درباره شکاف نسلی در کلاس درس که آموزش را با چالش مواجه می کند  | نسل Z پای درس معلمان نسل قبل

به گزارش شهرآرانیوز؛ این‌ها نخستین نسلی هستند که تولدشان مصادف شد با سرعت و تحول و توسعه ابزار‌های هوشمند؛ نسلی که تا چشم باز کرد، با شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و بازی‌های آنلاین و سیستم عامل‌های پیشرفته برپایه تلفن همراه، مواجه و با آن‌ها بزرگ شد.

امروز همین نسل که به دهه هشتادی‌ها یا نسل z معروف هستند، بزرگ شده‌اند و به دوران مدرسه و نشستن پشت میز و نیمکت‌های مدرسه رسیده‌اند و اگر از هرکدامشان بپرسی، می‌گویند اینکه ساعت‌ها بخواهند یک جا و در یک کلاس کوچک بنشینند که معلم با روش‌های قدیمی به آن‌ها درس بدهد، سخت‌ترین کار دنیاست. 

این نسل، ویژگی‌های منحصربه فردی ازجمله جسارت، ریسک پذیری، مطالبه گری و البته تنوع طلبی و کم صبری دارد که باعث می‌شود ادبیات مخصوص به خود را نیز داشته باشد و آن‌ها که با این نسل ارتباط دارند، باید زبان او را هم بلد باشند. 

معلم ها، مهم‌ترین و نخستین حلقه اجتماعی هستند که با نوجوان‌های دهه هشتادی بیشترین ارتباط را دارند؛ به همین دلیل بیش از همه باید به زبان این نسل آگاه و آشنا باشند تا بتوانند کلاس مفید و اثرگذاری برای دانش آموزان متوسطه اول و دوم، ترسیم و برگزار کنند. اما کمبود معلمان جوان و حضور معلمانی که پا به میان سالی گذاشته‌اند و وجود فاصله سنی زیاد بین این معلمان و دانش آموزان نسل یاددشده، ما را ملزم می‌کند تا به این رابطه مهم و اثرگذار، نگاه ویژه‌ای بیندازیم و آن را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم.

معلم آگاه، معلم ناآگاه

شنیدن نظرات معلمان و مشاوران و مدیران مدارس که به صورت مستقیم با دانش آموزان نسل z ارتباط دارند، هم خالی از لطف نیست. نرگس خراسانیان، مدیر یکی از مدارس دولتی، درباره اهمیت همراهی معلمان با دانش آموزان بیان می‌کند: آموزش وپرورش کلاس‌های توانمندسازی مربیان و معلمان را برگزار می‌کند و ما خود را ملزم به حضور در این دوره‌ها می‌دانیم تا هم با وسایل کمک آموزشی جدید آشنا شویم و هم سبک‌های ارتباطی صحیح با دانش آموزان را یاد بگیریم.

به گفته خراسانیان، یادگیری هوش مصنوعی و آشنایی با فضای مجازی و استفاده از آن، امسال به طور ویژه در برنامه‌های کمک آموزشی قرار گرفته است و در تابستانی که گذشت، اداره کل، کارگاه‌های مجازی برای همکاران برگزار کرده بود و این آموزش‌ها در طول سال تحصیلی نیز ادامه دارد.

محمد تنها، یک دهه شصتی و معلم پایه هفتم و هشتم است. اگرچه او به این نکته اعتراف می‌کند که برخی معلم‌ها نتوانسته‌اند ارتباط خوبی با دانش آموزان دهه هشتادی بگیرند، معتقد است: به نظرم مهم این است که حرف این بچه‌ها را بشنویم و مانند گذشته و دوران خودمان به آن‌ها سخت نگیریم. نوجوان امروز مثل زمان دانش آموزی ما نیست که چشم بسته، هرچه را شنید، قبول کند. او مطالبه گر است و جسارت و قدرت ریسک فراوان دارد. ازطرفی توانمندی او در استفاده از فضای مجازی و هوش مصنوعی زیاد است و به راحتی با آن ارتباط می‌گیرد و ما باید به عنوان معلم به این نکات توجه کنیم.

تنها، این نکته را هم اضافه می‌کند که از عملکرد خود راضی است و توانسته است با دانش آموزانش ارتباط خوبی بگیرد که البته از صبوری و متانتی که در رفتار این آقامعلم دیدیم، می‌شود این موضوع را تأیید کرد؛ چراکه داشتن این دو خصلت در مواجهه با نسل z بسیار مهم است.

«ما چه بخواهیم، چه نخواهیم، بعد از دوره کرونا، بچه‌ها بیش از گذشته وارد فضای مجازی شده‌اند، لذا لازم است که معلمان و دبیران، با این موضوع آشنایی داشته باشند.» این‌ها را سیده مونا شجاعیان، مشاور یکی از مدارس غیردولتی، مطرح می‌کند.

