مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ زنگ خطر، هشدار، ابراز نگرانی یا انتقاد؛ فرقی نمی‌کند. هرطور که می‌خواهید، نام‌گذاری کنید. این گزارش مخاطب خاص دارد. مسئولان باید بخوانند که اگر فردا‌ها و چندی بعد، کاسه «چه کنم» در دست گرفتند، نگویند که رسانه‌ها هشدار ندادند.

 

در روز‌های گذشته قیمت انواع گوشت در مشهد افزایش یافته است به طوری که دیروز به طور متوسط قیمت هرکیلوگرم گوشت ران گوسفند بدون چربی ۱۲۵ هزار تومان، گوشت گوساله ۸۰ هزار تومان، قلوگاه گوسفندی با استخوان ۵۵ هزار تومان و قلوگاه گوسفندی بدون استخوان ۶۵ هزار تومان بود.

«باید منتظر باشیم که قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز طی ۸ تا ۱۰ ماه آینده بیش از سه‌برابر شود.». این جمله را هرکسی می‌گفت، در دلمان ایجاد هراس می‌کرد، چه رسد به اینکه یک متخصص و تولیدکننده چنین هشداری دهد. این صحبت متعلق به آرش فرزادنیا، تولیدکننده دام و دبیر کمیته تخصصی شیر خراسان رضوی، است.

ماجرا این است که بعد از شیوع ویروس کرونا و بسته‌شدن مرز‌ها واردات خوراک دام به کشور کمتر و کمتر شد. از سمتی قیمت جهانی این محصولات رو به افزایش رفت و از سوی دیگر نرخ دلار در کشورمان رشدی عجیب و غریب پیدا کرد. همه این موارد باعث شد قیمت خوراک دام از ابتدای سال تاکنون بسته به نوع آن بین ۸۰ تا ۴۰۰ درصد رشد داشته باشد.

تلاش دولت برای واردات این محصول هم در زمان کمبود ذخیره ارزی تقریبا بی‌نتیجه ماند. در عین حال با افزایش قیمت گوشت و کاهش قدرت خرید، میزان مصرف گوشت قرمز نیز در بازار داخلی به‌شدت کاهش پیدا کرد؛ به نحوی که رئیس شورای تامین دام کشور در ابتدای سال از کاهش ۶۰ درصدی مصرف گوشت قرمز در کشور خبر داد.

این اتفاقات متضاد باعث شد قیمت دام زنده کاهش پیدا کند، اما قیمت گوشت در بازار ثابت باقی بماند. اتفاقی که به تعبیر فرزادنیا یک بازی سه‌سر باخت است و درباره آن می‌گوید: دولت دلار‌های ۴۲۰۰ تومانی را از دست می‌دهد. دامدار، تولیداتش را از دست می‌دهد و گوشت هم گران به سفره مردم می‌رسد. از سمتی ذخیره ژنتیکی دام در کشور رو به نابودی است و این وسط فقط دلال‌ها هستند که از این بلبشو منتفع می‌شوند.

او با اشاره به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای خوراک دام در کشور، می‌گوید: براساس آمار‌هایی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است فقط ۳۰ درصد نیاز بازار به خوراک دام با ارز دولتی تامین می‌شود. اما واقعیت ماجرا این است که اکنون کمتر از ۱۰ درصد نیاز بازار با این ارز تامین می‌شود و چه بسا آمار جهاد کشاورزی مربوط به میانگین چهارماهه سال ۹۹ نباشد.
دبیر کمیته تخصصی شیر استان می‌افزاید: قیمت خوراک دام، واکسن‌ها و سایر هزینه‌های تولید دام به قدری زیاد شده است که تولیدکنندگان دست به کشتار زده‌اند؛ چراکه قادر به تامین هزینه‌های خوراک دام و نگهداری از آن نیستند.

فرزادنیا در پاسخ به این پرسش که آیا گرانی خوراک دام باعث افزایش عرضه از سوی تولیدکنندگان شده است، می‌گوید: اکنون در بازار برخی مواد خوراک دام به‌طور کلی یافت نمی‌شود. دانه‌های ذرت و سویا که وارداتی است، حتی به قیمت آزاد در بازار وجود ندارد. دلیل افزایش عرضه گوشت در بازار، تامین‌نشدن خوراک است. گاهی گرانی پیش می‌آید و تولیدکننده خانه‌اش را می‌فروشد و خوراک دام را تهیه می‌کند. اما الان واقعا سویا در بازار نیست. از سمتی خوراک دام هم که در ایران تولید می‌شود رشد قیمت داشته است. قیمت هر کیلوگرم جو داخلی از ۱۴۰۰ تومان به ۲۴۵۰ تومان رسیده است. ذرت دانه‌ای که خوراک اصلی مرغ است در بازار پیدا نمی‌شود.

