به گزارش ستاد خبری نشان مشهد الرضا (ع)، سید جلیل بامشکی با تشریح ماهیت و اهداف نشان مشهدالرضا (ع) گفت: این نشان با هدف کلان ارتقای جایگاه مشهد مقدس در عرصه زیارت و معرفی چهره‌ها و مجموعه‌هایی طراحی شده که در مسیر پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و خدمت ویژه به شهر امام رضا علیه‌السلام نقش‌آفرینی شاخص داشته‌اند.
وی افزود: این رویداد علاوه بر تقدیر از افراد شاخص، زمینه افزایش مشارکت شهروندان، تقویت حس مسئولیت‌پذیری و تشویق الگو‌های مردمی را فراهم می‌کند و نشان فاخر آن می‌تواند هم به اشخاص حقیقی و هم نهاد‌ها و تشکل‌های مردمی اعطا شود.
وی در ادامه با اشاره به ساختار کلان این طرح گفت: نشان مشهد الرضا (ع) دارای هشت کارگروه تخصصی است؛ از جمله علمی و فناوری، فرهنگی و هنری، اجتماعی، اقتصادی و سرمایه‌گذاری، ورزشی و جوانان، بهداشت و محیط‌زیست، ایثار و مقاومت، و کارگروه زیارت و خدمات زائر است که با مشارکت تمامی دستگاه‌های ذی النفع و با محوریت شهرداری مشهد برگزار می‌شود.
بامشکی توضیح داد: در کارگروه زیارت و خدمات زائر چهار سطح عملیات فرهنگی و اجتماعی مبنای ارزیابی قرار گرفته است. سطح نخست عرصه عقاید و باورهاست که به انطباق خدمات با احکام اسلامی و کمک به ارتقای کیفی زیارت می‌پردازد. سطح دوم حوزه ارزش‌ها و سیاست‌ها را شامل می‌شود؛ از جمله میزان جریان‌سازی، فرهنگ‌سازی، مردمی‌بودن، خلاقیت و دانش‌بنیان‌بودن خدمات.
وی افزود: سطح سوم رفتار‌ها و هنجار‌ها را ارزیابی می‌کند؛ از جمله تسهیل زیارت، سرعت‌بخشیدن به روند خدمت‌رسانی، بهره‌وری و ضرورت پیوست‌های فرهنگی و اجرایی. سطح چهارم نیز به نماد‌ها و المان‌ها می‌پردازد؛ مانند تنوع مخاطبان، سابقه خدمت، گستره پوشش، میزان مشارکت مردمی و بازخورد‌های رسانه‌ای.
وی تأکید کرد: این شاخص‌ها در یک هندسه مفهومی دقیق تعریف شده و خدمات در چهار دسته اصلی خدمت‌رسانی به زائر، تعمیق زیارت، ارتقای فرهنگ میزبانی و توسعه کمی و تسهیل زیارت قرار می‌گیرند.
بامشکی ادامه داد: موسسات، تشکل‌ها و افراد بر اساس همین شاخص‌ها دسته‌بندی و ارزیابی می‌شوند. سپس پس از بررسی‌های علمی و کارشناسی، افرادی که به دریافت نشان یا دیپلم افتخار مشهدالرضا (ع) نائل شوند، به عنوان الگو‌های شاخص معرفی خواهند شد.
وی گفت: این افراد می‌توانند در طول سال در برنامه‌ها و مناسبت‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند و نقش مهمی در توسعه گفتمان خدمت به زائران و الگودهی به نسل جوان داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه امسال سومین دوره برگزاری این رویداد است، بیان کرد: امید می‌رود ریل‌گذاری انجام‌شده به درستی ادامه یابد و نشان مشهدالرضا (ع) به برند معتبر شهر تبدیل شود.
نشان مشهدالرضا (ع)؛ رویدادی مؤثر برای ارتقای فرهنگ میزبانی زائران رضوی
همچنین مدیرعامل مؤسسه فرهنگی ـ هنری خانه تاریخ مشهد مقدس در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با اشاره به اهمیت رویداد نشان مشهدالرضا (ع) گفت: این رویداد یکی از عوامل مهم انگیزشی برای بهبود و ارتقای خدمات زائر به‌ویژه در میان گروه‌های نخبگانی و گروه‌های مرجع مردمی است.
