گفت‌وگو با عکاس و مدرس مشهدی درباره ترجمه کتاب جدیدش | عکاسی بدون پژوهش، محکوم به تکرار است

به گزارش شهرآرانیوز؛ در قلب تحولات دیجیتال امروز، عکاس و مترجم مشهدی، یک حقیقت اساسی را فریاد می‌زند که «هنرعکاسی بدون پژوهش، محکوم به تکرار است». این دیدگاه سنگ بنای شش سال تلاش او برای ترجمه کتاب «مگنوم، ۵۰ سال در خط مقدم تاریخ» به نویسندگی راسل میلر بوده است.

شرمین نصیری با متمرکز کردن توان خود بر این اثرتاریخی، دقیقا به دنبال پرکردن یک خلأ حیاتی در جامعه عکاسی ایران است؛ شکاف میان مهارت فنی، دانش و زیستن در قلب بحران ها. هدف او این است که نسل جوان عکاس، در کنار تسلط بر نور و کادر، با پایه‌های علمی و تاریخی این هنر نیز آشنا شوند تا بتوانند به جای تقلید، صاحب نگاهی تحلیلی باشند.

این پروژه ترجمه، گامی بلند در راستای توانمندسازی هنرمندانی است که می‌خواهند عکسشان نه فقط زیبا، بلکه معنادار باشد؛ هنرمندانی که می‌دانند هر قاب موفق، محصول سال‌ها مطالعه است. این مترجم و هنرمند در گفت‌و‌گو با خبرنگار شهرآرا درباره انتشار ترجمه کتابش با عنوان «مگنوم، ۵۰ سال در خط مقدم تاریخ» بیان کرد: این کتاب فرمی داستانی و مستند دارد و به یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین آژانس‌های عکس جهان، یعنی مگنوم، می‌پردازد و قرار است در ماه جاری در مشهد رونمایی رسمی شود.

نگاهی نو به تاریخ عکاسی

مترجم اثر درباره محتوای کتاب توضیح می‌دهد: کتاب «مگنوم، ۵۰ سال در خط مقدم تاریخ» هم پژوهشی، تاریخی و هم داستانی است و به مسائل سیاسی دولت‌ها نیز اشاره دارد. داستانی جذاب دارد که موضوع عکاسی را در قالب بحث داستان جای داده و به آن پرداخته است. وی انگیزه خود از ترجمه این کتاب قدیمی را پرداختن به موضوعی می‌داند که تا به حال به زبان فارسی، بررسی نشده است.

نصیری به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از کتاب‌های عکاسی موجود، مطالب تکراری را ارائه می‌دهند، در حالی که او به دنبال موضوعی بکر و جذاب بوده است.

نقش مگنوم در عکاسی بحران

این مدرس در دانشگاه فرهنگ و هنر یک مشهد درباره وضعیت سرفصل‌های آموزشی در دانشگاه‌ها گفت: متأسفانه سرفصل‌های دانشگاهی تا الان که ما بررسی می‌کنیم به روز نشده‌اند. در حالی که کتاب مگنوم اگرچه مربوط به بیست سال پیش است، اما به ابعاد مهمی می‌پردازد که در دانشگاه‌ها کمتر به آن توجه شده است.

نصیری در پاسخ به سؤالی که «چه چیزی باعث شد مگنوم در طول ۷۸ سال فعالیت خود همچنان پایدار بماند، در حالی که آژانس‌های دیگر قبل از مگنوم ماندگار نشدند؟» مهم‌ترین دلیل ماندگاری مگنوم را چندملیتی بودن بنیان گذاران آن دانست و به نام هایی، چون کارتیه برسون (فرانسوی)، جورج راجر (انگلیسی)، رابرت کاپا (مجارستانی) و دیوید سیمور (لهستانی) اشاره کرد.

به عقیده مترجم کتاب «مگنوم، ۵۰ سال در خط مقدم تاریخ»، این کتاب شرایط دشوار عکاسی در بحران‌ها را مطرح می‌کند و نشان می‌دهد چگونه عکاسان با پذیرش خطر در خط مقدم، تصاویر خود را به نشریات معتبر دنیا می‌فروختند تا مردم از وقایع مناطق بحرانی مانند ویتنام یا هند و چین مطلع شوند، در زمانی که حتی تلویزیون نیز در هر خانه‌ای وجود نداشت.

اصالت به عکاسی بازخواهد گشت

عکاس باسابقه درباره تأثیر هوش مصنوعی برعکاسی و پژوهش بیان کرد: هوش مصنوعی مثل همه چیز‌های دیگر، یک تب دارد و همه از آن استفاده می‌کنند، اما چیزی از دید همه پنهان می‌ماند؛ آن هم مغز متفکر انسانی است که به هوش مصنوعی فرمان می‌دهد.

وی معتقد است که هوش مصنوعی صرفا یک همکار است و نباید آن را مغز متفکر دانست، چرا که خالی از احساس و تنها براساس برنامه‌ها کار می‌کند. نصیری پیش بینی می‌کند که این موج هوش مصنوعی مقطعی خواهد بود و درنهایت، اصالت به عکاسی بازخواهد گشت؛ همان طورکه اکنون بسیاری دراروپا به دوران عکاسی آنالوگ برگشته‌اند، با این تفاوت که امکان تبدیل فایل‌های آنالوگ به دیجیتال به راحتی فراهم است.

چالش‌های ترجمه و اهمیت انتخاب منابع ارزشمند

این مترجم و مدرس دانشگاه درباره چالش‌های حوزه نشر و ترجمه نیز گفت: خیلی خوشایند نیست وقتی بعضی‌ها می‌گویند ترجمه کارعلمی نیست. وی با تأکید براهمیت ترجمه منابعی که تا به حال به زبان فارسی پرداخته نشده‌اند، افزود: شش سال زمان برای ترجمه کتاب مگنوم گذاشتم که البته بسیار دشوار بود، زیرا نویسنده قلمی بسیار قدیمی داشت.

