به گزارش شهرآرانیوز؛ جامعه پویا، جامعهای است که پرسش میسازد وگفت وگو میکند. این پویایی، اگر از سالهای نخستین زندگی انسان تقویت شود، میتواند ریشهای عمیقتر در فرهنگ و اندیشه اجتماعی پیدا کند؛ به همین دلیل، تئاتر چه برای بزرگ سالان و چه درقالب تئاتر کودک، از مهمترین بسترهای شکل گیری و رشد این پویایی است.
مشهد، به عنوان شهری با پیشینه فرهنگی و اجتماعی گسترده، در سالهای اخیر شاهد تحرک تازهای در عرصه تئاتر بوده است؛ جریانی که تلاش میکند فراتر از سرگرمی، به چالشهای روز جامعه بپردازد. نمایش هایی، چون «هارپر» و «دنیای زیر تخت خواب ۲» با رویکرد تئاتر برای کودک و نوجوان در مسیر همین پویایی شکل گرفتهاند. گفتوگو با کارگردانان این آثار، فرصتی برای واکاوی نگاه آنها به تئاتر و جامعه است.
«هارپر»؛ نمایشی با رویکرد عروسکی برای کودک
نویسنده و کارگردان نمایش «هارپر» درباره اجراهای اثرش میگوید: نمایش کودک و نوجوان «هارپر» از ۲۱آذر اجرای خود را در سالن ایران دخت تماشاخانه مایان در مشهد آغاز کرده است. این نمایش که به دلیل شرایط جوی و بارندگی با وقفههایی در اجرا روبه رو شد، بنا دارد اکنون با تعداد اجرای بیشتر روی صحنه برود، با این حال نمایش «هارپر» برای اجراهای متعدد طراحی شده است و برنامه ما ادامه اجراها در نوبتهای بعدی است.
مائده آریانوش افزود: این نمایش یک کار کاملا زنده است، اما از عناصر عروسکی هم بهره میبرد. من به طورکلی در حوزه نمایش عروسکی فعالیت میکنم و کارهایم اغلب عروسکیاند، اما هرچند سال یک بار به سراغ نمایش زنده کودک میآیم. «هارپر» نیز در همین مسیر شکل گرفته است. او افزود: این نمایش برای رده سنی شش تا پانزده سال طراحی شده است و تلاش کردهایم هم برای کودک و هم برای نوجوان، جذاب و قابل درک باشد.
پرداختن به بحران آب و مسائل زیست محیطی با زبان کودکانه
آریانوش با اشاره به موضوع محوری این نمایش گفت: ماجرای اصلی «هارپر» مسئله آب است؛ از کمبود و قطع شدن آن گرفته تا پیامدهایی که این بحران ایجاد میکند. درکنار آن، نمایش به موضوعاتی مثل آلودگی هوا، آلودگی محیط زیست، گرمایش زمین و آسیب به لایه ازون نیز میپردازد. این مفاهیم در دل داستان و به صورت غیرمستقیم مطرح میشوند تا برای بچهها ملموس باشد.
وی تأکید کرد: ما سعی نکردیم نمایش حالت شعارگونه داشته باشد، بلکه روایت و اتفاقات نمایشی، کمک میکنند کودک خودش درباره مسئله فکر کند و به نتیجه برسد. آریانوش افزود: یکی از ویژگیهای مهم این کار، تعامل بچهها با نمایش است. کودکان در طول اجرا با بازیگران ارتباط میگیرند و در پایان حتی روی صحنه میآیند و نقاشی میکشند. این مشارکت باعث میشود مفاهیم نمایش برای آنها ماندگارتر شود.
{$sepehr_key_176825}
ضرورت توجه جدیتر به تئاتر کودک در مشهد
این هنرمند درباره وضعیت تئاتر کودک در مشهد گفت: تئاتر کودک، برخلاف تصور رایج، یکی از سختترین و درعین حال پرهزینهترین گونههای نمایشی است. جذب و حفظ تمرکز کودک در یک بازه چهل وپنج دقیقهای، کار سادهای نیست و نیاز به طراحی دقیق در بازی، موسیقی، دکور، لباس و رنگ بندی دارد.
او ادامه داد: متأسفانه برخی تصور میکنند کار کودک راحت است، درحالی که از نظر مالی و اجرایی، فشار زیادی به گروه وارد میکند، با این حال ظرفیت چشمگیری در مشهد وجود دارد که اگر حمایت شود، میتواند به رشد جدی تئاتر کودک و نوجوان بینجامد.
