، این است که سرمایه گذاری تولید از همان شهر و منطقه انجام شود. با این اوصاف، ایجاد شهرک سینمایی یا لوکیشن ثابت، از اولویت خارج می‌شود.
این تهیه کننده سینما می‌افزاید: حتی اگر بهترین لوکیشن هم در استان خراسان رضوی و شهر مشهد ایجاد شود، اما سرمایه گذاری برای تولید اثر در استان وجود نداشته باشد و آثار تولیدی محدود باشد، آن شهرک و لوکیشن بلااستفاده باقی می‌ماند. نباید از یاد ببریم که ساخت یک شهرک سینمایی، به بودجه‌ای معادل ۱۰ سال سینمای ایران نیاز دارد و اگر چنین بودجه‌ای باشد و صرف تولید فیلم شود، خودبه خود مؤسسات تولید فیلم و تهیه کنندگان را ترغیب می‌کند که مشهد را به عنوان محل ساخت فیلم خود انتخاب کنند.
ساخت شهرک سینمایی در کاهش هزینه‌های تولید فیلم مؤثر است
سیدغلامرضا موسوی نامقی، رئیس شورای عالی تهیه کنندگان سینما و رئیس انجمن تهیه کنندگان مستقل که تهیه کنندگی بیش از سی اثر سینمایی ازجمله سریال «تنهاترین سردار» و فیلم‌های سینمایی «قرمز»، «آفتاب نشین ها»، «حوالی اتوبان»، «پارک وی» و «جنگ نفتکش ها» را در کارنامه هنری خود دارد، می‌گوید: چرا در مشهد، شهرک سینمایی نداشته باشیم؟ اگر چنین فضایی در مشهد ایجاد شود، بسیار خوب و بجاست. هر اتفاقی در این مسیر می‌تواند برای شهر مشهد خوب باشد.
وی می‌افزاید: برای ساخت شهرک سینمایی، پیش از هر چیز مکان و جانمایی آن مهم است. زمینی متناسب که علاوه بر لوکیشن تولید فیلم، امکاناتی ازقبیل محل مناسب برای اسکان را هم داشته باشد. علاوه بر این، بتوان متناسب با فیلم، امکانات ساخت وساز را در آن فراهم کرد، حتی اگر چنین شهرکی برای تولید ژانر خاصی از فیلم هم ایجاد شود، می‌تواند در تولید آثار سینمایی در مشهد مؤثر باشد. البته ایجاد چنین فضایی در مشهد، نیازمند حمایت نهاد‌هایی مانند آستان قدس رضوی یا شهرداری مشهد است.
موسوی تأکید می‌کند: با توجه به اینکه وجود محلی مناسب برای تولید فیلم‌های پلیسی در کشور احساس می‌شود، ساخت شهرک سینمایی برای تولید آثاری در این ژانر، می‌تواند بهتر و مناسب‌تر باشد. ایجاد چنین فضایی حتما می‌تواند تهیه کنندگان را ترغیب کند که برای ساخت فیلم خود، این مکان را انتخاب کنند؛ چراکه چنین فضایی در کاهش هزینه‌های تولید فیلم می‌تواند مؤثر باشد.
مسئله فیلم سازی در مشهد، داشتن شهرک سینمایی نیست
مهدی محمدی بدرآباد، فیلم ساز مشهدی، نیز در این باره می‌گوید: با توجه به استفاده از CGI یا به عبارت دیگر کاربرد گرافیک رایانه‌ای برای ایجاد یا تهیه تصاویر در هنر دیجیتال که در دنیا از آن استفاده می‌شود، ساخت شهرک‌های سینمایی و دکور‌های سینمایی جدید، تقریبا منتفی شده است و صرفا برای برخی تولیدات خاص است که استودیو‌های فیلم سازی دنیا، صرفا بخشی از دکور را می‌سازند و مابقی آن را با استفاده از CGI و جلوه‌های ویژه تولید می‌کنند.
وی تأکید می‌کند: میزان و تنوع تولید آثار سینمایی در شهرستان‌ها و ازجمله در مشهد، به آن اندازه نیست که نیاز به ساخت شهرک سینمایی یا لوکیشنی خاص داشته باشد و برای آن، هزینه‌ای خاص هم درنظر گرفته شود.
