به گزارش شهرآرانیوز، دوازدهم مهرماه هر سال یادآور خاموشی صدای پرطنین و پرشور مردی است که نامش با موسیقی خراسان و آواز جاودانه «نوایی نوایی» گره خورده است. غلام‌علی پورعطایی، خنیاگر نامدار تربت‌جام و یکی از برجسته‌ترین دوتارنوازان و خوانندگان موسیقی مقامی ایران، در چنین روزی در سال ۱۳۹۳ پس از سال‌ها فعالیت هنری چشم از جهان فروبست و در زادگاهش به خاک سپرده شد.
غلام‌علی پورعطایی در سال ۱۳۲۶ در روستای محمودآباد علیا از توابع شهرستان تربت‌جام متولد شد. او در خانواده‌ای روستایی و در دل فرهنگی پرورش یافت که موسیقی بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم بود. در خراسان، آواز‌ها و نغمه‌ها تنها برای سرگرمی نیستند؛ بلکه روایتگر تاریخ، سوگ، شادی، حماسه و عرفان مردمانی هستند که قرن‌ها این سرزمین را زیسته‌اند. پورعطایی از همین بستر برخاست و به مرور به چهره‌ای تبدیل شد که نامش در کنار بزرگ‌ترین استادان موسیقی مقامی ایران قرار گرفت.
زندگی هنری او با دوتار عجین بود. سازی ساده با دو سیم که در دست هنرمندان خراسانی به ابزاری برای روایت تبدیل می‌شود. پورعطایی با این ساز و با صدای پرحرارت خود، توانست حس و حال موسیقی مقامی را به شکلی تازه زنده کند. او نه تنها به‌عنوان نوازنده‌ای توانمند شناخته می‌شد، بلکه خواننده‌ای بود که با آوازهایش شنونده را از جهان روزمره جدا کرده و به فضایی آمیخته از عرفان، حماسه و احساس می‌برد. بسیاری از شنوندگان او گفته‌اند که حتی اگر معنای دقیق واژه‌ها و لهجه محلی خراسان را هم درک نمی‌کردند، باز هم صدای پورعطایی برایشان عاطفه‌ای عمیق و تکان‌دهنده داشت.
در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ او کم‌کم از محافل محلی به عرصه‌های بزرگ‌تر راه یافت. هرچند زندگی‌اش همواره با سادگی همراه بود، اما صدا و هنرش به جشنواره‌ها و برنامه‌های مختلف رسید و آواز او از مرز‌های خراسان گذشت. در سال‌های بعد، رسانه‌های ملی نیز به معرفی او پرداختند و قطعاتی از اجراهایش به گوش مردم سراسر ایران رسید. همین آشنایی عمومی باعث شد که نام او در کنار چهره‌های ملی موسیقی قرار گیرد و دوتار خراسان بیش از پیش شناخته شود.
آواز «نوایی نوایی» نقطه عطف زندگی هنری او بود. این قطعه با صدای او به یکی از شناخته‌شده‌ترین آواز‌های موسیقی نواحی ایران بدل شد. وقتی پورعطایی این اثر را اجرا کرد، صدای او و ملودی دوتار به‌گونه‌ای در هم تنیده شد که دیگر جدایی‌پذیر نبودند. «نوایی» تنها یک قطعه موسیقی نبود؛ بلکه ناله‌ای جمعی و بیانگر حسرت‌ها و امید‌های مردمانی بود که با این موسیقی زندگی می‌کردند. به همین دلیل است که هنوز هم پس از گذشت سال‌ها، شنیدن این قطعه یاد او را در دل‌ها زنده می‌کند.
پورعطایی علاوه بر اجرا‌های فردی، در جشنواره‌های موسیقی نواحی ایران نیز حضور داشت. او با حضور در این رویداد‌ها توانست موسیقی خراسان را به مخاطبان گسترده‌تری معرفی کند. بسیاری از پژوهشگران موسیقی نواحی، آثار او را بخشی ارزشمند از میراث شنیداری ایران دانسته‌اند و معتقدند که اگر صدای او ثبت و ضبط نمی‌شد، بخشی از فرهنگ موسیقی خراسان در خطر فراموشی قرار می‌گرفت.
