ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ سینما اطلس مشهد، عصر شنبه ۲۹ شهریور میزبان اکران و نقد چهار فیلم کوتاه از سمانه سپهری کیا بود. در این رویداد، فیلم‌های «عاشقانه‌های دو مانکن»، «خانه امن»، «دیوار» و «تنگه زمان» به نمایش درآمدند و با حضور کارگردان و احسان روحی، مدرس بازیگری، کارگردانی و نویسندگی سینما و تئاتر، نقد و بررسی شدند.
اصرار کارگردان بر نشان دادن جهان ماورایی
احسان روحی معتقد است اصرار کارگردان این چهار فیلم بر جهان سوررئالیستی (غیرواقعی) و ماورایی است. علاقه او به این سبک از فیلم‌ها و تلاشش برای رسیدن به استاندارد‌های سینمایی در این ژانر، قابل لمس بود.
وی در ادامه افزود: «اگر از منظر ژانر به سینما بنگریم، به نظرم یک تفاوت عمده بین آنچه در اثر است و آنچه در ذهن کارگردان وجود دارد، ایجاد می‌شود. در فیلم «تنگه زمان»، سوررئالیسم در ذهن کارگردان به عنوان یک جهان غیر واقعی است. یک اثر سوررئالیستی بر پایه اثری رئالیستی (واقعی) و قدرتمند ساخته می‌شود؛ یعنی ابتدا باید یک دنیای رئالیستی با پارامتر‌های قدرتمند خود ایجاد شود تا بتوانیم جهان سوررئالیستی را بر روی آن بنا کنیم.»
وی خاطرنشان کرد: «اولین چیزی که در فیلم «تنگه زمان» ایجاد می‌شود این است که، شاید نتوانیم مرز بین جهان واقعی و غیرواقعی را در قصه درک کنیم. قرار است یک روایت و پیرنگ کلی را از یک دختر داشته باشیم و خرده پیرنگ‌هایی نیز این جهان را به یکدیگر وصل کند، اما در نهایت آن روایت کلی برای ما قصه‌ای را باز تعریف نمی‌کند و در پس تصاویری که قرار است ما را به جهان غیرواقعی پرتاب کند، گم می‌شود.»
روحی با اشاره به اینکه فیلم «دیوار» براساس داستان زلزله کرمانشاه شکل گرفته است و در بخش معنایی آن به یک نقطه اشتراک یعنی ویرانی می‌رسیم، بیان کرد: «ویرانی که در آن رابطه عاطفی در محتوا شکل می‌گیرد و ویرانی که در ساختار فیزیکی آن خانه و حتی جایی در جامعه به وجود می‌آید، وقتی که یک فروپاشی را به تصویر می‌کشد در محتوا کاملا مشهود است. در این فیلم از رنگ قرمز استفاده شده و فضای نیمه تاریک ما را وارد یک قسمت محبوس در جهان آن افراد می‌کند.
اما خرده پیرنگ‌ها به هیچ انسجامی نمی‌رسند. احساس می‌کنم این فیلم در ایده بسیار جذاب‌تر است؛ همه آدم‌ها در نهایت به فروپاشی عاطفی، شخصیتی و اجتماعی می‌رسند و قرابت آن‌ها با موضوع زلزله به لحاظ معنایی، در محتوا به شدت جذاب است، اما وقتی به فرم می‌رسیم قصه از پس خود برنمی آید. دیوار تلاش جسورانه‌ای برای رفتن به سمت چنین ایده‌ای بود که درخورتحسین است.»
این کارگردان درباره فیلم «خانه امن» توضیح داد: «در این اثر نشانه‌ها به معنا رسیدند و مبحث خانه و امنیتی که از آن صحبت می‌شود، درست به مخاطب منتقل شده است.»
وی معتقد است در این فیلم فرم بر محتوا غالب بوده و ویژگی مهم آن نیز این است که گذاره‌ها درست و به اندازه چیده شده و بهترین شکل معنا را به ما انتقال می‌دهند.
روحی در پایان مطرح کرد: «در فیلم «عاشقانه‌های مانکن»، باتوجه به ذهنیتی که کارگردان در یک فضای سوررئالیستی دارد، فکر می‌کنم جنبه‌های روان شناختی فیلم غالب است؛ یعنی هم در محتوا و هم در شکل و ساختار فیلم، با اثری مواجه هستیم که یک کاراکتر با اتفاقات سخت و دردناکی روبه رو شده و برای برون رفت از آن دچار سردرگمی و نپذیرفتن آن‌ها است. معتقدم در این فیلم شاید مقداری به واسطه نوع کار، ساختار، مدل فیلم برداری، استفاده از بازیگر و شرایط لوکیشنی، بلوغ بیشتری را در کادربندی‌ها و نما‌ها می‌بینیم.»
{$sepehr_key_153360}
لزوم زنده نگه داشتن سبک‌های سایکو و سوررئالیست
سمانه سپهری کیا، کارگردان چهار فیلم یاد شده، بر لزوم زنده نگه داشتن سبک‌های سایکو و سوررئالیست تأکید کرد و گفت: «اکنون همه در حال رفتن به سمت سبک‌های مینیمال و رئالیست هستند. به دلیل اینکه کتاب‌های روان کاوی زیاد می‌خوانم، در فیلم هایم تمرکز خود را بر این گذاشتم که نشان دهم اگر ما انسان‌ها با خودمان رو راست باشیم، خواهیم دید که نمی‌توانیم از دست خود فرار کنیم و همیشه اسیر خودمان هستیم.»
وی فیلم «تنگه زمان» را برای خود مثل یک لحظه، وهم و گذر توصیف کرد و ادامه داد: «این اثر برایم مانند زمانی است، که انسان در خواب و بیداری بوده و تازه می‌خواهد از خواب بیدار شود. از صداگذاری این فیلم چندان راضی نبودم و به نظرم قدری زیاد بود.»
این کارگردان، فیلم «دیوار» را باوجود ایراد‌های زیادی که دارد، اثر محبوب خود برشمرد و گفت: «در این کار برای بومی کردن اثرم به موضوع زلزله کرمانشاه اشاره کردم. چیزی که می‌خواستم نشان دهم ویران شدن است؛ خانواده‌ای که یک کدورت بین آن‌ها پیش می‌آید، آن را حل نمی‌کنند و همه چیز توسط زلزله ویران می‌شود. این خانواده بین خود دیوار کشیده‌اند و تنهایی به قدری زیاد است که باعث توهم آن‌ها می‌شود. این توهم را قسمت‌هایی نشان می‌دهم که شخص تنهاست، اما وقتی که صدای زنگ تلفن همراه به صدا درمی آید و شخص دیگری وارد می‌شود، توهم به پایان می‌رسد.»
وی درباره نام گذاری این فیلم بیان کرد: «طرح این داستان را دوست داشتم و نام آن را «دیوار» گذاشتم، تا دیوار‌های بین این افراد را نشان دهم. فیلم خرده پیرنگ‌های زیادی داشت که واقعا از پس آن‌ها برنیامدم. دوست داشتم دوباره آن را بازسازی کنم و آنچه که می‌خواستم را نشان دهم و این فیلم نامه می‌توانست بهتر باشد.»
سپهری کیا خاطرنشان کرد: «در فیلم «خانه امن»، بازیگر استعداد دارد که با ابزار فلز و چوب چیز‌هایی بسازد، اما از آن‌ها به اشتباه استفاده می‌کند. در فیلم «عاشقانه‌های مانکن» نیز این شخص اسیر خودش است و نمی‌تواند آن را رها کند.»