محمدی در ادامه می‌گوید: بهتر است اگر بودجه‌ای موجود است، صرف مسائل زیربنایی‌تر مانند آموزش و تجهیزات و حمایت از فیلم سازان جوان شود تا اینکه مکانی ساخته شود که درنهایت بلااستفاده باقی بماند. به نظر می‌رسد موضوع ساخت شهرک سینمایی را افرادی مطرح می‌کنند که به دنبال پیمانکاری چنین پروژه‌هایی هستند تا از این طریق به منافع مادی خود برسند. درهرحال، این افراد از دو حال خارج نیستند؛ یا از حوزه فیلم و سینما آگاهی و اطلاع کافی ندارند یا اینکه کاملا سوءنیت دارند و فقط به دنبال منافع مادی این کار هستند.
وی می‌افزاید: ما در سینمای کشور با رکود روبه رو هستیم که این رکود تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد؛ عواملی که دست به دست هم داده‌اند تا تولید آثار سینمایی محدود شود، به گونه‌ای که سالانه به جز چند فیلم کمدی و ملودرام، تولید چندان شاخصی نداریم. با این اوصاف، فیلم سازی در شهرستان‌ها دیگر جای خود دارد. ما در مشهد به هیچ شهرک سینمایی و ساختمان و تشکیلات جدیدی در حوزه سینما نیاز نداریم؛ همین که فضای اقتصادی و اجتماعی کمی بازتر شود، جریان فیلم سازی به صورت خودکار به راه خواهد افتاد و مسیر خود را پیدا خواهد کرد.
محمدی بیان می‌کند: برای نمونه، ما زمانی در مشهد و دیگر نقاط کشور، مشکل کمبود سینما داشتیم، امروز چنین مشکلی در مشهد وجود ندارد و وضعیتی پیش آمده است که به دلیل کمبود آمار فروش، نمایش فیلم برای سینماگر، توجیه اقتصادی ندارد و سانس نمایش فیلم‌ها تعطیل می‌شود.
وقتی چنین وضعیتی موجود است، حتما باید درباره یک نیاز فانتزی مانند ایجاد شهرک سینمایی یا لوکیشن خاص، با ملاحظه بیشتری عمل کرد. صرف ایجاد یک لوکیشن، انگیزه‌ای برای فیلم ساز ایجاد نمی‌کند. اصلا ساخت یک شهرک با چه رویکرد و موضوعی باید صورت بگیرد و اصلا چند فیلم یا سریال را می‌توان در چنین فضایی تولید کرد؟
این تهیه کننده سینما یادآوری می‌کند: در استودیو‌های مطرح دنیا هم اگر حتی دکور خاصی برای یک فیلم خاص ساخته می‌شد، این دکور با فضای دیگری منتقل می‌گردید که قابلیت استفاده دیگری داشته باشد و استودیو متحمل ضرر و زیان نشود.
نباید از یاد ببریم که موضوع فقط ساخت یک شهرک سینمایی یا لوکیشن نیست؛ چنین فضایی نیاز به نگهداری دارد و وضعیت فعلی شهرک‌های سینمایی مثل شهرک سینمایی غزالی یا شهرک سینمایی دفاع مقدس هم حکایت از آن دارد که همت و اعتبار مالی برای نگهداری از آن دربرابر عواملی مانند آفتاب و باران و برف و... وجود ندارد.
مسئله فیلم سازی در ایران و مشهد، اصلا شهرک سینمایی نیست. به نظر می‌رسد اصلا نباید به این موضوع ورود کرد؛ چراکه زمینه را برای ورود برخی افراد فرصت طلب فراهم می‌کند که برای منافع خود، کاری می‌کنند تا اولویت‌های اصلی سینما هم بر زمین بماند.
