به گزارش شهرآرانیوز، نتایج یک مطالعه سه‌ساله که در مجله روان‌پزشکی بریتانیا منتشر شد، نشان می‌دهد شرکت در کلاس‌های گروهی آوازخوانی به شکل قابل‌توجهی علائم افسردگی پس از زایمان را کاهش می‌دهد و اثرات آن تا ۶ ماه بعد از پایان دوره هم باقی می‌ماند.
متخصصان زایمان و روان‌درمانگران این یافته‌ها را تأیید می‌کنند، اما هشدار می‌دهند: افسردگی پس از زایمان تقریبا همه زنان باردار را درگیر می‌کند و آگاهی درباره تغییرات روانی بعد از زایمان، حمایت حین و بعد از زایمان و حضور خانواده، نقش حیاتی در کنترل و کاهش شدت آن دارد.
آواز بخوانید تا افسردگی عقب بنشیند
در پژوهشی که روی مادران شرکت‌کننده در کلاس‌های آوازخوانیِ گروهی انجام گرفت، نزدیک به ۲۰۰ مادر تازه زایمان‌کرده در دو گروه با هم مقایسه شدند: یک گروه در دوره آوازخوانی (لالایی‌های محلی) شرکت کردند و گروه دیگر از حمایت‌های معمول مثل کلاس‌های بازی مادر و کودک استفاده کردند. هر دو گروه بعد از ۱۰ هفته بهبود نشان دادند، اما فقط در گروه آوازخوانی روند بهبود تا ماه‌ها ادامه داشت. مادرانی که در این دوره‌ها شرکت کرده بودند، کمتر از بقیه از درمان انصراف دادند و بیشتر احساس کردند که کلاس‌ها متناسب با نیازشان است.
پژوهشگران چند دلیل احتمالی برای اثرات مثبت آوازخوانی گروهی مادران مطرح کردند: حضور در کنار زنانی با تجربه مشابه، کاهش انزوا، کاهش تنش بدنی و ذهنی و پایین آمدن سطح هورمون استرس (کورتیزول) و تقویت پیوند عاطفی میان مادر و نوزاد حتی با تکرار آواز‌ها در خانه.
پژوهشگران نتیجه گرفته‌اند که آوازخوانی گروهی نه تنها یک روش درمانی مؤثر و کم‌هزینه است، بلکه می‌تواند در کنار درمان‌های دارویی یا گفت‌وگودرمانی، به‌عنوان روشی ساده و در دسترس برای بهبود سلامت روان مادرانی که تازه زایمان کرده‌اند، مورد استفاده قرار گیرد.
طبق گزارش سیستم بهداشت و درمان بریتانیا (NHS) از هر ۱۰ زن، بیش از یک زن در سال اول بعد از زایمان به افسردگی پس از زایمان مبتلا می‌شود. علائم این اختلال از اندوه تا بی‌حوصلگی مداوم و مشکل در خورمراقبتی، بی‌خوابی و کناره‌گیری از دیگران متغیر است.
دکتر شهرزاد زاده مدرس، متخصص زنان و زایمان، رئیس بخش نازایی بیمارستان مهدیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، می‌گوید: «افسردگی بعد از زایمان یا همان Postpartum Blues در درجات مختلف و تقریبا برای همه زنان باردار اتفاق می‌افتد؛ مخصوصاً زنانی که بارداری اول‌شان را تجربه می‌کنند. چون آن را هرگز تجربه نکرده‌اند. دلیلش هم تغییرات ناگهانی هورمونی بعد از قطع هورمون‌های جفت مانند پروژسترون و استروژن است که فرآیندی طبیعی و فیزیولوژیک است.
{$sepehr_key_159981}
مادران باردار چه کنند تا روح و روان‌شان کمتر اذیت شود؟
این متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «برای کنترل افسردگی پس از زایمان یا دست‌کم آگاهی از نحوه بروز و تشدید آن، بخشی از آموزش و حمایت‌ها باید قبل از دوران بارداری ارائه شود و بخشی دیگر در طول بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، در اختیار زنان قرار گیرد. حمایت‌های حین زایمان و مراقبت‌های بعد از آن نیز نقش مهمی در پیشگیری از تشدید افسردگی دارند که نباید نادیده گرفته شوند.»
زاده مدرس تاکید می‌کند: «موضوع این است که قبل از زایمان باید با خانم‌های باردار درباره این مسائل صحبت شود و آمادگی‌های لازم به آنها داده شود. فرض کنید نحوه زایمان به گونه‌ای باشد که مادر در طول روند زایمان درد زیادی بکشد، احساس خوبی نداشته باشد یا نوزاد با مشکلاتی به دنیا بیاید؛ در چنین شرایطی، استرس‌های محیطی مرتبط با مادر یا نوزاد می‌تواند حالت‌های افسردگی پس از زایمان را تشدید کند. تا جایی که نیاز به مداخله روان‌پزشک یا روان‌شناس پیدا شود.»