عضو کارگروه زیارت و خدمات زائر بیان کرد: اگر اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی مرتبط با این رویداد به شکل صحیح و گسترده منتشر شود، شهروندان مشهدی بیشتری انگیزه پیدا می‌کنند که در مسیر خدمت به زائران قدم بگذارند و نقش میزبانی خود را به‌درستی ایفا کنند.
وی افزود: نشان مشهدالرضا (ع) با توجه به اینکه طیف متنوعی از حوزه‌های مرتبط با زیارت را پوشش می‌دهد، از فعالیت‌های فرهنگی گرفته تا عملکرد‌های اجرایی، می‌تواند با یک رویکرد علمی مسیر انتخاب و معرفی برگزیدگان را دقیق‌تر کند.
این استاد دانشگاه توضیح داد: بسیاری از فعالان این عرصه علاقه‌مند به گمنامی‌اند و خدمت را برای خدا انجام می‌دهند، اما برای نسل جوان که نیازمند الگوسازی و انگیزه‌سازی است، معرفی این چهره‌ها ضروری است و نقش مهمی در انتقال فرهنگ میزبانی به نسل‌های بعد ایفا می‌کند.
آصفی یزدی بیان کرد: مهم‌ترین فرصتی که نشان مشهد الرضا (ع) ایجاد می‌کند، فراهم شدن زمینه خدمت بیشتر و خدمت دقیق‌تر است.
وی با اشاره به دغدغه‌های خود در حوزه پیوست فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی در مشهد، به‌ویژه در موضوع زیارت به‌عنوان مزیت اصلی شهر، تأکید کرد: نشان مشهدالرضا (ع) می‌تواند این مزیت را تقویت و مسیر خدمات را هدفمندتر کند.
عضو کارگروه زیارت و خدمات زائر در بخش دیگری از گفت‌و‌گو، برگزیدگان نشان مشهد الرضا (ع) را دارای ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به الگو‌های اثرگذار برای جوانان دانست و افزود: با توجه به رویکرد علمی کارگروه، چارچوب‌هایی مانند «چهار سطح فرهنگ» برای ارزیابی دقیق‌تر تدوین شده و اساتید دانشگاه و پژوهشگران نیز در تکمیل این مسیر نقش مهمی دارند.
آصفی یزدی اظهار کرد: اگر این رویکرد علمی تقویت شود، می‌توان شرایط بهتری برای شناسایی الگو‌های واقعی و معرفی آنها به جامعه فراهم کرد.
مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری خانه تاریخ مشهد تأکید کرد: پیوست رسانه‌ای نشان مشهد الرضا (ع) نیازمند تقویت جدی است، در جلسه اخیر کارگروه نیز بر این نکته تأکید شده که جریان رسانه‌ای باید در طول سال تداوم داشته باشد تا بتواند خدمات مردمی، خلاقیت‌ها و روایت‌های میزبانی را ثبت و منتشر کند.
آصفی یزدی افزود: اگر رسانه‌ها به‌درستی سازمان‌دهی شوند و انگیزه لازم برای همراهی با این رویداد ایجاد شود، نشان مشهدالرضا (ع) می‌تواند به خورشیدی تبدیل شود که ستارگان پرنور پیرامون آن یعنی خادمان گمنام زائران، بیشتر و بهتر دیده شوند.
نشان مشهدالرضا (ع) انگیزه‌بخش فعالان زیارت و خدمات زائر
همچنین مدیر امور زائرین بنیاد کرامت آستان قدس رضوی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما بیان کرد: نشان مشهد الرضا (ع) دو کارکرد اصلی دارد؛ نخست فرهنگ‌سازی و جریان‌سازی و دوم قدردانی از کسانی که سال‌ها بدون چشمداشت در مسیر خدمت به زائران تلاش کرده‌اند.