وی ادامه می‌دهد: امروز کاه که بی‌ارزش‌ترین کالای غذایی برای دام است، هر کیلوگرم ۱۳۰۰ تومان فروخته می‌شود. در پایان سال گذشته کاه ۷۰۰ تومان بود. در این شرایط دامدار چاره‌ای ندارد جز اینکه برای سرپا نگاه‌داشتن دام به کاه اکتفا کند و قید شیردهی یا گوشت‌آوری دامش را بزند.
این پرورش‌دهنده دام بیان می‌کند: راه حل این است که ارز ۴۲۰۰ تومانی رانتی حذف شود. اینکه کارخانه‌های صنعتی و کاملا بی‌ربط به حوزه دام، دلار گرفتند که برای صنعت دامداری علوفه وارد کشور کنند، خنده‌دار است. یک بار برای همیشه باید بازار را از رانت نجات داد.

فرزادنیا با اشاره به کمبود خوراک دام در کشور می‌افزاید: در این شرایط دامدار چاره‌ای ندارد جز اینکه دام را به دم تیغ بسپارد و ذبح کند. وقتی هزینه‌های نگهداری دام به معنای ضرر اقتصادی است باید منتظر باشیم چندی دیگر دامداران به‌طور کلی از این شغل خارج شوند و دام مولد خود را هم ذبح کنند. این به‌معنای نابودی ذخیره ژنتیکی دام در کشور است.

وی ادامه می‌دهد: ناراحتی ما این است که علی‌رغم کاهش قیمت دام در بازار، گوشت در سفره مردم نه‌تن‌ها ارزان نشده بلکه گران هم شده است. امسال قیمت جوانه گوساله ۵۵۰ کیلویی هر کیلوگرم به ۲۲ هزار تومان هم رسید، سال گذشته زمانی که قیمت خوراک دام ارزان‌تر بود قیمت گوساله زنده حداقل ۳۵ هزار تومان بود. با این‌حال امسال شاهد کاهش قیمت گوشت در بازار نبودیم.

این تولیدکننده و پرورش‌دهنده دام ادامه می‌دهد: اکنون به‌دلیل افزایش اعتراضات ازسوی دامداران شاهد اجرای طرح حمایت از سوی اداره پشتیبانی دام هستیم. این اداره اقدام به خرید دام به قیمت ۳۵ هزار تومان کرده است، اما فقط ران، سردست، قلوه‌گاه و راسته را به این قیمت خرید می‌کند و آلایش دام را نمی‌خرد؛ این درحالی است که بازاریابی برای آلایش دام کاری به مراتب دشوارتر است و تولیدکننده امکان فروش آن را ندارد. این موضوع باعث شده است تولیدکنندگان از این طرح استقبال نکنند.

فرزادنیا تصریح می‌کند: تولیدکننده برای اینکه بتواند دام خود را زنده بفروشد چاره‌ای ندارد، جز اینکه سراغ دلال‌ها برود. دلال‌ها با توجه به شبکه‌ای که دارند امکان فروش آلایش دام را هم دارند. البته طرح اداره پشتیبانی امور دام باعث شد قیمت دام زنده از ۲۲ هزار تومان به ۲۷ هزار تومان برسد، اما هنوز هم با نرخ سال گذشته فاصله داریم و این در حالی است که قیمت خوراک دام طی ۶ ماه اخیر به طور حدودی دوبرابر شده است.

او می‌افزاید: باوجود اثربخشی طرح اداره پشتیبانی امور دام، این اقدامات، در کنترل بازار تاثیری نداشته است. پیش‌بینی می‌کنم با این حجم از فشار اقتصادی به تولیدکنندگان، پایان امسال و شب عید، قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز بیش از سه‌و نیم‌برابر شود. ازطرفی با توجه به کمبود ارز، دولت امکان واردات گوشت و تنظیم بازار را نخواهد داشت. بین ۸ تا ۱۰ ماه آینده، با بحران عظیم تامین گوشت روبه‌رو خواهیم شد. امروز هشدار می‌دهیم که فردا نگویند نگفتید.

با این حال علی غفوری‌مقدم، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفته است که به زودی ۲۲۰ تُن سهمیه گوساله و گوشت منجمد وارد بازار خواهد شد که در تعدیل قیمت گوشت تاثیر خواهد داشت.