چرا با وجود اینکه امام معصوم (ع) در همه‌جا حاضر و ناظر است، باید رنج سفر به جان بخریم و برای زیارت به مکان‌های دور و نزدیک برویم؟ پاسخ این سؤال را در چند بخش می‌توان جست‌و‌جو کرد:
نورانیت بی‌همتای مکان دفن
هرچند ائمه اطهار (ع) به دلیل عظمت روحی، در هرجای جهان که باشیم، صدای ما را می‌شنوند و پاسخ می‌دهند، حرم‌های مطهر به دلیل تدفین پیکر پاک امامان، از نورانیتی ویژه برخوردارند. بدن مطهر امام، سال‌ها هم‌نفس روح مقدس ایشان بوده و همان‌طور که پیراهنی درکنار عطر، معطر می‌شود، این بدن نیز سرشار از انوار الهی شده است، حتی سنگ‌ها و دیوار‌های حرم نیز از این همجواری تأثیر گرفته‌اند و محلی برای برکت و شفا می‌شوند. این مکان‌ها، محل نزول فرشتگان و گشوده‌شدن در‌های ملکوت هستند.
تمرکز و احساس حضوری، فراتر از حجاب‌ها
وقتی انسان درکنار مضجع شریف امام معصوم (ع) قرار می‌گیرد، توجه و تمرکزش بیشتر می‌شود و حضور امام را قوی حس می‌کند و حجاب‌های بین ملک و ملکوت، رقیق‌تر است و انسان بهتر و راحت‌تر و سریع‌تر به ملکوت وصل می‌شود. وقتی در منزل هستیم و می‌خواهیم نماز بخوانیم، ممکن است ارتباطی قوی با خدا برقرار نشود، اما با حضور در حرم امام معصوم احساس می‌کنیم که قلبمان به ملکوت متصل می‌شود؛ چون در آنجا در‌های آسمان گشوده است و نورانیت مکان، راه را کوتاه می‌کند، از این‌روست که تأثیر و ثواب نماز و سایر عبادات درکنار مضجع نورانی اهل‌بیت (ع) بسیار بیشتر است.
تأیید ائمه برای مکان‌های ویژه
امام هادی (ع) می‌فرمایند: «مَنْ کَانَتْ لَهُ إِلَی ا... حَاجَه فَلْیَزُرْ قَبْرَ جَدِّیَ الرِّضَا... فَإِنَّهُ یَسْتَجِیبُ لَهُ... إِنَّ مَوْضِعَ قَبْرِهِ لَبُقْعَه مِنْ بِقَاعِ الْجَنَّه: هر که حاجتی نزد خدا دارد، به زیارت قبر جدم رضا (ع) در توس برود... که خدا حاجتش را برآورده می‌کند. همانا جایگاه قبر او، قطعه‌ای از باغ‌های بهشت است.» همچنان که برخی مکان‌ها نورانی‌ترند، برخی زمان‌ها مانند شب قدر، نیمه‌شعبان و عید فطر نیز در‌های رحمت خدا را گشوده‌تر می‌کنند. زیارت در این اوقات، تأثیری دوچندان دارد.
{$sepehr_key_157425}
تعظیم شعائر و هویت‌سازی اجتماعی
زیارت تنها یک حرکت شخصی نیست، بلکه تعظیم شعائر الهی است. گنبد طلایی حرم امام رضا (ع)، خود نمادی است که روزانه هزاران نفر را به توجه و سلام، وادار می‌کند و رشته‌های نورانی ارتباط با امام را می‌گستراند. اگر در افق اجتماعی و تمدنی به موضوع زیارت از نزدیک نگاه کنیم، حرم مطهر امام، پایگاه فرهنگ‌سازی در مکتب تشیع است؛ مرکزی است که با ایجاد هویت اصیل فرهنگی درکنار خود، کانون‌های فرهنگی مختلفی را شکل می‌دهد.
از دیرباز درکنار قبر مطهر امام‌رضا (ع)، مساجد کوچک متعددی مثل مسجد بالاسر ساخته می‌شد تا زمانی که بانوگوهرشاد، مسجد بزرگ و جامع گوهرشاد را بنا کرد و این مسجد به مرکز علمی و اجتماعی مبدل شد. مجموعه‌ای از مناسک و شعائر حول ائمه (ع) رقم می‌خورد.
کانون‌های فرهنگی‌ای که گرداگرد مضجع مطهر امام شکل گرفته‌اند، می‌توانند منبع تغذیه‌ای برای یک امت باشند. پس زیارت، تنها یک «رفتن» فیزیکی نیست، بلکه «شدن» است؛ حرکتی است برای قرار گرفتن در کانون نور، تمرکز یافتن، تعظیم شعائر خدا و پیوند با جامعه ایمانی. این سفر، پلی است از کثرت به وحدت و از غربت به جوار رحمت.