ماجرای اعتراض زنان خوزستانی به ثبت ملی رسم «خون بس»!
ماجرای ، رسم و رسوم «خون‌بس» و «فصل» در خوزستان که قرار بود به ثبت ملی برسد، اما برخلاف همیشه کسی از این اتفاق خوش‌حال نبود.
کد خبر: ۳۹۶۰۸
تاریخ : ۲۹ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۲:۳۹
به گزارش شهرآرانیوز؛ بین زنان خوزستانی هنوز رسم است که وقتی از همسر یا خانواده او بدی می‌بینند، به آن‌ها می‌گویند: «مگر من پاخونی‌ام؟» سؤال به‌رسمی قدیمی میان عشیره‌های عرب، بعضی خاندان‌های لر خوزستان و تعدادی دیگر از استان‌ها مثل لرستان، چهارمحال‌وبختیاری، فارس و کهگیلویه و بویراحمد برمی‌گردد، به آنچه به «خون‌بس» و «فصل» معروف است.
۲ رسم قدیمی که برای تمام‌شدن دعوا‌های بین‌طایفه‌ای و مسائلی مانند قتل در میان قبایل وجود داشته و براساس آن، زنی از طایفه قاتل به طایفه مقتول داده می‌شود و عرب‌ها به این زنان «فصلیه» می‌گویند. آن‌طور که ایرنا نوشته است، چند روز پیش یک خبر تازه دراین‌باره از راه رسید: تلاش برای ثبت‌ملی این ۲ رسم قدیمی که به گفته فعالان اجتماعی و اداره میراث فرهنگی خوزستان دیگر تقریبا منسوخ شده است.
بعد آن مؤسسه مردم‌نهاد «آوای زنان ریحانه اهواز» که تنها مؤسسه غیردولتی است که در استان خوزستان در حوزه زنان فعالیت می‌کند، شروع به اطلاع‌رسانی دراین‌باره کرد و در نامه‌ای به رئیس قوه‌قضائیه خواست که به این موضوع وارد شود و این پرونده را متوقف کند. پویش مخالفت با ثبت این ۲ رسم، میان زنان خوزستانی کم‌کم طرف‌دار پیدا کرد و تعدادی از آن‌ها در فضای مجازی با زدن هشتگ #من_فصلیه_نمی‌شوم و #من_خون‌بس_نمی‌شوم، مخالفتشان را با این موضوع نشان دادند.
چند روز پیش هم ایرنا نوشت که گویا رئیس دادگستری شوش دراین‌باره نظر دیگری دارد. او گفته است «فرهنگ صلح و سازش در میان مردم شهرستان شوش با عناوین و آداب‌ورسوم خاص، در تاریخ اجتماعی منطقه ریشه دارد و به همین دلیل برای احیا و رسمیت‌دادن به این سنت و معرفی به مراکز علمی و تحقیقاتی و تصمیم‌ساز قانونی، برای بهره‌گیری، درخواست ثبت سنت حسنه «فصل‌و خون‌بس» در فهرست میراث معنوی و ناملموس ارائه شده است».
به گفته صادق جعفری‌چگنی، دادگستری شوش شعبه ویژه‌ای راه‌اندازی کرده و با استفاده از ظرفیت‌های اجتماعی و بزرگان این شهرستان در حل‌وفصل پرونده‌های سنگین عملکرد موفقی داشته، به‌طوری که نزدیک به ۱۵پرونده در یکی‌دو سال گذشته که بیش از ۲۰سال طول کشیده است و سه‌چهار پرونده از آن‌ها پرونده قتل بود، از طریق صلح و سازش حل‌وفصل شده است: «با ثبت سنت فصل و خون‌بس، بنا داریم از این سنت در توسعه قضایی، عدالت، امنیت پایدار و ارتقای سرمایه اجتماعی استفاده کنیم. بنا بود همایشی ملی در اسفند۹۸ با استان‌های هم‌جوار برگزار کنیم که به‌دلیل کرونا متوقف شد. »
از ۱۰سال پیش تاکنون این پنجمین‌بار است که درخواست ثبت‌ملی رسم خون‌بس مطرح شده و با اینکه آخرین‌بار مسئولان وقت سازمان میراث فرهنگی در پی اعتراض یونسکو به موضوع، آن را متوقف کردند، حالا رئیس دادگستری شوش به ایرنا گفته است: «این یک نگاه تنگ‌نظرانه به موضوع است که بخواهیم مسئله را حقوق‌بشری کنیم. فرهنگ مردم خوزستان خیلی غنی‌تر از این است، اما متأسفانه بعضی مواقع ریشه‌ها از یادمان می‌رود. این رسم برای این بوده است که مانع ادامه خون‌ریزی شود. شما با هر وسیله‌ای جلو خون‌ریزی را بگیرید، مانعی ندارد. ضمن اینکه ایرادات این رسم به‌دلیل تأثیر شرایط اجتماعی، اکنون برطرف شده است، به‌طوری که در پرونده‌های قتلی که حل‌وفصل کردیم، به‌هیچ‌وجه چنین چیزی مطرح نشده است. »
اما قضیه به همین‌جا ختم نشد و قوه‌قضائیه هم به این موضوع واکنش نشان داد. مدیر تشکل مردم‌نهاد آوای زنان ریحانه اهواز با اشاره به درخواست از رئیس قوه‌قضاییه برای ورود به این موضوع گفت: در تماس تلفنی از دفتر رئیس قوه‌قضائیه وعده داده شده است که پرونده «فصل و خون‌بس» ملغا شود.
عاطفه بروایه به ایرنا گفت که ۲۸تیر در نامه‌ای به دفتر حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس قوه‌قضائیه، خواستار توقف روند ثبت پرونده «فصل و خون‌بس» شدیم که در پاسخ اعلام شد این نامه بررسی شده و قرار بر ملغا‌شدن این پرونده است.