به گزارش شهرآرانیوز، گاهی ما فکر می‌کنیم برای تحقق آرزو‌هایی مثل عمر طولانی یا وسعت رزق‌وروزی یا نفوذ در دل‌ها و همراه کردن آنها با خود باید راه‌های سخت و به قول معروف عجیب‌وغریب را طی کنیم؛ مثلا دارو‌های آن‌چنانی بخوریم یا کار‌های خاص و خارق‌العاده انجام بدهیم، اما آموزه‌های دینی به ما راه‌هایی را نشان داده‌اند که خیلی از این امیال که به نظر دست‌نیافتنی می‌رسد، به‌آسانی برای ما ممکن می‌شود با نسخه‌هایی مثل خوش‌اخلاقی و خوش‌رویی که نه‌تنها بسیاری از درد‌ها را درمان می‌کند، بلکه ما را مقابل بسیاری از ابتلائات بیمه می‌کند.
سنگین‌ترین عمل انسان در قیامت
خوش‌اخلاقی از ارزشمندترین ویژگی‌های انسانی است که جایگاه ویژه‌ای در آموزه‌های دینی نیز دارد. این خصیصه نه‌تنها کمال فردی را بروز و ظهور می‌دهد، بلکه معیار سنجش ایمان و تقوای انسان نیز به‌شمار می‌آید؛ چنان‌که در روایات اسلامی، حسن‌خلق به‌عنوان نیمی از دین معرفی و تأکید شده است که هیچ عملی در قیامت، سنگین‌تر از اخلاق نیکو نیست.
مثل عبادت شب‌هاو روز‌ها
شناخت ابعاد خوش‌اخلاقی می‌تواند راهنمایی مؤثر برای بهبود روابط اجتماعی و دستیابی به رضای الهی باشد؛ برای همین هم در روایات معصومان (ع) به این ویژگی، توصیه فراوان و آثار و برکات آن بیان شده است؛ پیامبر (ص) درباره آثار حسن‌خلق می‌فرمایند: «کسی که دارای حسن‌اخلاق است، اجر و پاداش او در نزد خداوند به اندازه کسی است که شب‌ها را به عبادت و روز‌ها را به روزه‌داری سپری کرده است» (وسائل‌الشیعه، ج۸، ص۵۰۳).
خوش‌اخلاقی یعنی چه؟
البته برای آنکه حسن‌خلق داشته باشیم، باید بدانیم خوش‌اخلاقی یعنی چه. در اصطلاح اخلاقی و آموزه‌های اسلام، خوش‌اخلاق به کسی گفته می‌شود که با گشاده‌رویی، زبان ملایم و برخوردی شاد و پرنشاط با دیگران روبه‌رو می‌شود و در هر شرایطی این توانایی را دارد که خوشرو باشد، لب‌هایی همراه با تبسم و کلماتی پر از محبت و لطف داشته باشد. امام‌صادق (ع) خوش‌اخلاقی را به‌زیبایی تعریف کرده، می‌فرمایند: «حسن‌خلق آن است که برخوردت را نرم کنی، سخنت را پاکیزه گردانی و برادرت را با خوش‌رویی دیدار کنی» (الکافی، ج۲، ص۱۰۳)
شرط خدا در انتخاب انبیا
همین آثار فردی و اجتماعی باعث شده است که دین مقدس اسلام، همواره پیروان خود را به نرمخویی و ملایمت در رفتار با دیگران، دعوت و آنان را از درشتی و تندخویی نهی کند؛ قرآن کریم در ستایش پیامبر (ص) می‌فرماید: «اِنَّک لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٍ؛ به‌درستی که تو به اخلاق پسندیده و بزرگی آراسته شدی». (قلم: ۴). این نشان می‌دهد که حسن‌خلق و گشاده‌رویی از برجسته‌ترین صفت‌هایی است که علاوه‌بر معاشرت‌های اجتماعی، در گزینش انبیا و انجام رسالت آنها نیز موثر بوده است.
