به گزارش شهرآرانیوز؛ نخستین کنفرانس ملی «هیدروانفورماتیک و هوش مصنوعی در مهندسی آب» در مشهد برگزار شد. فرصتی برای پژوهشگران، متخصصان و کارشناسان تا تجربیات، یافته‌ها و نوآوری‌های خود را در زمینه کاربرد فناوری‌های پیشرفته هیدروانفورماتیک و هوش مصنوعی به اشتراک بگذارند، با آخرین دستاورد‌ها و تکنیک‌های نوین این حوزه آشنا شوند و ضمن تبادل نظر، راهکار‌های مؤثری برای بهبود مدیریت منابع آبی ارائه دهند. در یکی از برنامه‌های این کنفرانس به قانون برنامه هفتم توسعه و تصمیماتی که در حوزه مدیریت منابع آب برعهده دستگاه‌های اجرایی گذاشته شده، پرداخته شد.
وزارت نیرو در زمینه تکالیف پیش‌بینی‌شده در قانون‌های برنامه، موفق نبود
نماینده مردم مشهد و کلات و رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در این نشست با اشاره به موفق‌نبودن دستگاه‌های متولی حوزه آب و به وجود آمدن مشکلات جاری در کشور، گفت: این موضوع در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس بررسی و مشخص شد که وزارت نیرو به‌عنوان متولی حوزه آب در کشور، در اجرای قانون برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم، در زمینه تکالیف پیش‌بینی‌شده موفق نبوده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین نصرا... پژمان‌فر افزود: در قانون برنامه چهارم و پنجم پیش‌بینی شده بود که به دلیل اضافه‌برداشت از منابع آب، مصرف به‌گونه‌ای مدیریت شود که در انتهای گام هر برنامه ۲۵ درصد جبران شود. اما این اتفاق صورت نگرفت. در قانون برنامه ششم به جایی رسیدیم که می‌بایست برای ۱۱ میلیارد متر مکعب کسری آب برنامه‌ریزی می‌کردیم. اما باز هم این موضوع محقق نشد و به وضعیت حاضر رسیده‌ایم که بیش از ۱۵ میلیارد متر مکعب اضافه‌برداشت داشته‌ایم. شاید مهم‌ترین مسئله، ارائه‌نشدن به‌موقع گزارش‌های وزارت نیرو در ارزیابی عملکرد مدیریت آب بود.
وی در ادامه گفت: از سوی دیگر، بیش از میزان آبی که می‌توانسته‌ایم جمع‌آوری کنیم، سد ایجاد کرده‌ایم، متأسفانه هنوز هم در مسیر برنامه‌های دولت و مجلس و مسئولان تصمیم‌گیر، پیشنهاد‌هایی برای ساخت سد‌های جدید وجود دارد و اعتباراتی درخصوص این موضوع معین می‌شود. سد‌های ساخته‌شده نیز نتوانسته‌اند اهدافی را که می‌بایست در پایین‌دست خود ایجاد کنند، محقق کنند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین پژمان‌فر با اشاره به بند «الف» ماده ۳۸ قانون برنامه هفتم، گفت: موضوع مدیریت منابع آب به وزارت نیرو سپرده شده، اما مشکل اساسی وزارت نیرو، تصدی‌گری در ارتباط با موضوع آب است. اینکه حکمرانی و تصدی‌گری در کنار هم قرار بگیرد، موضوعی غلط است. تصدی‌گری در منابع آبی باید به ذی‌نفعان در حوزه آب واگذار شود؛ نه به افرادی که به‌دلیل کوتاهی در کار یا نداشتن دغدغه، این وضعیت اسف‌بار را ایجاد کرده‌اند.
درخصوص مرز‌های حوزه‌های آبی نیز اشتباهاتی شده است. مدیریت منابع آبی که قبلا در هفت حوزه آبی بود، به استان‌ها سپرده شد، در حوزه‌های آبی که بین دو یا سه استان مشترک بود، رقابت در برداشت منابع آبی اتفاق افتاد. امروز در قانون برنامه، وزارت نیرو مکلف شده است که مدیریتی واحد در حوزه منابع آبی وجود داشته باشد.
با صرف ابلاغ نمی‌توان کاری انجام داد
سخنگوی صنعت آب کشور نیز در این کنفرانس گفت: خروجی کار کمیسیون کشاورزی و کمیسیون تلفیق از پیش‌نویس برنامه هفتم در حوزه آب، اهداف و برداشت‌های متضادی بود که انجام‌شدنی هم نبود. هر چیزی نوشته شود که انجام‌شدنی نیست و نمی‌توان ابلاغ کرد که حتما باید انجام شود. اگر ابزار اجرای آن موجود باشد، انجام می‌شود و در غیر این صورت انجام‌شدنی نیست.
عیسی بزرگ‌زاده افزود: با تغییراتی که در پیش‌نویس قانون برنامه به وجود آمد، مسائل فصل هفتم و فصل هشتم در تضاد هستند. در برخی بند‌های برنامه هفتم، تکلیف شده است. از سوی دیگر، این برنامه باید در بودجه سالانه نقش خود را نشان دهد و در حقیقت، برنامه پنج‌ساله با بودجه‌های سالانه است که به نتیجه می‌رسد.
اما بند‌های مؤثر موجود در بودجه سالانه که می‌شد از آنها به عنوان ابزار استفاده شود، در کمیسیون‌های بودجه از بین رفت. وقتی در بودجه‌های سالانه برش‌های برنامه و ابزار‌های آن از بین می‌رود، چه توقعی از مدیر هست؟ آیا با معرفی او به دستگاه قضایی به جرم ترک فعل، کاری از پیش می‌رود؟ دولت، قوه‌مقننه و قوه‌قضائیه، همه در عملی‌نشدن برنامه مقصر هستند.
