سمانه رضوانی | شهرآرانیوز؛ همه ما خاطراتی شیرین از میهمانی‌های به‌یادماندنی شب یلدا داریم؛ همان جمع‌های گرم بی‌تکلف که در آنها، احترام و محبت جاری بود. آنچه این موضوع را زیباتر می‌کند، این است که در فرهنگ اسلامی، آداب میهمان‌نوازی فراتر از یک رسم اجتماعی است و پاداشی الهی دارد. از نگاه اهل‌بیت (ع)، میهمان هدیه‌ای ازسوی خداست که روزی خود را به‌همراه می‌آورد. در این مطلب، با آداب میهمانی و میهمان‌داری از نگاه اسلام آشنا می‌شوید.

میهمان؛ هدیه الهی

از نگاه اهل‌بیت (ع)، میهمان موهبتی است که روزی خود را به‌همراه می‌آورد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ: هرکه به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید میهمانش را گرامى بدارد.» شاید منظور این باشد به همان اندازه که به مباحث اعتقادی که مبدأ آن توحید و معادش قیامت است اهمیت می‌دهیم، باید به مسائل اخلاقی‌اجتماعی نیز اهمیت بدهیم. این نگرش، فراتر از یک رسم اجتماعی، میهمان‌نوازی را به عملی عبادی تبدیل می‌کند که رضایت الهی را درپی دارد.

پذیرایی؛ میانه‌روی به‌جای تکلف

یکی از توصیه‌های زیبای اسلامی، پرهیز از تکلف و رعایت میانه‌روی در پذیرایی است. دیدید بعضی‌ها میهمان که می‌آید، عزا می‌گیرند؛ چون خودشان را بیش از آنچه باید، به زحمت می‌اندازند ولی حضرت رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «هیچ فردی نباید بیش از توانش، خود را برای میهمان به زحمت اندازد.» براساس این حدیث، وقتی میهمانی می‌آید، نباید برای چیز‌هایی که در توانمان نیست، خود را به زحمت بیندازیم، بلکه باید آنچه در توان داریم، با گشاده‌رویی ارائه دهیم. اصل، اخلاص و محبت است، نه مقدار و هزینه غذا.

نه، به مجلس گناه

محتوای گفت‌و‌گو‌ها در حضور میهمان، از نظر اسلام بسیار اهمیت دارد. مجالس باید محل خیر و یاد خدا باشد. امام جعفر صادق (ع) می‌فرمایند: «سزاوار نیست مؤمن در مجلسی شرکت کند که در آن گناه می‌شود و او قدرت تغییر آن مجلس و جلوگیری از آن را ندارد.»

بنابراین در میهمانی‌هایی که غیبت و تهمت، جاری است و سخنان بیهوده گفته می‌شود و درکل گناه انجام می‌شود، نباید حضور پیدا کنیم، مگر اینکه بدانیم که می‌توانیم فضای گناه را از بین ببریم. آنچه میزبان باید رعایت کند، این است که مجلس به‌گونه‌ای باشد که میهمان، احساس آرامش و امنیت اخلاقی کند.

هم‌سفره شدن؛ احترامی فراتر از کلام

در سیره رسول خدا (ص)، هم‌غذا شدن با میهمان به‌عنوان عملی زیبا و پرمعنا، ثبت شده است؛ امام‌کاظم (ع) می‌فرمایند: «هرگاه میهمانی بر رسول خدا (ص) وارد می‌شد، حضرت شخصا با او هم‌غذا می‌شدند و تا زمانی که میهمان دست از غذا برنمی‌داشت، ایشان نیز دست از غذا نمی‌کشیدند.» این رفتار ساده ولی عمیق، احترامی چندوجهی را نشان می‌دهد.

هم‌سفره شدن، فاصله‌ها را از بین می‌برد و فضایی از صمیمیت و برابری ایجاد می‌کند. این کار به میهمان می‌فهماند که حضورش ارزشمند است، نه صرفا رعایت یک رسم. همچنین، صبر و همراهی میزبان تا پایان غذای میهمان، نشان‌دهنده توجه کامل به رفاه و آرامش اوست. این همراهی عملی، اثری ماندگارتر از هر پذیرایی مجلل دارد و به میهمان، احساس تکریم و مهم‌بودن می‌بخشد.

{$sepehr_key_175400}

راز رضایت در میهمانی

امام‌علی (ع) یک توصیه طلایی برای میزبان و میهمان دارند: «گناه میزبان این است که فکر کند پذیرایی‌اش کم است. گناه میهمان این است که فکر کند میزبان، کم گذاشته است.» شما به‌عنوان میزبان، حتی اگر یک پذیرایی ساده هم تدارک دیده‌اید، با خیال راحت و دلگرمی، پذیرایی کنید.

همین نگاه، ارزش کارتان را زیاد می‌کند. شما به‌عنوان میهمان، به‌جای حساب‌وکتاب مادی، نیت خیر میزبان را ببینید. به زحمتی که کشیده و محبتی که داشته است، توجه کنید. رازش اینجاست که وقتی میزبان با رضایت قلبی، پذیرایی کند و میهمان با چشمِ قدرشناسی نگاه کند، همان میهمانی ساده هم پر از صفا و برکت می‌شود.