ضرورت توسعه فضا‌های شهری ویژه بانوان در مشهد مقدس

مشهد مقدس به‌عنوان پایتخت معنوی ایران و میزبان میلیون‌ها زائر و شهروند، وظیفه دارد در خط مقدم تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار شهری گام بردارد. یکی از ابعاد مهم این رویکرد، توسعه فضا‌های شهری ویژه بانوان است؛ فضا‌هایی که ضمن حفظ کرامت و امنیت زنان، زمینه‌ساز نشاط اجتماعی، سلامت جسمی و حضور مؤثر آنان در بستر عمومی شهر باشد.

در دوره ششم شورای اسلامی شهر مشهد، با رویکرد تعالی زیست‌پذیری شهری در حوزه بانوان و خانواده، توجه ویژه‌ای به این حوزه صورت گرفته است. از ابتدای دوره تاکنون، بیش از ۷۰۰‌میلیارد تومان اعتبار برای توسعه فضا‌ها و فعالیت‌های ویژه بانوان پیش‌بینی شده و در قالب پروژه‌های مختلف زیرساختی و روساختی به مرحله اجرا رسیده است.

 به لطف این برنامه‌ریزی، تا امروز بوستان ویژه بانوان با مساحت حدود ۵۱هکتار، به پانزده بوستان با مساحت بیش از ۶۶‌هکتار افزایش یافته و چهار سایت جدید شامل شهربانو کوهسنگی، شهربانو وکیل‌آباد، شهربانو نصرت و شهربانو بسیج به فضا‌های تخصصی بانوان اضافه شده است.

این اقدامات ارزشمند موجب افزایش سرانه فضای سبز بانوان شده و فضای امن و شادابی برای حضور، ورزش، گفت‌و‌گو و استراحت بانوان در نقاط مختلف شهر فراهم آورده است؛ اما باوجود این پیشرفت‌ها، هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم و برنامه‌ریزی افزایش فضای بوستان‌های بانوان با بهره‌برداری از پروژه‌های آفتاب، طرق و کرامت تا ۸۳ هکتار نیز صورت گرفته است.

رشد جمعیت بانوان، تغییر الگو‌های زندگی شهری و محدودیت‌های فرهنگی و فیزیکی در برخی مناطق کم‌برخوردار، نیاز به توسعه بیشتر چنین‌فضا‌هایی را دوچندان کرده است و شهرداری و شورای شهر مشهد در برنامه‌های آتی خود، احداث بوستان‌ها و سایت‌های جدید بانوان را در دستورکار قرار داده‌اند.

در طراحی‌های شهربانو‌های بانوان با رویکرد یکپارچه‌سازی هویت بصری بوستان‌ها که برای نخستین‌بار در بوستان بسیج اجرایی شد، نماد‌های فرهنگی‌هویتی از قبیل درخت زندگی نشانه رشد، امید، نور، زندگی، زن زاینده یا الهه مادر نشانه زنانگی و مادرانگی، مرغ سعادت نشانه حفاظت و باروری و گل خورشید به کار گرفته شده است.

گل خورشید در سردرب‌ها که از نقش گلیم و جاجیم گرفته شده، نشانه زندگی و خورشید و همین‌طور تداعی‌کننده خورشید جهان اسلام، حضرت رضا (ع) است. همچنین سعی شده است برای هویت‌بخشی، از نقوش، خط و رنگ‌های ایرانی و منطبق بر نقش فرش و گلیم و طرح‌های اسلیمی استفاده شود که در فاز‌های بعدی در نقاشی‌دیواری‌های بوستان‌ها از آن بهره گرفته خواهد شد.

در کمیسیون بانوان و خانواده، باور داریم که توسعه این فضاها، تنها به معنی افزایش کمی بوستان‌ها نیست؛ بلکه حرکتی فرهنگی و اجتماعی برای تحقق حضور فعال بانوان و دختران نوجوان در فضا‌های اختصاصی است. بوستان‌های شهربانو می‌توانند به کانون‌هایی برای ارتقای سلامت، ورزش و شادابی، مهارت‌آموزی، تعامل اجتماعی و حتی کارآفرینی شهری تبدیل شوند. تجهیز آنها به فضا‌های آموزشی، ورزشی و فرهنگی متناسب با نیاز گروه‌های مختلف کودکان، نوجوانان و زنان سبب می‌شود تا بانوان نه‌تنها مخاطب مصرف‌کننده، بلکه عامل اثرگذار در تحولات شهری باشند.

امروز مفتخریم که بگوییم مشهد در حوزه طراحی و مدیریت فضا‌های ویژه بانوان، به الگویی ملی تبدیل شده است؛ تا‌جایی‌که بسیاری از شهر‌های کشور برای بازدید و الگوبرداری از این تجربه موفق، به مشهد سفر می‌کنند.

در‌همین‌راستا، تلاش‌های مدیریت شهری تنها به توسعه کمی بوستان‌ها محدود نمانده، بلکه ارتقای کیفی فضا‌های موجود و ایجاد بستر‌های جدید را نیز در بر گرفته است. احداث و تجهیز سالن‌ها و زمین‌های ورزشی ویژه بانوان در مناطق مختلف، فرصت تمرین و فعالیت بدنی را برای بانوان در محیطی امن و مناسب فراهم کرده است.

{$sepehr_key_162608}

همچنین، با ایجاد مراکز کارآفرینی رویش، امکان توانمندسازی اقتصادی و اشتغال‌زایی بانوان فراهم شده تا آنان بتوانند با تکیه بر استعداد‌ها و مهارت‌های خود، نقش پررنگ‌تری در اقتصاد خانواده و شهر ایفا کنند.

بی‌تردید، توسعه پایدار شهری بدون مشارکت فعال زنان ممکن نیست. بانوان نیمی از جامعه‌اند و سهم آنان از فضا‌های شهری باید متناسب با نقش و شأن واقعی‌شان افزایش یابد. از‌این‌رو، سیاست ما در شورای ششم آن است که با نگاه عدالت‌محور، فضا‌های شهری بانوان در همه مناطق به شکل عادلانه، ایمن و استاندارد گسترش یابد تا با نگاه کرامت محور متناسب با شعار مشهد جهان شهر برکت و کرامت، نشاط اجتماعی و حس تعلق به شهر در میان بانوان مشهدی بیش از‌پیش تقویت شود.

در پایان، از حمایت اعضای محترم شورا، شهردار مشهد و همکاران پرتلاش شهرداری که در این مسیر گام‌های مؤثری برداشته‌اند، سپاسگزاری می‌کنم و امیدوارم این مسیر ارزشمند با همدلی، برنامه‌ریزی و نگاه فرهنگی ادامه یابد؛ چراکه توسعه فضا‌های ویژه بانوان، توسعه شهر برای همه شهروندان است.