محمد معالی افزود: وقتی فعالان حوزه زیارت ببینند افرادی با اثرگذاری بالا در این حوزه فعالیت می‌کنند، این موضوع خود مشوقی برای ادامه فعالیت‌ها خواهد بود و تقدیر از برگزیدگان الگوی تشویقی برای دیگران نیز ایجاد می‌کند.
وی بیان کرد: برگزیدگان نشان مشهدالرضا (ع) نمونه‌هایی عملی از خدمات موفق هستند و تجربه و مدل‌های عملی آنها می‌تواند به صورت علمی پیاده‌سازی و به دیگران آموزش داده شود.
مدیر امور زائرین بنیاد کرامت آستان قدس رضوی تاکید کرد: بزرگ‌ترین چالش در ارزیابی خدمات، سنجش دقیق و عینی فعالیت‌هاست و هر خدمت ویژگی‌های خاص خود را دارد، شاخص‌های مشخص در کارگروه تعریف و فعالیت‌ها به دقت بررسی می‌شوند تا اطمینان حاصل شود برگزیدگان واقعاً نمونه‌های اثرگذار هستند.
وی در پایان گفت: مشهد با اعتبار حضور حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام ظرفیت بی‌نظیری برای فرهنگ‌سازی و توسعه معارف اهل بیت دارد و نشان مشهد الرضا (ع) می‌تواند انگیزه‌بخش فعالان باشد، تجربه‌های موفق را معرفی کند و بستری برای ارتقای کیفیت خدمات زائران ایجاد نماید. فرصت‌هایی که با این پروژه ایجاد شده، به ویژه در جریان‌سازی، آموزش و بهبود خدمات، بسیار ارزشمند است.
نشان مشهدالرضا (ع)؛ محرکی برای انگیزه و ارتقای خدمت به زائران
همچنین رئیس هیئت مدیره جمعیت خدمتگزاران زائران پیاده حضرت رضا (ع) و عضو کارگروه زیارت و خدمات زائر نشان مشهدالرضا (ع) با اشاره به جایگاه ویژه شهر مشهد در عرصه زیارت، تاکید کرد: این شهر به دلیل حضور میلیون‌ها زائر داخلی و خارجی، نیازمند خدمتگزارانی آموزش‌دیده و متعهد است.
وی گفت: خدمت به زائران، حتی در ابعاد خانوادگی، محلی و شهری، نیازمند انگیزه، آموزش و برنامه‌ریزی دقیق است. تقدیر و تشویق خدمتگزاران باعث افزایش کیفیت خدمات و ایجاد الگویی برای دیگران می‌شود.
علوی با اشاره به نقش نشان مشهدالرصا (ع) در تقویت انگیزه فعالان حوزه زیارت، افزود: این نشان فرصتی است تا خدمتگزاران اثرگذاری اقدامات خود را ببینند و درک کنند که فعالیت‌هایشان چه تاثیر مثبتی روی زائران و جامعه دارد. مشاهده اثر خدمات، نه تنها روحیه خدمت بیشتر را تقویت می‌کند، بلکه باعث الگوسازی و گسترش خلاقیت در خدمت‌رسانی می‌شود.
عضو کارگروه زیارت و خدمات زائر نشان مشهد همچنین درباره بهره‌گیری از تجربه‌های برگزیدگان نشان مشهدالرضا (ع) گفت: ما برنامه‌های آموزشی ویژه‌ای برای مدیران اسکان‌ها، ایستگاه‌های صلواتی و روحانیون ارائه می‌دهیم تا خدمات به زائران با کیفیت و با استاندارد‌های لازم انجام شود. این آموزش‌ها به ویژه در زمان‌های پیک زیارت مانند پایان ماه صفر، اواخر شهریور و ابتدای بهار اهمیت بالایی دارد، چرا که تعداد زائران در این دوره‌ها به شدت افزایش می‌یابد.
علوی تاکید کرد: نشان مشهد الرضا (ع) نه تنها یک تقدیر رسمی است، بلکه بستری برای رشد، آموزش و شبکه‌سازی خدمتگزاران فراهم می‌کند و به ارتقای مستمر خدمات به زائران و مجاوران مشهد منجر می‌شود.