چه کسی گفته است که مشکل فیلم ساز، لوکیشن است؟
امیراطهر سهیلی، کارگردان مشهدی سینما، در پاسخ به مسئله ضرورت ساخت شهرک سینمایی در مشهد، این پرسش را مطرح می‌کند که اصلا چه کسی گفته است مشکل فیلم ساز، لوکیشن است؟ کدام نظر کارشناسانه در این زمینه وجود دارد؟
وی ادامه می‌دهد: من کاملا با این موضوع مخالفم. ساخت کدام فیلم، مشکل لوکیشن داشته است که برای آن استودیو و لوکیشن خاص و بالاتر از آن، شهرک سینمایی وجود داشته باشد؟ باید درباره این موضوع به صورت مصداقی صحبت کرد؛ اینکه کدام فیلم ساز در مشهد اقدام به ساخت فیلم کرده است که برای ساخت آن با مشکل ساخت لوکیشن هم روبه رو شده باشد؟ فیلم ساز با چنین مشکلی روبه رو نیست. مشکلاتی بیشتر از این وجود دارد؛ مشکل حضور فیلم ساز و عوامل فیلم، فقط یکی از آن هاست.
{$sepehr_key_150879}
بدون نقشه راه، نباید اقدامی چنین بزرگ و پرهزینه انجام شود
محمدرضا فرهادی نیا، دبیر انجمن تهیه کنندگان فیلم بلند خراسان رضوی، نیز می‌گوید: اینکه در مشهد نیاز به شهرک سینمایی یا لوکیشن خاص داریم، پاسخی صفروصدی ندارد. پاسخ این سؤال را باید از مسیر تصمیم گیران و تصمیم سازان تولید فیلم در مشهد گرفت. باید ابتدا به این پرسش پاسخ داده شود که سالانه چند فیلم در مشهد تولید می‌شود و پس از آن، اینکه از این فیلم‌های تولیدشده، چند فیلم نیاز به لوکیشن ثابت یا شهرک سینمایی دارد؟ اصلا آیا اراده‌ای برای آنکه چرخه تولید در سینما راه بیفتد، درمیان تصمیم گیران وجود دارد یا ندارد؟
وی می‌افزاید: مرحوم حاتمی، زمانی اقدام به ساخت پروژه بزرگ و ماندگار شهرک سینمایی کرد که فناوری امروزی در سینما وجود نداشت و او ناگزیر بود برای ساخت فیلم‌های خود، چنین کاری انجام دهد.
فرهادی نیا بیان می‌کند: به نظر من، ساخت شهرک سینمایی در مشهد، اصلا اولویت نیست. اما به فرض اینکه چنین کاری در دستورکار قرار بگیرد و پشت آن هم سوءنیتی وجود نداشته باشد، چه کسی می‌خواهد چنین پروژه‌ای را بسازد؟ آیا آن شخص دانش و تجربه و فهمی مانند علی حاتمی از سینما دارد؟
این موارد باید پاسخ داده شود. در دوره پنجم مدیریت شهری هم در این مورد مباحثی مطرح شد و نتیجه آن بود که اولویت اول سینمای مشهد، این است که دستگاه‌های تصمیم گیر و تصمیم ساز، بر روی رفع موانع رشد و تولید آثار سینمایی متمرکز شوند و مهم‌ترین مانع هم نبود نگاه منطقه‌ای و بومی به سینمای مشهد و خراسان رضوی است. یعنی حتی اگر فیلمی هم در مشهد ساخته می‌شود، مبتنی بر تاریخ و جغرافیای مشهد نیست. فیلم‌های آپارتمانی است که در هر فضایی می‌توان آن را تولید کرد.
وی می‌افزاید: برای ساخت شهرک سینمایی، نیازمند زمین و اعتبارات و ایده نو و خلاقانه هستیم که اتفاقا آن ایده نو و خلاقانه است که می‌تواند پروژه‌های جدید را به سرانجامی برساند. به نظر من اگر بودجه و اعتباری برای این کار هست، فقط بخش کوچکی از آن را در صندوقی با عنوان «صندوق توسعه در حوزه سینمای استان» قرار دهند و از محل این اعتبار، به ساخت تعداد مشخصی فیلم سینمایی کمک شود.
آن وقت است که می‌توان برای ساخت یک شهرک سینمایی یا لوکیشن، اظهارنظر کرد و اینکه این محل، به چه میزان می‌تواند نیاز واقعی سینما را برآورده کند. بدون نقشه راه و صرفا برای رزومه سازی، نباید اقدامی چنین بزرگ و پرهزینه انجام داد و آن را به یک پروژه نیمه تمام یا ناتمام تبدیل کرد.