به گزارش شهرآرانیوز، اگر خودمان یکی از افراد دردمند نباشیم، حتما اطرافمان زنانی را میشناسیم که از سردردهای مکرر، کماشتهایی، ناراحتیهای گوارشی و افت انرژی شکایت دارند؛ علائمی که روانشناسان منشأ آن را اغلب در فشارهای ذهنی و هیجانی میدانند. برای یافتن پاسخهای دقیقتر درباره علل این نارضایتیهای جسمی و روانی و مسیر رسیدن به آرامش، با مریم خورشید، روانشناس بزرگسالان و متخصص زوجدرمانی، گفتوگو کردهایم.
چطور میتوانیم به سلامت روان برسیم؟
خانم خورشید میگوید سلامت روان امروز تعریفی وسیعتر از گذشته دارد و از دو زاویه مهم باید به آن نگاه کرد: واقعیتپذیری و مسئولیتپذیری.
واقعیتپذیری یعنی اینکه بپذیریم برخی اتفاقات در کنترل ما نیست و مقاومت در برابر آنها فقط رنج را طولانیتر میکند. این پذیرش، نخستین گام برای افزایش آرامش روان است.
اما مسئولیتپذیری یعنی زمانی که رفتاری را انتخاب میکنیم، این رفتار نه مانع برآورده شدن نیازهای خودمان باشد و نه به دیگران آسیبی وارد کند.
آیا مسئولیتپذیری فقط درباره دیگران است؟
به گفته این روانشناس، پاسخ منفی است. مراقبت از خود نیز نوعی مسئولیتپذیری است.
انسان برای برآورده کردن پنج نیاز اصلی—بقا، قدرت، عشق و تعلق، آزادی و تفریح—تمام روز تلاش میکند. وقتی این نیازها به شکل مسئولانه و سالم تأمین شوند، احساس ارزشمندی، کفایت و اعتمادبهنفس در ما افزایش مییابد.
اما اگر این نیازها را به روشهای ناکارآمد برآورده کنیم، گرفتار سردرد، خستگی، بیانرژی بودن و آسیبهای جسمی و روانی میشویم. ناکامیهای مداوم نیز میتوانند به افسردگی، اضطراب، پرخاشگری یا حتی مصرف مواد منجر شوند. راه نجات از این چرخه ناسالم، یادگیری خودمراقبتی است.
خودمراقبتی دقیقاً یعنی چه؟
خودمراقبتی به معنای حفظ سلامت جسم و روان و ساختن یک زندگی باکیفیت، شاد و استاندارد است؛ مجموعهای از انتخابهای کوچک و روزمره که در مجموع سلامت کلی ما را تضمین میکند.
{$sepehr_key_172585}
زنان چگونه میتوانند برای سلامت روان خود برنامه داشته باشند؟
خانم خورشید معتقد است زنان ستون اصلی خانواده و جامعهاند؛ اما متأسفانه بسیاری از آنها به خاطر ارزشهای فرهنگی یا کلیشههایی مانند «مادر خوب کسی است که خود را فراموش میکند» از خود غافل میشوند.
به گفته او، اولین قدم برای زنان این است که بپذیرند خودِ آنها نیز مهم است و توجه به سلامت روان، نه خودخواهی بلکه ضرورتی حیاتی است.
چگونه میتوانیم به خودمراقبتی برسیم؟
برای دستیابی به خودمراقبتی باید ابتدا اصول آن را آگاهانه بیاموزیم و سپس این آگاهی را در قالب یک برنامه منظم در زندگی اجرا کنیم.
خودمراقبتی چه حوزههایی دارد؟
این روانشناس پنج حوزه اصلی خودمراقبتی را چنین توضیح میدهد:
۱. خودمراقبتی جسمی
ورزش منظم، تغذیه سالم و خواب کافی سه پایه مهم این حوزهاند. دریافت روزانه ویتامین، پروتئین و میوه ضروری است.
۲. خودمراقبتی روانی
این بخش همان «سرمایه روانشناختی» است—سرمایهای مانند امیدواری، خوشبینی، کارآمدی و تابآوری. ضعف این مؤلفهها میتواند باعث بیماریهای روانتنی مثل سردردهای بیدلیل، افت انرژی و مشکلات شکمی شود.
۳. خودمراقبتی عاطفی
در این حوزه، شناخت و بیان احساسات ضروری است. باید به خودمان توجه کنیم، خود را نوازش کنیم و از خودمان تشکر کنیم. نشان دادن ناراحتی، حق دادن به خود برای استراحت هیجانی و مهربانی با خود، از مهمترین مصادیق این نوع خودمراقبتیاند.
۴. خودمراقبتی معنوی
یافتن معنا در کارهای روزمره—از پختن غذا گرفته تا بازی با فرزند یا انجام کارهای خیر—یکی از راههای مهم تقویت این حوزه است. هر کاری باید برای ما «چرایی» مشخصی داشته باشد.
۵. خودمراقبتی اجتماعی
ارتباط سالم با فرزند، همسر و دوستان حال ما را بهتر میکند. در تئوری انتخاب گفته میشود هر جا مشکلی وجود دارد، یعنی در یکی از روابط ما اختلالی هست.
خانم خورشید تأکید میکند: اگر زنان بتوانند اصول خودمراقبتی را در قالب یک برنامه کاربردی در زندگی بهکار بگیرند، نهتنها حال خودشان بهتر میشود، بلکه زندگیای شاد، معنادار و غنی برای خانواده و فرزندانشان میسازند. خودمراقبتی یک مهارت فردی نیست؛ یک سبک زندگی است.