سِر نفوذ پیامبر (ص) در دل‌ها
خوش‌اخلاقی نه‌تنها محبت دیگران را به فرد جلب می‌کند، بلکه کلام و سخن او را هم اثربخش می‌کند؛ برای همین هم خدای متعال، پیامبران خود را از میان انسان‌های عطوف و نرمخو انتخاب کرد تا تأثیر بهتری بر مردم بگذارند و آنها را به توحید و صراط مستقیم جذب کنند، تاجایی‌که در قرآن، اخلاق نیکوی پیامبر گرامی اسلام (ص) را عنایتی از جانب خویش می‌داند و می‌فرماید: «فَبِما رَحْمَه مِنَ ا... لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کنْتَ فَظاًّ غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِک»؛ یعنی «در پرتو رحمت و لطف خدا، با آنان مهربان و نرمخو شده‌ای و اگر خشن و سنگدل بودی، از گردت پراکنده می‌شدند». (آل‌عمران: ۱۵۹)
در سیره دیگر انبیای الهی نیز می‌بینیم با همه سختی‌ها، آزار‌ها و دشمنی‌هایی که در دعوت و انجام رسالت خود می‌دیدند، همواره با ملایمت و گشاده‌رویی با مردم رفتار می‌کردند و همین باعث جذب عموم مردم حتی دشمنانشان می‌شد.
شاه‌کلید ورود به قلب‌ها
شاید این سؤال پیش بیاید که این خوش‌رویی و زبان نرمِ همیشگی به چه کار ما می‌آید و چه اثری بر زندگی ما می‌گذارد. در پاسخ باید گفت: این ویژگی اخلاقی از بارزترین صفاتی است که باعث جلب دوستی و محبت می‌شود و در معاشرت‌های اجتماعی، نقش تعیین‌کننده دارد؛ چنان‌که امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «هرکه اخلاقش خوب باشد، معاشرتش نیکو می‌شود» (غررالحکم، ص۲۵۵) و نیز امام‌باقر (ع) می‌فرمایند: «چهره نیکو و گشاده باعث جلب محبت و نزدیکی به خداوند عزوجل می‌شود» (مستدرک‌الوسائل، ج۸، ص ۴۵۳).
{$sepehr_key_153003}
بالاترین دارایی
خیلی از ما علاقه‌مند به داشتن موقعیت اجتماعی مطلوب و محبوبیت درمیان مردم هستیم. آموزه‌های دینی راه میانبر و آسان رسیدن به این تمایل را هم به ما نشان داده‌اند و تأکید می‌کنند که خوش‌خلقی، موقعیت اجتماعی انسان را ارتقا می‌دهد و او را محبوب می‌سازد.
امیرالمؤمنین علی (ع) در این‌باره می‌فرمایند: «چه‌بسیار فرد بی‌مقداری که خوش‌رویی، او را برتری بخشیده است». درواقع، چون دارایی انسان محدود است، نمی‌تواند همه دوستان و نیازمندان را با آن بی‌نیاز کند؛ دستور به حسن‌خلق، دستور به بذل سرمایه‌ای بی‌پایان و فناناپذیر است.
سبب افزایش روزی
حسن‌خلق علاوه‌بر آنکه دارای پاداش اخروی است، آثار دنیوی فراوانی نیز برای انسان به‌همراه دارد که در روایات به آنها اشاره و تصریح شده است؛ برای مثال خوش‌خلقی، پیوند‌های دوستی را محکم و پایدار می‌کند و پیامبر (ص) در این‌باره می‌فرمایند: «خوش‌خویی، دوستی را پایدار می‌کند» (بحارالانوار، ج۷۱، ص۱۵۰).
گشاده‌رویی سبب آبادی سرزمین‌ها و طول عمر هم می‌شود. امام‌صادق (ع) در این‌باره می‌فرمایند: «نیکوکاری و خوش‌خلقی، سرزمین‌ها را آباد می‌کند و بر عمر‌ها می‌افزاید» (بحارالانوار، ج۷۱، ص۳۹۵). همچنین، امام‌علی (ع) خوش‌خلقی را دلیل وسعت روزی می‌دانند و می‌فرمایند: «گنجینه‌های روزی در نرمخویی و گشاده‌رویی است» (بحارالانوار، ج۷۸، ص۵۳).