وی همچنین به اقدام خود در راستای کسب اجازه ترجمه از ناشر اصلی در انگلیس (نشر پنگوئن) و راسل میلر، نویسنده آن اشاره کرد، باوجود اینکه در ایران قوانین کپی رایت به طور کامل اجرا نمی‌شود. این اقدام با هدف اعتبارسازی برای اثر و آرامش خاطر شخصی انجام شده است. نصیری توصیه می‌کند که اگرهدف صرفا پر کردن رزومه نیست، باید دست روی منابعی گذاشت که واقعا به درد قشری مهم از اجتماع، مانند دانشجویان یا علاقه‌مندان به تاریخ عکاسی، بخورد.

دوره پسا سواد و خطربی انگیز گی نسبت به مطالعه

نصیری به موضوع مهم دوره پساسواد اشاره کرد و آن را خطری برای جامعه دانست. دوره پس از سواد، دوره‌ای است که مردم نسبت به مطالعه منابع مکتوب بی انگیزه می‌شوند و این بسیار خطرناک است. وی اینترنت و فضای مجازی را فضایی بی در و پیکر دانست که هرکس می‌تواند از آن استفاده دلخواه کند، اما تأکید کرد که یک کتاب از فیلتر‌های بسیاری عبور می‌کند و جای خالی کتاب خوانی، به ویژه در نسل جوان، احساس می‌شود. وی توضیح داد که هوش مصنوعی برای گردآوری منابع در پروژه‌های تحقیقاتی اش بهره برده است، اما معتقد است که با استفاده درست از هر ابزار، از جمله هوش مصنوعی، می‌توان آن را به یک دستیار خوب و نه جایگزین مغز متفکر، تبدیل کرد.

این مترجم با اشاره به دغدغه‌های آموزشی و پژوهشی خود، از نگارش هم زمان چهار تا پنج کتاب جدیدش گفت و بیان کرد: یکی از این پروژه‌ها در زمینه فن شناسی عکاسی است که قرار است به صورت یک فرهنگ نامه جامع منتشر شود.

این مدرس دانشگاه افزود: کتاب دیگری نیز در دست تهیه دارم که به بررسی یکی از گروه‌های انجمن عکاسان در آمریکای جنوبی می‌پردازد و شباهت‌هایی به آژانس مگنوم دارد که موضوعی فوق العاده جذاب است.

وی همچنین درباره علاقه اش به عکاسی آنالوگ گفت: با توجه به بازگشت بسیاری ازعلاقه‌مندان به عکاسی آنالوگ، در حال آماده سازی کتابی درباره نحوه نگهداری فیلم و اسلاید هستم.

{$sepehr_key_168809}

ضرورت اصالت در آثار ایرانی

نصیری، به عنوان یک عکاس با تجربه، براهمیت مطالعه و مسئولیت پذیری در این هنر تأکید فراوان دارد. وی به دانشجویان خود همواره یادآور می‌شود که دوربین با خود مسئولیت و رسالت می‌آورد و دوران ژست‌های هنرمندانه به پایان رسیده است.

وی با اشاره به رویکرد اداره ارشاد در قرار دادن عکاسان زیرمجموعه نویسندگان، نه هنر‌های تجسمی، توضیح داد: همان طور که پیشکسوتان قدیم عکاسی می‌گفتند، عکاسی خود نوشتن با نور است. قلم ما، قلم نوری است و اندیشه و فکری که ثبت می‌کنیم، بسیار حائز اهمیت است.

این عکاس، به نقد رویکرد کپی برداری در عکاسی نیز پرداخت و اظهار کرد: زمانی که به دانشجویی می‌گوییم کاری مبتذل است، منظور ما کپی برداری از آثار خارجی است که متأسفانه در فضای مجازی بسیاردیده می‌شود. وی تأکید کرد: در شرایط فرهنگی و جغرافیایی کشور، عکس‌های ما باید رنگ و بوی ایران را داشته باشند. تلاش برای رسیدن به عکس‌های عکاسان خارجی که پیش‌تر گرفته شده‌اند، ارزشی نخواهد داشت و به کاری نو و اصیل نیاز داریم.

مگنوم بیانگر هم بستگی در رویارویی با تفاوت‌ها

نصیری به مهم‌ترین درسی که از آژانس عکس مگنوم گرفته است، اشاره کرد و ادامه داد: بزرگ‌ترین درسی که از مگنوم می‌گیریم، درس اتحاد و هم بستگی است. با وجود ملیت‌های مختلف و کشمکش‌های فراوان بین اعضا، آژانس از بین نرفت و یکی از دلایل اصلی پایداری آن، تحمل یکدیگر بود.

این هنرمند و مترجم افزود: این درس برای ما بسیار ارزشمند است، زیرا ما متأسفانه در اینجا کمبود این تحمل را داریم و شاهد فروپاشی بسیاری از انجمن‌ها پیش از شکل گیری آن‌ها بوده‌ایم.

وی تأکید کرد: پایداری مگنوم در گذشته، زمانی که تلویزیون و رسانه‌های فراگیر وجود نداشتند و فروش عکس به نشریات از طریق تعهد و همکاری اعضا صورت می‌گرفت، نشان دهنده اهمیت اتحاد و تعاونی است. نصیری گفت: این یک نکته و درس بسیار مهم برای خود بنده بود که این‌ها با تمام سختی‌ها و تفاوت‌های فرهنگی توانستند در کنارهم بمانند و آژانس تاکنون به فعالیت خود ادامه داده است.