جمعیت باید عادلانه توزیع می‌شد
سخنگوی صنعت آب کشور در ادامه گفت: بر اساس برایند و توافق کمیته تخصصی شورای‌عالی آب، میزان مصرف آب در حوزه کشاورزی در خراسان رضوی ۵ میلیارد متر مکعب است که باید بیش از یک‌میلیارد و ۱۵۰ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کند. باید مصارف مختلف آن از آب‌های زیرزمینی و سطحی کم شود و البته از منابع مختلف، به حوزه شرب اضافه شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: از سوی دیگر، کلان‌شهر‌های بزرگ دنیا در جایی بنا شده‌اند که یا یک رودخانه مانند نیل و ولگا از کنار آنها عبور می‌کند یا کنار دریا ساخته شده‌اند. اما در ایران، کلان‌شهر‌ها این‌گونه نیست. جمعیت در جایی قرار داده شده که فراتر از مرز‌های تاب‌آوری، از ظرفیت‌های محیط‌زیستی استفاده می‌شود. جمعیت باید عادلانه توزیع می‌شد. اما چون اعضا و ساکنان برخی مناطق، بیشتر از سایر مناطق در هیئت حاکمه کشور حضور داشتند، فرصت‌ها را به آن سمت کشانده‌اند و به این توجه نکرده‌اند که توسعه ناپایدار، به اصلی‌ترین تهدید تبدیل می‌شود.
تنها راه علاج برای این بیماری رژیم‌گرفتن و کاهش مصرف است. من راه دیگری بلد نیستم. این‌کار هم ابزار می‌خواهد. از مجلس شورای اسلامی انتظار داریم در بودجه ۱۴۰۵ ابزار‌های اجتماعی و اقتصادی را در نظر بگیرند تا از طریق آن بتوانیم به نتایج بهتری برسیم.
جمعیت پذیری شهر‌ها بدون توجه به آمایش سرزمینی
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان رضوی هم در بخش دیگری از این نشست گفت: تجربه نشان داده که در تحقق اهداف برنامه‌های توسعه در کشور، چندان موفق نبوده‌ایم. البته به نظر می‌رسد در برنامه‌نویسی مشکل خاصی نداریم و در تدوین برنامه هم از نقطه‌نظرات دانشگاه استفاده کرده‌ایم، اما در واقع‌بینی، مشکل داریم و در هدف‌گذاری‌های کمی، اهداف را مقداری ایده‌آل می‌بینیم.
حسن پارسی‌پور افزود: راهبرد اساسی که در برنامه هفتم توسعه و در آمایش کشور و اسناد توسعه استان به آن توجه شده، راهبرد مشارکت است؛ بنابراین برنامه‌ای نیاز داریم تا زمینه مشارکت را فراهم کند. فرمان کار باید در دست بخش خصوصی باشد و دولت باید بیشتر نگاه نظارتی‌اش را تقویت کند و در راهبرد‌ها متمرکز شود. در نوشتن طرح‌های پیشران برای استان باید واقع‌بین باشیم و برنامه‌ها تحقق‌پذیر باشد. نباید برنامه‌ریزی از نگاه دوراندیشانه به یک نگاه روزمره تقلیل یابد.
وی در ادامه گفت: به نظر می‌رسد حلقه مفقوده در این است که هنوز چندان به تفکر آمایشی اعتقاد نداریم. اگر در مقوله آب به موضوع رشد جمعیت و ظرفیت جمعیت‌پذیری توجه نکنیم، قافیه را باخته‌ایم. نمی‌شود فقط در موضوع آب صحبت کرد، اما به موضوعاتی از قبیل جمعیت شهر‌ها و پاسخگونبودن ظرفیت سرزمینی توجه نداشته باشیم.
{$sepehr_key_152642}
استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز
معاون محیط‌زیست و خدمات شهری شهرداری مشهد در این جلسه با اشاره به اینکه موضوع آب یکی از محور‌های مهم در برنامه هفتم است، گفت: از جمله محور‌های اصلی برنامه که می‌تواند اجرایی شود، موضوع بهره‌وری در مصرف آب به‌ویژه در بخش کشاورزی، مدیریت یکپارچه منابع آب با استفاده از سیستم‌های هوشمند و گسترش استفاده از پساب و آب‌های غیرمتعارف به‌عنوان منابع جایگزین است.
مهدی یعقوبی افزود: مشکلات آب در شهر مشهد مانند بسیاری از نقاط کشور، به‌دلیل محدودیت بارش‌ها و گرمای بی‌سابقه هوا تشدید شده است. ضمن اینکه باید توجه کنیم در کنار این محدودیت شدید منابع آب و در کنار توسعه شهر مشهد، سالانه ۲۵ تا ۳۰ میلیون نفر به مشهد سفر می‌کنند.
وی در ادامه گفت: در گذشته‌ای دور، بخش درخور توجهی از فضای سبز را با آب‌شرب آبیاری می‌کردیم، اما این موضوع هر سال کاهش پیدا کرد و چندین سال است که با هماهنگی آبفا و آب‌منطقه‌ای، تلاش کرده‌ایم از منابع غیرشرب برای آبیاری فضای سبز استفاده کنیم. ضمن تقویت و تدقیق مطالعات در زمینه نیاز‌های آبی و تدوین طرح جامع آب و پیش‌بینی برای ۲۵ سال آینده، شبکه جداسازی آب را طراحی کرده‌ایم. به موازات شبکه آب و فاضلاب در سطح شهر، شبکه‌ای ایجاد کرده‌ایم که با بهره‌گیری از تأسیسات عظیم، بخش عظیمی از آب غیرشرب را توزیع کند.