او به عملکرد برخی همکاران میان سالش در سال گذشته اشاره می‌کند که با وجود سابقه زیاد تدریس، وقتی ملزم به برگزاری کلاس آنلاین در زمان تعطیلی مدارس بودند، حوصله چندانی برای این کار به خرج نمی‌دادند؛ یا غایب می‌شدند یا اداره کلاس را به یکی از دانش آموزان می‌سپردند که این موضوع باعث ناراحتی و دلخوری دانش آموزان می‌شد؛ چراکه چنین معلمانی با نسل دهه هشتادی نیز نمی‌توانند رابطه خوبی برقرار کنند.

شجاعیان تأکید می‌کند: اگرچه فضای مجازی بخشی از زندگی امروز ماست، باید استفاده از آن نیز کنترل شده باشد و والدین بر استفاده از گوشی‌های همراه توسط فرزندانشان نظارت کنند.

این مشاور مدرسه، برای حل موضوع پیشنهادی هم می‌دهد که در مدرسه خودشان، اجرا شده و تاحدی توانسته است دل زدگی دانش آموزان از درس را کم کند و آن اینکه، مدرسه نیروی پشتیبانی را برای برگزاری کلاس‌های آنلاین، تعریف کند تا به معلمانی که برای کار با پلتفرم‌های موبایلی آگاهی کافی ندارند، کمک کند و کلاس را پیش ببرد.

{$sepehr_key_168324}

مصوبه جنجالی افزایش سن استخدامی معلمان

پیش از همه لازم است نگاهی به مصوبه جدید مجلس درباره افزایش سن ورود به دانشگاه فرهنگیان انداخت که از ۲۴ سال به ۳۰ سال رسید و البته نیاز به امضای نهایی رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد و هنوز به طور رسمی ابلاغ نشده است، اما همین موضوع نشان از وخامت اوضاع کمبود معلم دارد. طبق آمار رسمی اعلام شده، حدود ۳۰۰ هزار نفر در کشور و طبق گفته مصطفی اسدی، مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی، ۱۸ هزار معلم در استان نیاز است که از طریق افزایش موظفی همکاران، نیرو‌های خرید خدمات و... سعی می‌کنند این مشکل را رفع کنند.  

طرح مذکور تاکنون موافقان و مخالفانی داشته است؛ یکی از مخالفان این طرح، رمضان رحیمی، دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی است که در مصاحبه‌ای اعلام کرده است: «این طرح با واقعیت‌های سیستم آموزشی فاصله زیادی دارد و معلم وقتی پا به کلاس درس می‌گذارد، فاصله سنی زیادی با دانش آموزانش دارد. چنین معلمی که دوران جوانی را پشت سر گذاشته، بعید است بتواند همپای دانش آموزان تحرک داشته باشد، نیازهایشان را درک و با آن‌ها ارتباط خوبی برقرار کند، آن هم دانش آموزانی از نسل آلفا و z که رفتار‌ها و روحیات عجیب و خاصی دارند و ارتباط برقرار کردن با آن‌ها واقعا دشوار است.» 

مهدی نوید ادهم، دبیرکل سابق شورای عالی آموزش وپرورش، از دیگر مخالفان این طرح، گفته است: معلمی نیازمند سرزندگی، انعطاف پذیری و توانایی جسمی و ذهنی فراوان برای ارتباط با نسل z است. یک معلم باید بتواند با دنیای کودکان و نوجوانان امروز که در عصر فناوری و تغییرات سریع رشد کرده‌اند، همگام شود.

این امر به طور طبیعی با شور و نشاط جوانی و توانایی فراوان در شناخت افراد مختلف در بازه سنی پایین‌تر همخوانی دارد. نسل z در دنیای دیگری سیر می‌کند. ادبیات، فهم و نگاهش با نسل‌های قبل بسیار متفاوت است و اگر این تفاوت‌ها را بپذیریم، باید قبول کنیم که‌ نمی‌شود معلمان سن‌بالا را برای آموزش این نسل، وارد سیستم آموزش وپرورش کرد.

کاهش میانگین سنی معلم‌های استان

پیگیری‌های ما از کارشناسان آموزش وپرورش درباره تعداد معلمان و میانگین سنی آن‌ها و وضعیت موجود استان به نتیجه روشنی نرسید، اما در گفت وگوی کوتاهمان با مصطفی اسدی، مدیرکل آموزش وپرورش خراسان رضوی، او‌ می‌گوید با استخدام‌های جدیدی که بیش از ۵ هزار نفر از طریق ماده ۲۸ جذب آموزش وپرورش شده‌اند، میانگین سن معلم‌ها کاهش یافته است.  