تلاش برای همکاری با آموزش وپرورش و نهادهای مرتبط
آریانوش درباره تلاش برای همکاری با آموزش وپرورش گفت: نمایش «هارپر» را برای آموزش وپرورش ارسال کردهایم و درحال بررسی است. از نظر محتوایی تأیید شده است، اما هنوز برخی مراحل اداری، باقی مانده است و احتمال دارد اصلاحاتی را هم اعمال کنیم. امیدوارم شرایطی فراهم شود تا این نمایش برای دانش آموزان اجرا شود؛ چون ظرفیت آموزشی بی نظیری دارد. ک
ارگردان «هارپر» تأکید کرد: تئاتر کودک را نمیتوان با سینما یا حتی تئاتر بزرگ سال مقایسه کرد. این حوزه یک سرمایه گذاری فرهنگی بلندمدت است. اگر کودک امروز از طریق نمایش با مسائل اجتماعی و محیط زیستی آشنا شود، فردا شهروند مسئول تری خواهد بود. به باور من، توجه جدیتر به تئاتر کودک، میتواند نقش مهمی در فرهنگ سازی اجتماعی داشته باشد.
شخصیتهای بازیهای کامپیوتر در دنیای کودکان
سیدمحمد سادات، کارگردان نمایش «دنیای زیر تخت خواب ۲»، که دیگر نمایش ویژه گروه سنی کودک و نوجوان است، درباره این نمایش که در تماشاخانه ارجمند پردیس تئاتر مستقل به روی صحنه رفته است، اظهار کرد: از هفته پایانی آذر، این نمایش اجرای خود را در مشهد آغاز کرده است و تا زمانی که مخاطب و سفارش برای آن وجود داشته باشد، بر صحنههای تئاتر خواهد بود.
او درباره فضای نمایشی و داستان این اثر گفت: «دنیای زیر تخت خواب۲» ادامهای است بر نمایش موفق قبلی ما، با حضور شخصیتهای آشنا برای مخاطب به همراه شخصیتهایی جدید که از دنیای بازیهای کامپیوتری مانند ماریو، سامورایی، غول مرحله آخر و... به نمایش ما آمدهاند.
او ادامه داد: در داستان این قسمت، برادر نازی که پیشتر آرزو کرده بود خواهر کوچک تری داشته باشد، این بار وارد دنیای بازی میشود و خواهرش نازی برای نجات او با چالشهایی پیچیده و بازیهای قدیمی، مواجه میشود. نازی با حل این بازیها و فعال کردن بازیهای قدیمی، موفق میشود برادرش را نجات دهد. این کارگردان با اشاره به گروه سنی مخاطب نمایش، توضیح داد: این نمایش ما مناسب کودکان و نوجوانان تا دوازده سال است، اما معمولا شاهد ذوق و شوخی بزرگ ترها هم در سالن هستیم.
دغدغههای اجرایی و دعوت به حمایت
سادات با اشاره به ظرفیتهای محدود مشهد برای اجرای تئاتر کودک افزود: محدودیت سالنهای نمایشی خوب، همواره دغدغه هنرمندان در مشهد بوده است. متأسفانه اغلب سالنها مناسب اجرا نیستند و تعداد سالنهای مجهز بسیار کم است؛ مثلا سالنهای همایشی واقعا کوچکاند. ازسوی دیگر، اضافه شدن بلک باکسها هم گرهی از مشکلات کمبود صحنه باز نمیکند.
او درباره استقبال مخاطبان گفت: در شرایط فعلی، استقبال از تئاتر کودک نسبت به گذشته کمرنگتر شده است و این موضوع فقط مربوط به نمایش ما نیست. به طورکلی تئاتر در مشهد با کاهش مخاطب مواجه شده است و علت آن به روشنی مشخص نیست، با این حال باتوجه به تجربه اجرای «دنیای زیر تخت خواب۱» و بیش از ۳ هزار مخاطب آن، امیدواریم دوباره بتوانیم این موفقیت را تکرار کنیم.
{$sepehr_key_176824}
سخت گیریهای بازبینی برای نمایش کودک
این هنرمند تأکید کرد: تئاتر کودک، جدی گرفته نمیشود و حمایت خاصی از آن نمیشود؛ نه فقط حمایت مالی، بلکه تسهیل ارتباط با مدارس برای اجراهای مشارکتی یا برگزاری تورهای دانش آموزی، هم حمایتی نمیشود. متأسفانه مراحل مجوز و بازبینی برای هر ارگان، جداگانه انجام میشود و شورای نظارت ارشاد به تنهایی کفایت نمیکند؛ این روند برای هنرمندان، بسیار سخت و گاه دلسردکننده است.
کارگردان نمایش افزود: باید فرایند این گونه فعالیتهای فرهنگی، به ویژه حوزه کودک و نوجوان از طریق آموزش وپرورش و نهادهای دیگر، تسهیل و زمینه حضور بچهها و خانوادهها در سالن تئاتر فراهم شود؛ به ویژه آثاری مانند اثر ما که به دغدغههای والدین درباره تأثیر تلفن همراه و بازیهای رایانهای بر کودکان میپردازد و تلاش میکند نگاه تازه به ارتباطات انسانی و آموزش مسائل اجتماعی و قانونی را از سنین پایین، تقویت کند.
سادات ابراز امیدواری کرد که با توجه ویژه مسئولان فرهنگی و همراهی مدارس، بتوان نسل جدیدی از مخاطبان و علاقهمندان تئاتر را پرورش داد و فرهنگ سازی واقعی را از دل تئاتر کودک شروع کرد.