نخست، موضوع عوامل خارج از مدرسه و خانواده‌هاست. امروز خانواده‌ها درگیر موضوعات مهم معیشت و اقتصاد و اشتغال هستند و توجه کمتری به هدایت تحصیلی فرزندان خود دارند. این موضوع، منجر به رهاشدگی برخی از دانش‌آموزان شده و درنهایت، شاهد افت تحصیلی چنین‌دانش‌آموزانی خواهیم بود.
موضوع دیگر در‌این‌زمینه، گسترش فضای مجازی است. رشد استفاده از فضای مجازی و روی‌آوردن به حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات، موجب آن شده که به‌ویژه دانش‌آموزانی که استفاده بیشتری از لوازم الکترونیک داشته و درنتیجه دسترسی بیشتری هم به اینترنت و فضای مجازی دارند، به‌دلیل گستردگی موضوعات و محتوا و جذابیت محتوای فضای مجازی، کم‌کم از مسیر تحصیل خارج شوند و به کار‌هایی غیر از توجه به مدرسه و کتاب و درس بپردازند.
موضوع سوم، اشتغال دانش‌آموزان است. بسیاری از دانش‌آموزان برای اینکه بتوانند در تأمین معیشت به والدین کمک کنند، به کسب‌و‌کار مشغول می‌شوند و آثار ناشی از آن، منجر به افت تحصیلی می‌شود.
در کنار عوامل بیرونی، عواملی نیز در داخل مدارس وجود دارد که منجر به افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود. برخی معلمان، از‌جمله این عوامل هستند. افرادی که به‌دلیل کم‌بودن میزان حقوق و دستمزد و بی‌توجهی مدیران بالادستی، انگیزه‌های لازم برای تلاش و افزایش کیفیت آموزشی را ندارند و طبیعتا نمی‌توانند آن‌گونه‌که باید، مطالب را به درستی به دانش‌آموزان ارائه کنند.
به عبارت بهتر، نداشتن رغبت و انگیزه برای آموزش، منجر به آن می‌شود که اگر دانش‌آموزان هم در زمینه آموزشی و تحصیل دچار کاستی باشند، بی‌انگیزه‌بودن معلمان مزید‌بر‌علت شود و دانش‌آموزان هم در تحصیل همین رویه بی‌انگیزه‌بودن را در پیش بگیرند و دچار افت تحصیلی شوند.
مسئله بعدی در‌این‌زمینه، موضوع بودجه موجود در اختیار مدارس است. وقتی با کمبود بودجه نظام آموزشوپرورش مواجه هستیم، طبیعی است که مدیران مدارس و معلمان نیز امکان برگزاری کلاس‌های تقویتی و مهارتی و نیز فعالیت‌های ورزشی و تفریحی و اردویی و... برای دانش‌آموزان را ندارند. نوجوان دانش‌آموزی هم که به‌صورت طبیعی به نشاط و شادی تفریح نیاز دارد، در غیاب برنامه‌های فوق‌برنامه
به‌نوعی رخوت دچار شده و این رخوت نیز منجر به افت تحصیلی او می‌شود.
موضوع دیگر درباره دلایل افت تحصیلی، خود مدیریت مدارس و برنامه‌ریزی آنها‌ست. طبیعی است که برخی از مدارس، با برنامه‌ریزی درست و صحیح، فعال‌تر و موفق‌تر هستند و این برنامه‌ریزی هم ضرورتا به معلم و بودجه برنمی‌گردد و مدیران مدارس با برنامه‌ریزی دقیق و صحیح و اصولی می‌توانند موفقیت خود و مدرسه و دانش‌آموزان را رقم بزنند.
درست است که برنامه‌ای کلی از‌سوی وزارت آموزشوپرورش و ادارات کل استان‌ها و شهرستان‌ها ابلاغ می‌شود، اما نباید از یاد ببریم که مدیران در مدرسه درراستای اجرا و پیاده‌سازی این برنامه‌ها، نقش جدی و مؤثری دارند؛ لذا نقش مدیران مدارس در‌این‌زمینه بسیار تعیین‌کننده است.
کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی نیز در مسیر تعدیل مشکلات و کمک به افزایش کیفیت تحصیلی دانش‌آموزان، اقدامات متعددی را در دستورکار دارد که از‌جمله‌مهم‌ترین این اقدامات، تعیین یک بودجه مناسب برای مدارس و نیز اصلاح قوانینی است که می‌تواند در افزایش انگیزه معلمان مؤثر باشد.
البته طرح تقویت نظام آموزشوپرورش که در کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی در مسیر نهایی‌شدن برای ارائه به صحن علنی مجلس است نیز از دیگر‌کمک‌هایی است که مجلس شورای اسلامی در‌جهت تقویت و تحول در نظام آموزشوپرورش انجام می‌دهد. امیدواریم این فعالیت‌ها بتواند نظام آموزشوپرورش را به سمت‌و‌سوی رشد و تعالی و هرچه‌بهتر‌شدن برای تربیت آینده‌سازان این کشور هدایت کند.