وی در پایان گفت: هدف ما این است که با الگوسازی از فعالان موفق، نسل‌های جدید خدمتگزاران را آموزش دهیم و انگیزه خدمت به زائران را در تمام طول سال افزایش دهیم.
نشان مشهدالرضا (ع)؛ انگیزه‌ای برای خدمت بهتر و ارتقای کیفیت زیارت
همچنین محمد باغبان بیان کرد: مهم‌ترین وظیفه کارگروه در فرآیند انتخاب برگزیدگان، شناسایی افراد شاخص و ارزیابی دقیق و منصفانه فعالیت‌هایشان است.
وی افزود: هدف از این ارزیابی، ایجاد شفافیت و عدالت در انتخاب و اطمینان از دیده شدن فعالیت‌های اثرگذار، حتی آنهایی که به ظاهر کوچک هستند می‌باشد.
رئیس اداره امور زیارت و خدمات زائر شهرداری مشهد گفت: شاخص‌های ارزیابی کیفیت خدمات به زائران، چندبعدی و گسترده است. ارتقای کیفی تجربه زیارت، نوآوری و خلاقیت در خدمت‌رسانی، برنامه‌ریزی علمی، توجه ویژه به زیارت اولی‌ها و مناطق محروم، بهره‌وری هزینه‌ها و تسهیل فرایند زیارت، تنوع مخاطب و خدمات، تعداد و کیفیت خادمان، میزان سرمایه‌گذاری، قدمت خدمت، پوشش جغرافیایی و بازخورد رسانه‌ای و فضای مجازی از جمله معیار‌های اصلی هستند.
وی تاکید کرد: یک فرد یا مجموعه برجسته باید در سه سطح اثرگذار باشد: تعمیق زیارت، فرهنگ میزبانی و خدمت‌رسانی و تسهیل زیارت. توانایی شبکه‌سازی، همکاری با فعالان حوزه، خلاقیت، دلسوزی، کار گروهی و تاثیرگذاری روی دیگر مجموعه‌ها نیز از ویژگی‌های کلیدی برگزیدگان موفق است.
باغبان گفت: بزرگ‌ترین چالش در سنجش عملکرد، اندازه‌گیری دقیق اثر خدمات بر زائران و جامعه است، فعالیت‌های کوچک، اما اثرگذار گاهی نادیده گرفته می‌شوند و ایجاد فرآیند شفاف ارزیابی، کمک می‌کند تا هیچ اقدام ارزشمندی از دید کارگروه دور نماند.
به گفته او، نشان مشهد باعث افزایش انگیزه فعالان و تشویق به رقابت سالم می‌شود و در نهایت به ارتقای کیفیت خدمات به زائران و مجاوران منجر می‌گردد. دریافت نشان، علاوه بر ایجاد انگیزه، فعالان را به ارائه ابتکارات جدید و بهبود مستمر در خدمت‌رسانی ترغیب می‌کند و شبکه‌ای از برگزیدگان شکل می‌دهد که تجربه‌های خود را منتقل و در برنامه‌های آموزشی و توسعه خدمات مشارکت دارند.
وی تاکید کرد: یک برگزیده موفق باید بتواند اثرگذاری عمیق در جامعه داشته باشد، مسیر خدمت با کیفیت و خلاقانه‌ای را پیش بگیرد و الگویی برای دیگر فعالان حوزه زیارت باشد. همچنین بهره‌گیری از تجربه‌های برگزیدگان از طریق نقش‌های داوطلبانه همچون «سفیر خدمت به زائر» و دعوت به همکاری در برنامه‌ها، یکی از اقدامات مهم کارگروه برای استمرار اثرگذاری نشان است.
محمد باغبان در پایان یادآور شد: شفاف‌تر کردن شاخص‌ها و فرآیند ارزیابی، توجه ویژه به فعالیت‌های کوچک، اما اثرگذار و ایجاد شبکه فعال برگزیدگان، فرصت‌هایی است که می‌تواند در دوره‌های بعدی نشان مشهد بهبود یابد و خدمت‌رسانی به زائران را بیش از پیش ارتقا دهد.