به گزارش شهرآرانیوز؛ «سازش به‌جای طی‌کردن مسیر پرپیچ‌وخم دادگاه‌ها» شاید بهترین تعبیر برای شوراهای حل اختلاف باشد. ظرفیتی که دستگاه قضایی در مسیر قضازدایی و گسترش حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات به‌سمت آن حرکت می‌کند تا مردم به جای ورود به فرایند پیچیده دادرسی، مسائل را از طریق گفت‌و‌گو و تفاهم حل کنند. موضوعی که معاون قضایی رئیس‌کل دادگستری و رئیس شوراهای حل اختلاف خراسان رضوی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار شهرآرا بر آن تأکید کرد و گفت: شوراهای حل اختلاف، ثمره اندیشه رهبر معظم انقلاب در بحث فرهنگ صلح و سازش است. بر این مبنا که جامعه اسلامی در صورت هرگونه اختلاف به سمت‌وسوی فرهنگ سازش برود. اگر فرهنگ سازش در جامعه ما حاکم شود، شاید ۸۰ درصد پرونده‌های دادگستری کاهش یابند.
سازش در بیش از ۵۰ درصد پرونده‌های خانواده
هادی ولایتی‌حقیقی با اشاره به اینکه این مسئله مبنای اعتقادی و فرهنگی دارد، اظهار کرد: در مجتمع شهید مطهری که محل رسیدگی به امور خانواده است، شش شعبه شورای حل اختلاف مستقر هستند. به‌طور میانگین از ۱۲۰۰ پرونده خانواده که ارجاع داده‌ایم، بیش از ۵۰ درصد خروجی در پایان ماه سازش بوده است. گاهی اختلافات مالی با تعامل بین طرفین حل می‌شود، اما مشکلات خانوادگی به این راحتی نیست و ممکن است در برخی موارد پانزده سال اختلاف بین یک زن‌وشوهر باشد که اگر بتوانیم آن را به سازش ختم کنیم، خروجی بزرگی را برای جامعه رقم زده‌ایم. ولایتی‌حقیقی افزود: چه بسیار اوقات که یک پرونده ساده مطالبه نفقه، در یک مسیر اشتباه به طلاق ختم می‌شود و مشکل ساده یک زوج به کل خانواده‌های طرفین تسری می‌یابد که با سازش و جلوگیری از طلاق از تبعات و آسیب‌های بعدی جلوگیری کرده‌ایم.
کاهش در هزینه و زمان شورای حل اختلاف
رئیس شوراهای حل اختلاف خراسان رضوی با اشاره به تصویب قانون شورای حل اختلاف در ۲۲ شهریور سال ۱۴۰۲ و اجرایی‌شدن آن پس از یک‌سال، تصریح کرد: از آن‌زمان به بعد شورا‌ها موفق‌تر شدند. چون بخش قضایی از آنها مجزا و شورا‌ها روی بحث صلح و سازش متمرکز شدند. پیش از آن شورا‌ها از رسالت خود دور شده بودند که با وضع این قانون، جایگاه شورای حل اختلاف تعیین و به دنبال قضازدایی و حاکمیت سازش حرکت کردیم.
وی افزود: پرونده گاهی در دادگاه با یک رأی بسته نمی‌شود و به موازات آن چند پرونده دیگر تولید و تشکیل می‌شود. شورای حل اختلاف این رسالت را دارد که اختلافات را در فضای آرام حل کند. مانند دادگاه مردم اضطراب و دغدغه داشتن وکیل را ندارند. امروزه تعداد ورودی پرونده‌ها به دادگستری زیاد و وقت قضات کم است؛ باوجوداینکه دوست دارند پرونده‌ها به صلح و سازش ختم شود، اما به‌دلیل فراوانی پرونده‌ها فرصت ندارند. درحالی‌که در شورای حل اختلاف با صرف زمان کمتر و حداقل هزینه ۴۰ هزار تومان درخواست سازش انجام می‌شود. شورای حل اختلاف در یک بازه دوهفته‌ای می‌تواند تشکیل شود، اما دادگاه نمی‌تواند در چنین بازه زمانی وقت بدهد. همچنین دادگاه تکلیف دارد و باید رأی را صادر کند، اما در شورای حل اختلاف افراد می‌توانند تا ۱۰ جلسه درخواست گفت‌و‌گو داشته باشند و با هر فردی که تمایل دارند حاضر شوند.
ولایتی‌حقیقی با تأکید بر اینکه نتیجه پایدار در این زمینه اهمیت دارد، بیان کرد: در اجرای احکام بعد از چند سال ممکن است به دلیل اعمال یک ماده قانونی، توقف عملیات اجرایی صادر شود. درحالی‌که در شورای حل اختلاف پس از چند جلسه مستمر، اغلب سازش اتفاق می‌افتد.
{$sepehr_key_167110}
بیش از ۹۰ شعبه فعال حل اختلاف در مشهد
رئیس شوراهای حل اختلاف خراسان رضوی با بیان اینکه در مشهد ۹۲ شعبه شورای حل اختلاف داریم، گفت: دو مجتمع وفاق در کوثر ۱۵ با ۳۱ شعبه مستقر برای ارجاع پرونده‌های حقوقی و مجتمع شهدا در خیابان عبادی با نوزده شعبه مستقر برای ارجاع پرونده‌های حقوقی و خانواده از جمله این شعبه‌ها هستند. در این دو مجتمع مردم به‌راحتی می‌توانند مراجعه مستقیم داشته باشند.
