به گزارش شهرآرانیوز، هر بار که خبر ریزش یک ساختمان قدیمی یا آتش‌سوزی در یک برج بلندمرتبه منتشر می‌شود، تازه یادمان می‌افتد که سؤال کنیم «واقعاً چند خانه، اداره، پاساژ و حتی بیمارستان در این شهر، مثل بمب ساعتی زیر پای مردم منتظر حادثه هستند؟» سال‌هاست همه می‌دانند که بعضی سازه‌های شهرمان واقعاً ناایمن‌اند، اما شگفت‌آور است که بحران‌ها هم نمی‌توانند منطق و وجدان خیلی‌ها را بیدار کنند. این گزارش متمرکز بر بررسی آخرین وضعیت ساختمان‌های ناایمن در کلانشهر مشهد است تا یادمان بیندازد که معماری یعنی احترام به اهمیت جان و امنیت آدم‌هایی که قرار است زیر سقف دست‌ساخته ما زندگی کنند.
۱۷۰ ساختمان مشهد، همچنان ناایمن
حادثه متروپل آبادان و خاطره تلخ پلاسکو، برای بسیاری از مشهدی‌ها یک هشدار زنده است؛ چراکه در کوچه‌پس‌کوچه‌های بولوار امام‌رضا(ع)، خیابان نواب و حتی در حاشیه شهر، ساختمان‌هایی با قدمت ۴۰ تا ۵۰ ساله وجود دارند که بار‌ها از سوی کارشناسان و آتش‌نشانی پرخطر اعلام شده‌اند، اما همچنان تغییر چندانی در وضعیت آن‌ها رخ نداده است. خوشمان بیاید یا نه، واقعیت این است که پشت ظاهر پرزرق‌وبرق بسیاری از خیابان‌ها و محله‌های قدیمی مشهد، صد‌ها ساختمان فرسوده نفس‌نفس می‌زنند؛ ساختمان‌هایی که با هر زلزله کوچک یا آتش‌سوزی، می‌توانند کابوس یک فاجعه را زنده کنند.
آتشپاد حمیدرضا کافی‌نیا، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی مشهد، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون (هفته اول آبان‌ماه)، طرح ویژه پایش ساختمان‌های ناایمن در دستورکار بوده و از ۶۵۰ ساختمان ناایمن بازدید شده که ۱۷۰ مورد از آن‌ها در سامانه وزارت کشور به‌عنوان ناایمن گزارش شده‌اند. علاوه بر این، بازرسی‌های پیشگیرانه هم بی‌وقفه درحال اجراست که باعث شده تا از ۱۶۰۰ ساختمان هدف، تاکنون بیش از ۸۵۰ ساختمان تأییدیه ایمنی را دریافت کنند و بقیه هم درحال پیگیری هستند.
به گفته وی، اگرچه از ابتدای سال ۱۴۰۲ تاکنون، حوادث ساختمانی در مشهد به صورت پیوسته درحال کاهش بوده، اما مؤثرترین شکل رسیدگی به پرونده ساختمان‌های ناایمن، رسیدگی پیشگیرانه است که خیلی قبل‌تر از بازرسی ساختمان و در مرحله صدور پروانه و پایان‌کار محقق می‌شود تا پیش از اینکه افراد به‌دنبال رفع نواقص پروژه‌های خود باشند، از ابتدا بنایی استاندارد و ایمن بسازند.
{$sepehr_key_162649}
قرار بازداشت برای مالکان متخلف صادر می‌شود
موضوع مراقبت از ساخت بنا‌های ناایمن جدید آن‌قدر مهم است که حتی می‌تواند در مقایسه با بازرسی ساختمان‌های ناایمن موجود در اولویت قرار بگیرد. رضا بشیر، رئیس سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی، با تأیید این موضوع و در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز بیان می‌کند: مطالعات فنی تصریح دارند که تأخیر در ایمن‌سازی همانند زندگی در کنار یک میدان مین عمل‌نکرده است. با این حال، در شرایط فعلی، بزرگ‌ترین مانع برای ایمن‌سازی شهر را می‌توان کمبود بودجه مالکان و البته مقاومت آن‌ها دربرابر تخریب و بازسازی دانست که تا حد زیادی، کار را با مشکل مواجه می‌کند.
وی می‌افزاید: سازمان نظام مهندسی براساس مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان، مهم‌ترین اصل را بر جلوگیری از ساخت‌وساز‌های ناایمن استوار کرده و بر همین اساس، با هماهنگی دستگاه قضا مقرر شده تا در شرایطی که مالک به دلایل مختلف با حضور ناظران فنی مخالفت داشته باشد، مجوز قضایی برای بازدید از ساختمان و حتی برخورد با متخلفان صادر شود.
به بیان رئیس سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی، براساس آیین‌نامه جدیدی که اخیراً در دستورکار قرار گرفته است، همه ساختمان‌های اداری و دولتی مشمول قانون جدید بازرسی‌های دوره‌ای و منظم بازرسان ناظر فنی هستند و علاوه بر این، هر نوع نقل و انتقال مالکیت یک ملک بدون بازرسی مهندسان ناظر فاقد وجاهت قانونی خواهد بود.
پیشگیری از ناایمن‌سازی، راهبرد شورای ششم
اظهارات کافی‌نیا، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی مشهد، تا حد زیادی مقارن با واقعیت است؛ به‌خصوص از آن جهت که بنا بر برآورد‌های رسمی، یک‌سوم ساختمان‌های مسکونی و تجاری شهر در بافت فرسوده قرار دارند و ۶۵۰ ساختمان به‌صورت رسمی و براساس معیار‌های موجود، ناایمن هستند.
حمید ضمیری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد نیز در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: از ابتدای فعالیت دوره ششم مدیریت شهری، اقدامات مؤثری در بحث نظارت پیشگیرانه از احداث ساختمان‌های ناایمن در دستورکار بوده است؛ راه‌اندازی کارگروه ایمنی شهری ذیل کمیسیون شهرسازی و معماری، تعیین تکلیف شهرداری برای پایش و شناسایی ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه و معرفی موارد ناایمن و البته شناسایی ساختمان‌های ناایمن با اولویت بسیارزیاد و زیاد براساس فرم ۲ وزارت کشور ازجمله این موارد است.
به گفته وی، خوداطفایی ساختمان‌ها با الزام مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان، سطح‌بندی ایمنی و ایمن‌سازی تدریجی ساختمان‌ها و کنترل پلان معماری همه ساختمان‌های شهری پیش از ساخت از دیگر محور‌هایی است که منطبق بر رویکرد پیشگیرانه در دستورکار بوده است.