غلامرضا آذری خاکستر| شهرآرانیوز، دکتر آذر اندامی، پزشک و باکتریشناس برجسته ایرانی، به عنوان تنها زن ایرانی در تاریخ شناخته میشود که نامش به پاس خدمات ماندگار به بشریت، بر یک عارضهی جغرافیایی سیاره زهره حک شده و جاودانه گشته است. انجمن بینالمللی نجوم با این اقدام، نام بانویی را گرامی داشت که در سالهای سخت بحران وبا، با اختراع واکسن، جان هزاران نفر را نجات داد. نام «اندامی» اکنون بر گودالی به قطر ۳۰ کیلومتر درخشش ابدی یافته است.
جزئیات نامگذاری در انجمن بینالمللی نجوم
انجمن بینالمللی نجوم (IAU) از سال ۱۹۱۹ وظیفه نامگذاری عوارض سطح سیارات و اجرام تازه کشفشده را بر عهده دارد. طبق مصوبات این انجمن، عوارض سطح سیاره زهره (به استثنای یک مورد) به نام زنان سرشناس ملتهای مختلف، نامهای دخترانه یا ایزدبانوهای زمین (به مفهوم حاصلخیزی و باروری) نامگذاری شده است. این انجمن در سال ۱۹۹۲ فراخوانی جهانی برای نامگذاری عوارض سطح زهره منتشر کرد. نامهای بسیاری از سراسر دنیا به شورا ارسال شد، اما دلیل اصلی انتخاب، نه شهرت و مقام، بلکه اهمیت خدمت ماندگاری بود که به تمام انسانهای کره زمین ارائه شده بود. از ایران، تنها نام دکتر آذر اندامی، آن هم به همت و تلاش دختر ایشان، به این شورا ارسال و پذیرفته شد. به این ترتیب، گودالی با قطر ۳۰ کیلومتر (در طول $۲۶.۵۵$ و عرض $۱۷.۴۵$) در سطح زهره، به نام این بانوی فرهیخته نامگذاری شد.
دکتر آذر اندامی؛ از رشت تا انستیتو پاستور
آذر اندامی در سال ۱۳۰۵ خورشیدی در محله قدیمی «ساغریسازان» رشت متولد شد. او پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و دانشسرای مقدماتی در رشت، در سال ۱۳۳۷ موفق به دریافت گواهینامه دکترای پزشکی از دانشگاه تهران شد. او پس از گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان، به وزارت بهداری منتقل و در نهایت فعالیت خود را در انستیتو پاستور آغاز کرد. در سالهایی که ایران و کشورهای همجوار با بیماری همهگیر وبا دست و پنجه نرم میکردند، دکتر اندامی طرح پژوهشی در زمینه باکتریشناسی عفونتهای بیمارستانی را به سرانجام رساند و واکسن وبا را اختراع کرد. این واکسن علاوه بر تأمین نیاز کشور، به کشورهای همسایه نیز صادر شد. به همین دلیل، او ابتدا به معاونت و سپس به ریاست بخش وبا و دیفتری انستیتو پاستور منصوب شد. او در سال ۱۳۴۶ با بهرهگیری از بورس انستیتو پاستور برای دریافت گواهینامه میکروبشناسی به پاریس رفت و چندین مقاله علمی در سطح جهانی منتشر کرد. دکتر آذر اندامی سرانجام در ۲۸ مرداد سال ۱۳۶۳ در سن پنجاه و هشت سالگی درگذشت و به پاس قدردانی از زحماتش، خیابانی در رشت به نام او نامگذاری شده است.