وی با اشاره به برخی موارد که امکان ورود شورای حل اختلاف به آنها ممکن نیست، بیان کرد: طبق ماده ۱۱ شورای حل اختلاف، موضوع اختلاف در اصل طلاق یا نکاح مربوط به دستگاه قضایی است. مثلا اینکه خانمی مدعی است که در عقد مردی است و مرد منکر باشد یا مردی مدعی است خانمی را طلاق داده و خانم منکر است. در این موارد شورای حل اختلاف حق ورود ندارد، چون قضایی است. در سایر موارد و اختلافات زوجین، شورای حل اختلاف می‌تواند رسیدگی کند.
ولایتی‌حقیقی با بیان اینکه ظرفیت بسیار خوبی در مشهد فراهم است و مردم نیز استقبال خوبی دارند، تصریح کرد: در تمام مجتمع‌های قضایی، شورای حل اختلاف مستقر است. در دادگاه خانواده شش شعبه، در مجتمع شهید بهشتی هشت شعبه، در مجتمع کوثر پنج شعبه، مجتمع مرحوم آیت‌ا... شاهرودی چهار شعبه، مجتمع حضرت امام (ره) پنج شعبه و مجتمع شهید کامیاب شش شعبه مستقر است که از طریق دادگاه کیفری، دادگاه حقوقی و دادگاه صلح به شعب پرونده‌ها ارجاع می‌شود و رسیدگی می‌کنند.
همیاران صلح در دیگر ارگان‌ها و نهاد‌ها
وی افزود: در آموزش و پرورش نیز در هفت ناحیه، همیاران صلح داریم. در اداره راهداری و حمل‌ونقل یک شعبه شورای حل اختلاف مستقر شده است که در کمتر از یک ماه استقرار، آمار ورودی بیش از بیست پرونده و ۸۰ درصد سازش بوده است. در اتحادیه کارخانجات دام، طیور و آبزیان نیز یک شعبه شورای حل اختلاف را مستقر کرده‌ایم. در تمامی ادارات و نهاد‌ها می‌توانیم با ایجاد شورای حل اختلاف مشکلات درون‌سازمانی را به سازش ختم کنیم.
رئیس شوراهای حل اختلاف خراسان رضوی درباره آمار نیرو‌های فعال در شوراهای حل اختلاف بیان کرد: در مشهد حدود ۷۱۸ نفر و در استان خراسان رضوی ۱۲۶۰ نفر اعضای شورای حل اختلاف هستند که در سه گروه شعب خانواده، حقوقی و کیفری فعالیت می‌کنند.
جهیزیه و معاملات بدون قرارداد، سخت‌ترین پرونده‌ها
ولایتی‌حقیقی درباره سخت‌ترین و پیچیده‌ترین پرونده‌های ارجاع‌شده اظهار کرد: سخت‌ترین پرونده‌ها در حوزه خانواده مرتبط با جهیزیه و استرداد آن و پیچیده‌ترین پرونده‌ها نیز مرتبط با پرونده‌های حقوقی است که اختلاف، منشأ قراردادی ندارد. بیشترین مشکلات درباره معاملاتی است که قرارداد، توافقی است و اسناد مکتوب ثبت نکرده‌اند.
وی افزود: میانگین پرونده‌ها در شورای حل اختلاف در سه ساعت یا سه جلسه به سازش ختم شده است. گاهی یک اختلاف چندساله در دو یا سه جلسه شورای حل اختلاف به سازش می‌رسد، اما باید فرهنگ‌سازی شود. بالاترین ورودی طلاق از سمت خانم‌ها، سپس آقایان و بعد از آن طلاق توافقی است. در مجتمع مطهری در یک بازه سه‌ماهه که شورای حل اختلاف ایجاد شده است در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۲۱ درصد کاهش طلاق و ۲۶ درصد کاهش درخواست طلاق از سوی خانم‌ها داشته‌ایم.
شعبه مستقر در زندان در زمینه قصاص نفس و دیه
وی تصریح کرد: یک شعبه تخصصی شورای حل اختلاف مستقر در زندان داریم که در بخش قصاص و دیه فعال است. در زمینه قصاص نفس، گاهی قتل سازمان‌نیافته و اتفاقی است دو نفر درگیر شده‌اند و یک نفر بر اثر هل‌دادن و... فوت کرده است، اما در موارد قتل سازمان‌یافته، شرارت و... شورای حل اختلاف اصلا ورود نمی‌کند.
گردش مالی پرونده‌های منتهی به سازش
رئیس شوراهای حل اختلاف خراسان رضوی درخصوص گردش مالی پرونده‌های منتهی به سازش، بیان کرد: در شش ماهه نخست امسال، تعداد پرونده‌های صلح و سازش‌شده هزار و ۵۴ مورد بوده است. در زمینه پرونده‌های مالی، ۴۸ هزار و ۵۹۲ سکه، پرونده‌های مطالبه وجه حدود ۸۲۲ میلیاردتومان، ارزش سایر پرونده‌ها مانند ملک، خودرو و... حدود ۴۸۹ میلیاردتومان همچنین ۶۵۲ دلار و ۷۵۰۰ یورو در پرونده‌های مالی به سازش ختم شده است. ولایتی‌حقیقی افزود: در ماه گذشته پرونده‌های سازش مبالغ بیش از ۲۰۰ میلیون تومان، ۳۵۰ پرونده بوده که ۶۵ مورد به سازش رسیده است.
{$sepehr_key_167111}