سمیه سعادتمند | شهرآرانیوز؛ مشهد در شش‌ماهه نخست سال۱۴۰۴، آلوده‌ترین بهار و تابستان تاریخ خود را تجربه کرده است. داده‌های رسمی منتشرشده از مراکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی، زنگ خطر را برای سلامت شهروندان و زائران به صدا درآورده است؛ به‌طوری‌که در ۱۸۶روز ابتدایی سال، تنها هفت روز هوای پاک ثبت شده و تعداد روز‌های ناسالم به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. این وضعیت، بحرانی جدی در یکی از پرجمعیت‌ترین کلان‌شهر‌های کشور را رقم زده است.

وضعیت بی‌سابقه آلودگی در ۶ ماهه اول سال

در شرایطی که در نیمه ابتدایی سال گذشته مردم مشهد شانزده روز هوای پاک را تجربه کرده بودند، امسال این عدد به کمتر از نصف کاهش یافته است. این وضعیت نگران‌کننده با افزایش چشمگیر روز‌های ناسالم نیز همراه بوده است.

در همین زمینه رضا اسماعیلی، مسئول مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی شهرداری مشهد، این وضعیت را بی‌سابقه دانست و گفت: دوشنبه هفتم مهرماه، شاخص لحظه‌ای آلودگی هوا تا ساعت۱۲ ظهر به ۱۱۹ رسید که نشان‌دهنده هوای ناسالم برای گروه‌های حساس است. این آلودگی‌ها، بیشتر ناشی از آلاینده‌های محیط شهری و فعالیت‌های انسانی بوده است.

وی افزود: در شش ماهه نخست سال، روز‌های ناسالم برای گروه‌های حساس به ۶۹روز رسید، در حالی که در مدت مشابه سال گذشته این عدد تنها ۲۲روز بود. همچنین در بهار و تابستانی که گذشت، هفده روز هوای ناسالم برای همه گروه‌ها داشتیم، اما در سال قبل فقط یک روز چنین وضعیتی به ثبت رسیده بود.

افزایش ۵ درصدی مراجعه به اورژانس‌ها در روز‌های آلوده

محمد علیشاهی، مدیر روابط عمومی اورژانس مشهد، درمورد تأثیر آلودگی هوا بر سلامت مردم گفت: در روز‌های آلوده، شاهد افزایش ۵درصدی مراجعات مربوط به بیماری‌های تنفسی به بیمارستان‌ها هستیم که این آمار، گویای تأثیر مستقیم و سریع آلودگی هوا بر سلامت شهروندان است.

آلودگی هوا تهدیدی جدی بر سلامت مردم

در همین راستا سارا قهرمانی، متخصص ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفت‌و‌گو با شهرآرا به تشریح ابعاد پنهان آلودگی هوا پرداخت و اظهار کرد: آلودگی هوا تنها یک مشکل تنفسی نیست، بلکه تهدیدی جدی برای تمام سیستم‌های بدن محسوب می‌شود. آلودگی هوا حاوی عوامل شیمیایی مختلفی از جمله دی‌اکسید نیتروژن، ازون و ذرات معلقی با قطر کمتر از ۲.۵میکرون است که به قدری کوچک هستند که می‌توانند تا عمق ریه‌ها، یعنی آلوئول‌ها نفوذ کنند.

وی افزود: این ذرات که از لحاظ شیمیایی فرم‌های مختلفی همچون نیترات‌ها، سولفات‌ها، آمونیوم، فلزات سنگین و ترکیبات آلی چندحلقه‌ای دارند، در عمق ریه‌ها واکنش‌هایی را ایجاد می‌کنند که منجر به استرس اکسیداتیو و واکنش‌های التهابی می‌شود. این آلاینده‌ها حتی می‌توانند بر بیان ژن‌ها تأثیر بگذارند و بدون ایجاد تغییر در DNA، شانس حساسیت‌های آلرژیک و ابتلا به آسم را افزایش دهند. این تأثیر به‌ویژه در اوایل دوران شیرخوارگی بیشتر است.

{$sepehr_key_155325}

اثرات آلودگی بر سایر سیستم‌های بدن

قهرمانی به آثار آلودگی هوا بر سایر سیستم‌های بدن اشاره کرد و گفت: آلودگی هوا با اختلال در عملکرد مژک‌های سیستم تنفسی که بخشی از سیستم ایمنی ذاتی هستند، ریسک ابتلا به عفونت‌های تنفسی را بالا می‌برد. از سوی دیگر، آلودگی هوا می‌تواند منجر به مشکلات قلبی-عروقی از جمله افزایش فشار خون، تغییر ریتم قلبی و افزایش خطر سکته‌های قلبی و مغزی شود.

آسیب‌های شناختی در کودکان و افزایش آمار مراجعان

وی همچنین درباره آثار آن بر سلامت کودکان بیان کرد: مواجهه با آلودگی می‌تواند اختلالات شناختی، اختلال در مهارت‌های تکلمی و حتی توجه کودکان را به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، برخی ذرات معلق می‌توانند عوامل کارسینوژن یا سرطان‌زا باشند.

این متخصص ریه درباره آمار مراجعان به مراکز درمانی، افزود: در ارتباط با مأموریت‌های اورژانس مشهد، گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد در روز‌های اوج آلودگی، مراجعات به علت مشکلات تنفسی و قلبی با افزایش درخور توجهی روبه‌روست.