به گزارش شهرآرانیوز، حجتالاسلاموالمسلمین علی خیاط، در نشست خبری کنگره بزرگداشت پنجاهمین سال رحلت آیتالله میلانی که امروز (سهشنبه، ۲ دی ۱۴۰۴) در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به پیشینه تاریخی حوزه علمیه خراسان، آن را یکی از کهنترین مراکز علمی جهان تشیع دانست و اظهار کرد: هستههای اولیه شکلگیری حوزه علمیه خراسان، بر اساس اسناد و گزارههای تاریخی موجود، به حدود قرن چهارم هجری قمری بازمیگردد.
ریشههای شکلگیری حوزه علمیه خراسان در جوار حرم رضوی
مدیر حوزه علمیه خراسان افزود: طبق برخی شواهد تاریخی، مرحوم شیخ صدوق(ره) بخشی از مجالس و درسهایی را که در کتاب «الامالی» از ایشان نقل شده است، در همین حوزه و در جوار مرقد نورانی حضرت رضا(ع) برگزار کردهاند. از همان دوران، محوریت حرم مطهر رضوی موجب شد مدارس علمیه و مراکز علمی بهتدریج در اطراف آن شکل بگیرند و گسترش یابد و حوزه علمیه خراسان مسیر رشد و بالندگی خود را آغاز کند.
وی با بیان اینکه این حوزه در طول تاریخ خود، شخصیتهای برجسته و تأثیرگذاری را پرورش داده است، اظهار کرد: رجال طراز اول مکتب تشیع و مجاهدان بزرگ عرصه علم، از دل این حوزه برخاستهاند.
{$sepehr_key_175850}
فرازوفرودهای تاریخی و پویایی مکاتب علمی
حجتالاسلام خیاط با تأکید بر پویایی تاریخی این حوزه تصریح کرد: حوزه علمیه خراسان همانند سایر حوزههای علمیه، در طول تاریخ فرازوفرودهایی را تجربه کرده است؛ در مقاطعی به اوج شکوفایی علمی رسیده و در دورههایی نیز با رکود نسبی مواجه بوده است.
وی افزود: در این مسیر، مکاتب علمی متعددی شکل گرفتهاند که برخی استمرار یافته و برخی دیگر بهمرور افول کردهاند و مکاتب تازهای جایگزین آنها شدهاند.
خیاط ادامه داد: این حوزه حدود هزار سال است که در اسناد تاریخی بهعنوان یک حوزه علمیه شناخته میشود و در هر مقطع زمانی تلاش کرده است نقش خود را در حراست از معارف اسلامی، تبیین احکام الهی و مرزبانی از مکتب تشیع ایفا کند. علما و فقها در طول تاریخ، همچون دژهای مستحکم اسلام، مسئولیت صیانت از دین و ترویج معارف الهی را بر عهده داشتهاند.
آیتاللهالعظمی میلانی(ره)؛ نقطه اوج حوزه در سده اخیر
مدیر حوزه علمیه خراسان با اشاره به نقشآفرینی شخصیتهای برجسته در سده اخیر، گفت: یکی از درخشانترین چهرههای تاریخ معاصر حوزههای علمیه، مرحوم آیتالله میلانی است؛ عالمی که ابتدا در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیل پرداخت و از محضر اساتید برجسته آن عصر بهره برد و سپس پس از فعالیت علمی در کربلا، به دعوت علمای ایران در مشهد مقدس ساکن شد.
وی ادامه داد: حضور آیتالله میلانی موجب شد حوزه علمیه خراسان در یک بازه زمانی قابلتوجه به یکی از دورههای اوج خود برسد؛ بهویژه در عرصه علم اصول که این دوره بهعنوان یکی از درخشانترین ادوار حوزه خراسان شناخته میشود. ایشان علاوه بر مرجعیت علمی و تربیت شمار زیادی از علما و فضلای برجسته، در عرصههای اجتماعی و سیاسی نیز نقشی مؤثر و تاریخی ایفا کردند.
{$sepehr_key_175819}
نقش سیاسی، مدیریتی و اخلاقی یک مرجع جامعالاطراف
حجتالاسلام خیاط با اشاره به نقش سیاسی این مرجع عالیقدر خاطرنشان کرد: یکی از قلههای نقشآفرینی سیاسی آیتالله میلانی، مربوط به مقطع تبعید حضرت امامخمینی(ره) به ترکیه است که ایشان در رأس جریان علما قرار گرفتند و با حضور در تحصن تهران، تلاشهای گستردهای را در دفاع از مرجعیت و نهضت اسلامی سامان دادند.
وی افزود: این مرجع فقید همچنین از چهرههای تحولآفرین در مدیریت حوزههای علمیه بود و با بهروزرسانی ساختارها و تأسیس مدارس متناسب با شرایط زمان، نقش مهمی در تقویت و ساماندهی حوزه ایفا کرد. افزون بر این، شخصیت اخلاقی و معنوی آیتالله میلانی از برجستگی ویژهای برخوردار بود و ابعاد مختلفی از سلوک اخلاقی ایشان همواره مورد توجه شاگردان و معاصران قرار داشته است.
مدیر حوزه علمیه خراسان در ادامه با تأکید بر ضرورت الگوسازی برای نسل جوان حوزه گفت: در شرایط کنونی، معرفی الگوهای اصیل برای طلاب و نسل جدید حوزههای علمیه امری ضروری است. از همین رو، تصمیم گرفته شده است به مناسبت پنجاهمین سالگرد رحلت آیتاللهالعظمی میلانی(ره)، بزرگداشتی علمی برگزار شود و بخشی از آثار علمی ایشان و نیز پژوهشهای مرتبط با شخصیت و سیره این مرجع بزرگ، مکتوب و ارائه شود.
وی ابراز امیدواری کرد این بزرگداشت که پنجشنبه (۴ دیماه ۱۴۰۴) برگزار خواهد شد، بتواند نقشی مؤثر در الگوسازی، معرفی چهرههای اثرگذار تاریخ معاصر و تبیین نقش علمی، اجتماعی، سیاسی و اخلاقی علما در جامعه اسلامی ایفا کند.