ویژگی مهم پورعطایی سادگی و مردمی بودنش بود. او هرگز از ریشه‌هایش جدا نشد و تا پایان عمر به زادگاهش وفادار ماند. بسیاری از هنرمندان با افزایش شهرت به شهر‌های بزرگ مهاجرت می‌کنند و از فضای محلی فاصله می‌گیرند، اما پورعطایی همواره خود را جزئی از مردم روستایی و شهری تربت‌جام می‌دانست. همین نزدیکی به مردم، صداقت هنری او را بیشتر می‌کرد و باعث شد آثارش برای مردم کوچه و بازار نیز دلنشین باشد.
در طول سال‌های فعالیت هنری، بار‌ها از او تقدیر شد. رسانه‌ها و نهاد‌های فرهنگی او را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صدا‌های موسیقی نواحی ایران معرفی کردند. اما آنچه بیش از هر چیز جایگاه او را تثبیت کرد، ارتباط مستقیمش با مردم بود. او در مجالس محلی همان‌قدر با شور می‌خواند که در صحنه‌های جشنواره‌های ملی. برایش فرقی نمی‌کرد که شنونده گروهی کوچک از اهالی یک روستا باشد یا جمعیتی در یک تالار پر از تماشاگر. صدایش از دل برمی‌آمد و به دل می‌نشست.
سرانجام در روز ۱۲ مهرماه ۱۳۹۳، غلام‌علی پورعطایی در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد چشم از جهان فروبست. درگذشت او در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای یافت و بسیاری از اهالی موسیقی و علاقه‌مندان هنر ایران پیام‌های تسلیت منتشر کردند.
مراسم خاکسپاری او در زادگاهش، تربت‌جام، برگزار شد و جمع زیادی از مردم و هنرمندان برای بدرقه‌اش حضور یافتند. در همان روزی که قرار بود مراسمی برای بزرگداشت او در زادگاهش برگزار شود، این برنامه به سوگواری برایش بدل شد و این هم‌زمانی برای بسیاری از دوستدارانش غم‌انگیز و نمادین بود.
خبر درگذشت پورعطایی تنها یک خبر درباره مرگ یک هنرمند نبود؛ بلکه نشانه‌ی خاموش شدن یکی از صدا‌های اصیل فرهنگ ایرانی بود. او صدایی بود که بسیاری از مقام‌های موسیقی خراسان را با آن می‌شناختند و اکنون جای خالی‌اش در عرصه موسیقی نواحی به وضوح حس می‌شد. با این حال، آثار و اجراهایش همچنان در دسترس علاقه‌مندان باقی ماند و یادش از طریق همان قطعات ماندگار زنده ماند.
در سال‌های پس از درگذشت او، بار‌ها رسانه‌ها و جشنواره‌های موسیقی نواحی یادش را زنده کرده‌اند. هر سال در سالروز درگذشتش، یادداشت‌ها و گزارش‌هایی منتشر می‌شود که بر جایگاه او در موسیقی ایران تأکید دارد. برای بسیاری از علاقه‌مندان موسیقی، شنیدن صدای او به معنای شنیدن بخشی از هویت فرهنگی خراسان است.
نام غلام‌علی پورعطایی اکنون در کنار بزرگان موسیقی مقامی ایران می‌درخشد. او نه تنها به‌عنوان یک هنرمند خراسانی، بلکه به‌عنوان یکی از نماد‌های موسیقی نواحی ایران شناخته می‌شود. زندگی و فعالیت‌های او نشان داد که موسیقی نواحی، اگرچه ریشه در یک منطقه خاص دارد، اما می‌تواند مخاطبان ملی و حتی جهانی پیدا کند. این ویژگی سبب شد که صدای او از روستای کوچک محمودآباد علیا به تالار‌های بزرگ برسد و دل‌های بسیاری را تسخیر کند.
دوازدهم مهرماه برای دوستداران موسیقی تنها یک تاریخ تقویمی نیست؛ بلکه روزی است برای یادآوری صدایی که از دل مردم برخاست، با دوتار همراه شد و در دل‌ها ماندگار گشت. غلام‌علی پورعطایی با همه‌ی سادگی و صداقت خود، بخشی از فرهنگ و هویت موسیقایی ایران را نمایندگی کرد و اکنون در سالروز درگذشتش بار دیگر نامش بر زبان‌ها جاری می‌شود؛ نوایی که خاموش شد، اما پژواکش همچنان در گوش زمان باقی است.
{$sepehr_key_156259}