اسدی به اهمیت آموزش هوش مصنوعی و رویکردی که آموزش وپرورش در این زمینه دارد، اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: آموزش هوش مصنوعی و توانمندسازی معلمان و مربیان در حوزه فضای مجازی و ارتباط با دانش آموزان، جزو برنامه‌های مهم ماست و معتقدیم هرچه فاصله سنی معلم‌ها با دانش آموزان کمتر باشد، ارتباط بهتری می‌توانند با آن‌ها در کلاس برقرار کنند. طبیعتا وقتی معلم‌های جوان تری داشته باشیم، با مسائل روز دانش آموزان، آشنایی و علاقه بیشتری هم به آن‌ها دارند و دانش آموزان می‌توانند از حضور چنین معلم‌هایی بهره بیشتری ببرند که ما از این موضوع استقبال می‌کنیم و برای آموزش وپرورش، خوش یمن است.   

مدیرکل آموزش وپرورش استان با تأکید بر برگزاری دوره‌های آموزشی هوش مصنوعی ویژه معلمان، می‌افزاید: هوشمندسازی کلاس‌ها و آموزش هوش مصنوعی برای ما اولویت است. دوره آموزشی هوش مصنوعی را از تابستان امسال شروع کردیم و این روند همچنان ادامه دارد. تاکنون بیش از ۱۰ هزارنفر از معلمان دوره‌های ابتدایی و متوسطه در این کلاس‌ها شرکت کرده‌اند تا بتوانند به سؤالات دانش آموزان پاسخ بدهند.

با وجود تلاش‌های آموزش وپرورش برای پر کردن فضا‌های خالی خود در حوزه هوش مصنوعی و همچنین باوجود توانمندسازی معلمان و مدیران جوان و میان سالی که این سازمان از حضور آن‌ها بهره می‌برد و بهبود ارتباط با اولیا و دانش آموزان، سرعت این اقدامات به اندازه سرعت تغییروتحولات روز و دانش آموزان دهه هشتادی و نودی امروز و فردا نیست، بنابراین نیاز است که این سازمان اثرگذار، به سراغ راهکار‌های جدی‌تر و عمیق تری برود تا از قافله سرعت فناوری و قدم‌های سریع نسل نوجوان امروز عقب نماند. شاید بررسی پیشنهاد‌های موجود و هم‌فکری متولیان امر در این حوزه را در گزارش‌های بعدی در سبد تولیدات آینده خود قرار بدهیم و به آن بپردازیم.

{$sepehr_key_168325}

نارضایتی والدین از رفتار معلم‌ها با فرزندانشان

محمدآقا که فرزندش دانش آموز کلاس دهم است، جزو والدینی است که از رفتار برخی معلم‌های دخترش ناراضی است: «به طور کلی از مدرسه دخترم راضی‌ام، اما برخی معلم هایش رفتار خوبی با دخترم ندارند و او درباره این موضوع، در خانه با ما حرف زده است؛ اینکه به سؤال‌ها باحوصله جواب نمی‌دهند و مباحثی خارج از موضوع را مطرح می‌کنند.» 

خانم شکاری که پسرش در یکی از مناطق کم برخوردار درس می‌خواند، نیز می‌گوید: معلم، به راحتی پسرم و دیگر دانش آموزان کلاس را تحقیر و گاهی از الفاظ نامناسب استفاده می‌کند. اینکه بخواهم بگویم از روش‌های به ‎روزی هم در مدرسه استفاده می‌کنند، اطلاع ندارم، اما گمان نمی‌کنم در مدرسه‌ای که پسرم درس می‌خواند، چنین برنامه‌هایی مرسوم باشد که بخواهند حتی با ویدئوپروژکتور، برخی درس‌ها مانند زیست و فیزیک را تدریس کنند.

آقای حسین زاده هم با وجود آنکه دخترش را در پایه هفتم یکی از مدارس غیردولتی ثبت نام کرده است، بر این موضوع صحه می‌گذارد: «با وجود آنکه هزینه زیادی برای مدرسه غیردولتی پرداخت کردیم، هنوز در کلاس ها، از تخته معمولی استفاده می‌شود؛ البته در کلاس درس، ویدئوپروژکتور نصب شده، اما آنچه از دیگر اولیا شنیدم، معلم‌ها چندان از این امتیاز استفاده نمی‌کنند و با همان سبک سنتی در کلاس، درس می‌دهند.»

حسین زاده به رفتار خوب معلمان این مدرسه هم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: البته از حق نگذریم، رفتار بیشتر معلم‌ها محترمانه است. دخترم حالش در این مدرسه خوب است و از معلم هایش تا حد زیادی راضی است.