این پزشک تاکید می‌کند که «اگر آگاهی‌های لازم قبل از بارداری به زنان داده شود و در طول زایمان هم بحث «خوشایندسازی زایمان طبیعی» آموزش داده شود، می‌توان تا حد زیادی افسردگی را کنترل و آن را آگاهانه مدیریت کرد. اقداماتی مثل تمیز بودن اتاق زایمان، حفظ حریم خصوصی مادر، حضور همراه در طول زایمان، استفاده از روش‌های بی‌دردی و تماس پوست‌به‌پوست مادر و نوزاد بلافاصله بعد از تولد، چه در زایمان طبیعی و چه در سزارین، می‌تواند رضایتمندی مادر از زایمان را افزایش دهد و مانع تشدید افسردگی ناشی از تغییرات هورمونی شود. تماس اولیه مادر و نوزاد باعث ترشح هورمون‌های آرام‌بخش در مغز مادر می‌شود؛ بنابراین لازم است که مادر قبل از زایمان آمادگی ذهنی لازم برای دوران پس از زایمان را پیدا کند.»
مراقبت‌های بعد از زایمان
مراقبت‌ها و حمایت‌های بعد از زایمان نیز کمک بسیار قابل توجهی به کنترل افسردگی زنان می‌کند. دکتر زاده مدرس می‌گوید: «در فرآیند‌های حین زایمان و بعد از آن مراقبت‌های لازم برای تسکین درد، کمک به شیردهی و حمایت روحی مادر باید انجام شود. مادری که زایمان کرده تا ۶ هفته در دوره پست‌پارتوم (بعد از زایمان) به سر می‌برد. در این ۶ هفته، سیستم فیزیولوژیک بدنش هنوز به حالت پیش از بارداری برنگشته است. بعد از ۶ هفته به تدریج می‌تواند به روال طبیعی فیزیولوژیک خود برگردد. البته اگر شیردهی ادامه داشته باشد، بعضی فرآیند‌ها مانند قاعدگی ممکن است دیرتر اتفاق بیفتد. در این ۶ هفته مادر نمی‌تواند در کلاس‌های گروهی شرکت کند. چون درد دارد، تازه زایمان کرده و باید با نوزادش سازگار شود. اما تاکید می‌کنم که جلسات گروهی در بهبود حال روانی مادر خیلی اثربخش هستند.»
این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: «در بعد روانیِ بعد از زایمان، بیشترین اهمیت را حمایت روحی خانواده، به خصوص همسر دارد.»
این متخصص همچنین به نکته‌ای اشاره می‌کند که معمولاً کمتر گفته شده است: «اغلب افراد عجله دارند تا به دیدار مادری که تازه زایمان کرده بروند، اما توصیه ما این است که در هفته‌های اول، تنها نزدیک‌ترین افراد مانند مادر، خواهر یا همسر در کنار مادر و نوزاد باشند تا مادر فرصت پیدا کند با نوزادش مأنوس شود. عجله در این دیدار‌ها می‌تواند برای مادران دچار افسردگی مضر باشد. دیدار‌ها را می‌توان به زمان مناسب‌تری موکول کرد. واقعا برای دیدار دیر نمی‌شود.»
افسردگی بعد از زایمان تا کی ادامه دارد؟
مدت زمان افسردگی بعد از زایمان در زنان بستگی به شدت، درمان و حمایت اطرافیان دارد، ولی معمولاً بین ۶ ماه تا یک سال بعد از زایمان ادامه دارد. در بعضی زنان اگر درمان نشود، ممکن است چند سال هم ادامه پیدا کند یا به افسردگی مزمن تبدیل شود. این حالت اغلب در ۴ تا ۶ هفته اول بعد از زایمان شروع می‌شود، اما گاهی هم ماه‌ها بعد بروز می‌کند. مخصوصاً اگر مادر دچار استرس، کم‌خوابی، تنهایی و نداشتن حمایت یا تحت فشار‌های روانی طولانی باشد.
آگاهی‌بخشی، یکی از کلیدی‌ترین ابزار‌های پیشگیری و کنترل افسردگی پس از زایمان است. اما نه به این معنا که فقط با دانستنِ اطلاعات، افسردگی کاملاً از بین می‌رود. بلکه به این معنا که زن از پیش می‌داند چه اتفاقی ممکن است برای بدن و ذهنش بیفتد و دیگر دچار ترس، شوک یا احساس شکست نمی‌شود.
بسیاری از زنان پس از زایمان با احساساتی روبه‌رو می‌شوند که انتظارش را ندارند: احساساتی مثل غم، خشم، احساس بی‌ارزشی، ناتوانی در عشق ورزیدن به نوزاد، یا حتی پشیمانی از مادر شدن. بیشتر این زنان از قبل آگاهی‌های لازم را آموزش ندیده‌اند. روانشناسان می‌گویند اگر زنان پیشاپیش درباره این حالات و دلایل هورمونی‌شان آگاه باشند، به جای اینکه فکر کنند «من مادر بدی هستم»، درک می‌کنند که این احساسات طبیعی و گذرا هستند. این آگاهی خود باعث کاهش اضطراب و احساس گناه می‌شود؛ دو عاملی که معمولا افسردگی زنان تازه زایمان‌کرده را عمیق‌تر می‌کنند.
افسردگی بعد از زایمان دوره‌ای نیست که بگوییم باید خودش طی شود و به مداخله نیازی نیست. این دوره می‌تواند با افزایش آگاهی، دریافت حمایت عاطفی از سمت خانواده، بهره‌مندی از مشاوره‌های روان‌شناختی و پیگیری‌های پزشکی، کوتاه‌تر و با شدت کمتری تجربه شود. زنانی که پیش از زایمان نسبت به تغییرات روانی این دوره آگاه می‌شوند، معمولاً احساس کنترل و کفایت بیشتری دارند و معمولا سریع‌تر به تعادل روانی برمی‌گردند.
منبع: خبرآنلاین